Bài 21. Câu cảm thán

Chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ lớp 8A
Tiết 86: CÂU CẢM THÁN
Đọc những đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
a. Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết… Một người như thế ấy!...Một người đã khóc vì trót lừa một con chó! …Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma,bởi không muốn liên luỵ đến hàng xóm,láng giềng…Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư?Cuộc đời quá thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn…
b. Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lắng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mãnh mặt trời gay gắt?
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?



Ví dụ 2:
Hãy cho biết đặc điểm hình thức và chức năng của các câu sau?
a. Thương thay thân phận con rùa
Lên đình đội hạc xuống chùa đội bia.
b. Ôi! Bông hoa đẹp quá.
2.Ghi nhớ:
- Đặc điểm hình thức:
+ Là câu có những từ ngữ cảm thán như ôi,than ôi,hỡi ơi,chao ơi(ôi),trời ơi,biết bao,xiết bao,biết chừng nào…
+ Khi viết,thường kết thúc bằng dấu chấm than.
- Chức năng:
Dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói(người viết)
II.LUYỆN TẬP:
Hãy đặt câu với những từ ngữ cảm thán sau: thay,biết bao,xiết bao,biết chừng nào.
Bài tập 1:
Hãy cho biết các câu trong những đoạn trích sau có phải đều là câu cảm thán không? Vì sao?
a.Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất.
b.Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!
c.Chao ôi,có biêtý đâu rằng:hung hăng,hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của nình thôi.Tôi đã phải trải cảnh như thế .Thoát nạn rồi,mà còn ân hận quá, ân hận mãi.
Bài tập 2: Phân tích tình cảm,cảm xúc được thể hiện trong những câu sau đây.Có thể xếp những câu này vào kiểu câu cảm thán được hay không? Vì sao?
a. Ai làm cho bể kia đầy
Cho ao kia cạn cho gầy cò con.
b. Xanh kia thăm thẳm từng trên
Vì ai gây dựng cho nên nỗi này?
c. Tôi có chờ đâu,có đợi đâu;
Đem chi xuân lại gợi thêm sầu.
Bài tập 3: Đặt các câu cảm thán để bộc lộ cảm xúc:
a. Trước tình cảm của một người thân dành cho mình.
b. Khi thấy mặt trời mọc.
c. Khi phát hiện người bạn thân lừa dối mình.
d. Khi gặp một chuyện buồn .
4.Củng cố:
Nhắc lại đặc điểm hình thức và chức năng của câu cảm thán?

5.Dặn dò:
Học thuộc phần ghi nhớ
Làm bài tập 4
Soạn: Câu trần thuật