Bài 21. Câu cảm thán
Chia sẻ bởi Bùi Thị Hiền |
Ngày 02/05/2019 |
24
Chia sẻ tài liệu: Bài 21. Câu cảm thán thuộc Ngữ văn 8
Nội dung tài liệu:
8
TRƯỜNG THCS SUỐI NGÔ
GIÁO VIÊN : BÙI THỊ HIỀN
CÂU CẢM THÁN
I. NỘI DUNG BÀI HỌC:
1. Đặc điểm hình thức:
Ngữ văn:
Tu?n 23 - Ti?t86:
Ví dụ: a) Hỡi ơi lão Hạc!(1) Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết...(2) Một người như thế ấy!...(3) Một người đã khóc vì trót lừa một con chó!...(4) Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm láng giềng... (5)Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót binh Tư để có ăn ư?(6) Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn...(7)
(Nam Cao - Lão Hạc)
b) Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan? (1)
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?(2)
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?(3)
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?(4)
Than ôi!(5) Thời oanh liệt nay còn đâu?(6) (Thế Lữ - Nhớ rừng)
c.Trăng đêm nay đẹp biết bao!
a) Hỡi ơi lão Hạc!
b) Than ôi!
c)Trăng đêm nay đẹp biết bao!
Câu cảm thán
- Có chứa từ ngữ cảm thán: H?i oi. Than ụi,bi?t bao.
- Cuối câu có dấu chấm than(!)
Hình thức
CÂU CẢM THÁN
1. Đặc điểm hình thức:
+ Có những từ ngữ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi, xiết bao, biết chừng nào,...
+ Cuối câu thường kết thúc bằng dấu chấm than (!)
I. NỘI DUNG BÀI HỌC:
2. Đặc điểm chức năng:
Ví dụ: a) Hỡi ơi lão Hạc!(1) Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết...(2) Một người như thế ấy!...(3) Một người đã khóc vì trót lừa một con chó!...(4) Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm láng giềng... (5)Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót binh Tư để có ăn ư?(6) Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn...(7)
(Nam Cao - Lão Hạc)
b) Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?(1)
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?(2)
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?(3)
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?(4)
Than ôi!(5) Thời oanh liệt nay còn đâu? (Thế Lữ - Nhớ rừng)
c.Trăng đêm nay đẹp biết bao!
Chức năng
- Thu?ng du?c dựng trong ngụn ng? núi h?ng ng�y hay ngụn ng? van chuong.
- Bộc lộ cảm xúc trực tiếp
CÂU CẢM THÁN
1. Đặc điểm hình thức:
+ Có những từ ngữ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi, xiết bao, biết chừng nào,...
+ Khi viết, cuối câu thường kết thúc bằng dấu chấm than (!)
2. Đặc điểm chức năng:
+ Dùng để bộc lộ cảm xúc trực tiếp của người nói (người viết).
+ Thường được dùng trong ngôn ngữ nói hằng ngày hay ngôn ngữ văn chương.
I. NỘI DUNG BÀI HỌC:
Em hãy đặt các câu cảm thán phù hợp với các hình ảnh sau:
- Ôi, số phận của cô bé bán diêm thật bất hạnh !
- Chao ôi, cảnh vinh Hạ Long đẹp xiết bao !
Hãy đặt một câu cảm thán phù hợp với hình ảnh sau:
- Ôi, những bông hoa này thật đẹp!
VÍ DỤ:
Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
Chao ôi, bông hoa này đẹp quá!
Luu ý:
=> Nh?ng t? ng? c?m thỏn: ụi, than ụi, tr?i oi.cú th? t? t?o th�nh m?t cõu d?c bi?t ho?c tr? th�nh m?t b? ph?n bi?t l?p trong cõu, thu?ng d?ng ? d?u cõu.
3. Biết bao người lính đã xả thân cho
Tổ quốc.
4. Vinh quang biết bao người lính đã xả thân cho Tổ quốc!
=> Nh?ng t? c?m thỏn: thay, bi?t bao, xi?t bao.d?ng sau nh?ng t? m� nú b? nghia d? t?o th�nh cõu c?m thỏn
Hình thức
Có từ ngữ cảm thán
Câu cảm thán
Chức năng
Kết thúc bằng dấu chấm than
Bộc lộ trực tiếp cảm xúc
Dùng trong giao tiếp và văn chương
Em hãy hoàn thành sơ đồ khái quát Ghi nhớ về câu cảm thán
(5)
(4)
(3)
(1)
(6)
(2)
3) Bài tập nhanh
Hãy thêm những từ ngữ cảm thán và dấu chấm than để chuyển đổi các câu sau thành câu cảm thán.
