Bài 21. Câu trần thuật

a/ Lịch sử đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của nhân dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,...Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
( Hồ Chí Minh- Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)
b/ Thốt nhiên một người nhà quê, mình mẩy lấm láp, quần áo ướt đầm, tất tả chạy xông vào, thở không ra lời :
-Bẩm..quan lớn...đê vỡ mất rồi !
( Phạm Duy Tốn- Sống chết mặc bay)
c/ Cai Tứ là một người đàn ông thấp và gầy, tuổi độ bốn lăm, năm mươi. Mặt lão vuông nhưng hai má hóp lại.
( Lan Khai- Lầm than)
d/ Ôi Tào Khê! Nước Tào Khê làm đá mòn đấy! Nhưng dòng nước Tào Khê không bao giờ cạn chính là lòng chung thủy của ta!
( Nguyên Hồng- Một tuổi thơ văn)
d/
Ôi Tào Khê !
=> Có đặc điểm hình thức của câu cảm thán.
a/ Lịch sử đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của nhân dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,...Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
( Hồ Chí Minh- Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)
b/ Thốt nhiên một người nhà quê, mình mẩy lấm láp, quần áo ướt đầm, tất tả chạy xông vào, thở không ra lời :
-Bẩm..quan lớn...đê vỡ mất rồi !
( Phạm Duy Tốn- Sống chết mặc bay)
c/ Cai Tứ là một người đàn ông thấp và gầy, tuổi độ bốn lăm, năm mươi. Mặt lão vuông nhưng hai má hóp lại.
( Lan Khai- Lầm than)
d/ .................. Nước Tào Khê làm đá mòn đấy! Nhưng dòng nước Tào Khê không bao giờ cạn chính là lòng chung thủy của ta!
( Nguyên Hồng- Một tuổi thơ văn)
a/ Lịch sử đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của nhân dân ta(1). Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung(2),...Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng(3).
( Hồ Chí Minh- Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)
=> Trình bày suy nghĩ của người viết về truyền thống của dân tộc ta( Câu 1&2) và yêu cầu chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc....(Câu 3)
b/ Thốt nhiên một người nhà quê, mình mẩy lấm láp, quần áo ướt đầm, tất tả chạy xông vào, thở không ra lời(1) :
-Bẩm...quan lớn...đê vỡ mất rồi (2)!
( Phạm Duy Tốn- Sống chết mặc bay)
=>kể ( câu 1), thông báo (câu 2).
c/ Cai Tứ là một người đàn ông thấp và gầy, tuổi độ bốn lăm, năm mươi. Mặt lão vuông nhưng hai má hóp lại.
( Lan Khai- Lầm than)
=>Miêu tả hình thức một người đàn ông ( Cai Tứ).
d/ .................. Nước Tào Khê làm đá mòn đấy(2)! Nhưng dòng nước Tào Khê không bao giờ cạn chính là lòng chung thủy của ta(3)!
( Nguyên Hồng- Một tuổi thơ văn)
=>Nhận định (câu 2) và bộc lộ tình cảm, cảm xúc (câu 3).
Ví dụ : Sáng nay, mẹ em đi chợ mua: cá, thịt, rau....
Bài 1: Hãy xác định kiểu câu và chức năng của những câu sau đây:
a/ Thế rồi Dế Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa an năn tội mình.
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí).
b/ Mã Lương nhìn cây bút bằng vàng sáng lấp lánh, em sung sướng reo lên:
- Cây bút đẹp qúa! Cháu cảm ơn ông! Cảm ơn ông!
( Cây bút thần )
a/ Thế rồi Dế Choắt tắt thở(1). Tôi thương lắm(2). Vừa thương vừa an năn tội mình(3).
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí).
Cả 3 câu đều là câu trần thuật.
- Câu 1: Kể
- Câu 2 & 3: Bộc lộ tình cảm, cảm xúc của Dế Mèn đối với cái chết của Dế Choắt.
b/ Mã Lương nhìn cây bút bằng vàng sáng lấp lánh, em sung sướng reo lên(1):
- Cây bút đẹp qúa(2)! Cháu cảm ơn ông(3)! Cảm ơn ông(4)!
( Cây bút thần )
Câu 1: Câu trần thuật dùng để kể.
Câu 2: Câu cảm thán dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc.
Câu 3 & 4: Câu trần thuật dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc.
Bài 2:
“ Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào ?”= > Câu nghi vấn
“ Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ.” => câu trần thuật.
Tuy khác nhau về kiểu câu nhưng cùng diễn đạt một ý nghĩa: Đêm trăng đẹp gây xúc động mãnh liệt cho nhà thơ, khiến nhà thơ muốn làm một điều gì đó.
Bài 3:
a/ Anh tắt thuốc lá đi !
b/ Anh có thể tắt thuốc lá được không ?
c/ Xin lỗi, ở đây không được hút thuốc lá.
=> Câu cầu khiến.
=> Câu nghi vấn.
=> Câu trần thuật.
* Chức năng: Đều dùng để cầu khiến.
Câu b và c thể hiện ý cầu khiến(đề nghị) nhẹ nhàng, nhã nhặn và lịch sự hơn ở câu a.
Bài 5 :
Hứa hẹn: (Mình )xin hứa với bạn là ngày mai mình sẽ đến sớm.
Xin lỗi : (Mình) xin lỗi bạn.
Cảm ơn : (Em) xin cảm ơn cô.
Chúc mừng: (Anh ) xin chúc mừng em.
Cam đoan: (Tôi) xin bảo đảm đây là hàng thật.
Hỏi : Mình hỏi cậu hút thuốc lá có lội ở chỗ nào.
Dặn dò :
Làm các bài tập còn lại .
Nắm được đặc điểm hình thức và chức năng của các kiểu câu đã học.
Soạn bài : Câu phủ định.