- Anh d?n mu?n quỏ .
- Trang dờm nay d?p.
- M?t tr?i r?c r? quỏ.
=>Tr?i oi, anh d?n mu?n quỏ!
=>Trang dờm nay d?p bi?t bao!
=> ễi, m?t tr?i r?c r? quỏ!
CÂU HỎI THẢO LUẬN (3 phút)
Câu hỏi: Những điểm giống nhau và khác nhau của câu cầu khiến và câu cảm thán?
*Giống nhau: đều sử dụng dấu chấm than cuối câu.
* Khác nhau:
CÂU CẢM THÁN
1. Đặc điểm hình thức:
+ Có những từ ngữ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi, xiết bao, biết chừng nào,...
+ Khi viết, cuối câu thường kết thúc bằng dấu chấm than (!)
2. Đặc điểm chức năng:
+ Dùng để bộc lộ cảm xúc trực tiếp của người nói (người viết).
+ Thường được dùng trong ngôn ngữ nói hằng ngày hay ngôn ngữ văn chương.
I. NỘI DUNG BÀI HỌC:
II. LUYỆN TẬP:
Bài tập1:
Tìm các câu cảm thán và giải thích vì sao :
a. Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất.
- Hình thức: + Có từ ngữ cảm thán: Than ôi, thay
+ Kết thúc bằng dấu chấm than
- Chức năng: Bộc lộ tr?c ti?p sự lo lắng trước tình thế nguy cấp của thiên tai.
=>Có 3 câu cảm thán :
- Than ôi!
- Lo thay!
- Nguy thay!
b) Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!
Câu cảm thán
- Hình thức: Có từ cảm thán " Hỡi", "ơi" và kết thúc bằng dấu chấm than
- Chức năng: Bộc lộ sự nuối tiếc, niềm khao khát tự do
- Hỡnh th?c: T? c?m thỏn "chao ụi" v� k?t thỳc b?ng d?u ch?m.
- Chức năng: Bộc lộ sự ân hận, day dứt, ăn năn c?a Dế Mèn.
* Lưu ý: Câu cảm thán có trường hợp kết thúc bằng dấu ( . )
c. Chao «i, cã biÕt ®©u r»ng: hung h¨ng, hèng h¸ch l¸o chØ tæ ®em th©n mµ tr¶ nî cho nh÷ng cö chØ ngu d¹i cña m×nh th«i.
= > c©u c¶m th¸n
Bài tập 2: Phân tích tình cảm,cảm xúc được thể hiện trong những câu sau đây. Có thể xếp những câu này vào kiểu câu cảm thán được không ? Vì sao ?
= >B?c l? l?i than th?, c?a ngu?i nụng dõn du?i ch? d? phong ki?n.
b) Xanh kia thăm thẳm từng trên
Vì ai gây dựng cho nên nỗi này ?
(Chinh phụ ngâm khúc)
= >Bộc lộ nỗi uất ức, khổ đau của người chinh phụ trước nỗi truân chuyên do chiến tranh gây ra.
a) Ai làm cho bể kia đầy
Cho ao kia cạn cho gầy cò con ?
(Ca dao)
c) T«i cã chê ®©u, cã ®îi ®©u
§em chi xu©n l¹i gîi thªm sÇu
(ChÕ Lan Viªn – Xu©n)
Béc lé t©m tr¹ng bÕ t¾c cña nhµ th¬ tríc cuéc sèng (tríc C¸ch m¹ng th¸ng T¸m)
d) Anh mµ chÕt lµ chØ t¹i c¸i téi ng«ng cuång d¹i dét cña t«i. T«i biÕt lµm thÕ nµo b©y giê?
(T« Hoµi – DÕ MÌn phiªu lu kÝ)
Béc lé c¶m xóc ©n hËn cña DÕ MÌn tríc c¸i chÕt th¶m th¬ng, oan øc cña DÕ Cho¾t.
* C¸c c©u trªn cã béc lé c¶m xóc nhng kh«ng cã c¸c dÊu hiÖu ®Æc trng cña c©u c¶m th¸n (tõ ng÷ c¶m th¸n, dÊu chÊm than)
Kh«ng ph¶i lµ c¸c c©u c¶m th¸n.
Bài tập 3: D?t hai cõu c?m thỏn d?
b?c l? c?m xỳc v?i cỏc tỡnh hu?ng sau:
a. Tru?c tỡnh c?m c?a m?t ngu?i thõn d�nh cho mỡnh.
b. Khi nhỡn th?y m?t tr?i m?c.
Hãy điền thêm thêm từ vào chỗ trống để có câu cảm thán:
... đau bụng....
- Ôi, đau bụng quá!
Cho t×nh huèng sau: Trong giê ra ch¬i, em thÊy mét b¹n ®ang vøt rác bõa b·i. H·y ®Æt 3 c©u (mét c©u nghi vÊn, mét c©u cÇu khiÕn, mét c©u c¶m th¸n) víi cïng néi dung ®Ó b¹n Êy dõng l¹i.
Câu nghi vấn: - Sao bạn lại có thể làm như thế?
Câu cảm thán: - Trời ơi, bạn xả rác bừa bãi quá!
Câu cầu khiến: - Bạn hãy dọn sạch chỗ rác này đi!
m
Hướng dẫn học bài
- Học thuộc phần ghi nhớ.
-Làm các bài tập còn lại.
-Chuẩn bị trước bài : “Câu trần thuật”
(Đọc và trả lời các câu hỏi trong mục
I/ SGK/ 45)
Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo đã về dự giờ thăm lớp
Chúc các thầy, cô giáo và các em
Hạnh phúc - Niềm vui và sức khoẻ
TRƯỜNG THCS SUỐI NGÔ
GIÁO VIÊN : BÙI THỊ HIỀN
CÂU CẢM THÁN
I. NỘI DUNG BÀI HỌC:
1. Đặc điểm hình thức:
Ngữ văn:
Tu?n 23 - Ti?t86:
Ví dụ: a) Hỡi ơi lão Hạc!(1) Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết...(2) Một người như thế ấy!...(3) Một người đã khóc vì trót lừa một con chó!...(4) Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm láng giềng... (5)Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót binh Tư để có ăn ư?(6) Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn...(7)
(Nam Cao - Lão Hạc)
b) Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan? (1)
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?(2)
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?(3)
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?(4)
Than ôi!(5) Thời oanh liệt nay còn đâu?(6) (Thế Lữ - Nhớ rừng)
c.Trăng đêm nay đẹp biết bao!
a) Hỡi ơi lão Hạc!
b) Than ôi!
c)Trăng đêm nay đẹp biết bao!
Câu cảm thán
- Có chứa từ ngữ cảm thán: H?i oi. Than ụi,bi?t bao.
- Cuối câu có dấu chấm than(!)
Hình thức
CÂU CẢM THÁN
1. Đặc điểm hình thức:
+ Có những từ ngữ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi, xiết bao, biết chừng nào,...
+ Cuối câu thường kết thúc bằng dấu chấm than (!)
I. NỘI DUNG BÀI HỌC:
2. Đặc điểm chức năng:
Ví dụ: a) Hỡi ơi lão Hạc!(1) Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết...(2) Một người như thế ấy!...(3) Một người đã khóc vì trót lừa một con chó!...(4) Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm láng giềng... (5)Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót binh Tư để có ăn ư?(6) Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn...(7)
(Nam Cao - Lão Hạc)
b) Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?(1)
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?(2)
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?(3)
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?(4)
Than ôi!(5) Thời oanh liệt nay còn đâu? (Thế Lữ - Nhớ rừng)
c.Trăng đêm nay đẹp biết bao!
Chức năng
- Thu?ng du?c dựng trong ngụn ng? núi h?ng ng�y hay ngụn ng? van chuong.
- Bộc lộ cảm xúc trực tiếp
CÂU CẢM THÁN
1. Đặc điểm hình thức:
+ Có những từ ngữ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi, xiết bao, biết chừng nào,...
+ Khi viết, cuối câu thường kết thúc bằng dấu chấm than (!)
2. Đặc điểm chức năng:
+ Dùng để bộc lộ cảm xúc trực tiếp của người nói (người viết).
+ Thường được dùng trong ngôn ngữ nói hằng ngày hay ngôn ngữ văn chương.
I. NỘI DUNG BÀI HỌC:
Em hãy đặt các câu cảm thán phù hợp với các hình ảnh sau:
- Ôi, số phận của cô bé bán diêm thật bất hạnh !
- Chao ôi, cảnh vinh Hạ Long đẹp xiết bao !
Hãy đặt một câu cảm thán phù hợp với hình ảnh sau:
- Ôi, những bông hoa này thật đẹp!
VÍ DỤ:
Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
Chao ôi, bông hoa này đẹp quá!
Luu ý:
=> Nh?ng t? ng? c?m thỏn: ụi, than ụi, tr?i oi.cú th? t? t?o th�nh m?t cõu d?c bi?t ho?c tr? th�nh m?t b? ph?n bi?t l?p trong cõu, thu?ng d?ng ? d?u cõu.
3. Biết bao người lính đã xả thân cho
Tổ quốc.
4. Vinh quang biết bao người lính đã xả thân cho Tổ quốc!
=> Nh?ng t? c?m thỏn: thay, bi?t bao, xi?t bao.d?ng sau nh?ng t? m� nú b? nghia d? t?o th�nh cõu c?m thỏn
Hình thức
Có từ ngữ cảm thán
Câu cảm thán
Chức năng
Kết thúc bằng dấu chấm than
Bộc lộ trực tiếp cảm xúc
Dùng trong giao tiếp và văn chương
Em hãy hoàn thành sơ đồ khái quát Ghi nhớ về câu cảm thán
(5)
(4)
(3)
(1)
(6)
(2)
3) Bài tập nhanh
Hãy thêm những từ ngữ cảm thán và dấu chấm than để chuyển đổi các câu sau thành câu cảm thán.
- Anh d?n mu?n quỏ .
- Trang dờm nay d?p.
- M?t tr?i r?c r? quỏ.
=>Tr?i oi, anh d?n mu?n quỏ!
=>Trang dờm nay d?p bi?t bao!
=> ễi, m?t tr?i r?c r? quỏ!
CÂU HỎI THẢO LUẬN (3 phút)
Câu hỏi: Những điểm giống nhau và khác nhau của câu cầu khiến và câu cảm thán?
*Giống nhau: đều sử dụng dấu chấm than cuối câu.
* Khác nhau:
CÂU CẢM THÁN
1. Đặc điểm hình thức:
+ Có những từ ngữ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi, xiết bao, biết chừng nào,...
+ Khi viết, cuối câu thường kết thúc bằng dấu chấm than (!)
2. Đặc điểm chức năng:
+ Dùng để bộc lộ cảm xúc trực tiếp của người nói (người viết).
+ Thường được dùng trong ngôn ngữ nói hằng ngày hay ngôn ngữ văn chương.
I. NỘI DUNG BÀI HỌC:
II. LUYỆN TẬP:
Bài tập1:
Tìm các câu cảm thán và giải thích vì sao :
a. Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất.
- Hình thức: + Có từ ngữ cảm thán: Than ôi, thay
+ Kết thúc bằng dấu chấm than
- Chức năng: Bộc lộ tr?c ti?p sự lo lắng trước tình thế nguy cấp của thiên tai.
=>Có 3 câu cảm thán :
- Than ôi!
- Lo thay!
- Nguy thay!
b) Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!
Câu cảm thán
- Hình thức: Có từ cảm thán " Hỡi", "ơi" và kết thúc bằng dấu chấm than
- Chức năng: Bộc lộ sự nuối tiếc, niềm khao khát tự do
- Hỡnh th?c: T? c?m thỏn "chao ụi" v� k?t thỳc b?ng d?u ch?m.
- Chức năng: Bộc lộ sự ân hận, day dứt, ăn năn c?a Dế Mèn.
* Lưu ý: Câu cảm thán có trường hợp kết thúc bằng dấu ( . )
c. Chao «i, cã biÕt ®©u r»ng: hung h¨ng, hèng h¸ch l¸o chØ tæ ®em th©n mµ tr¶ nî cho nh÷ng cö chØ ngu d¹i cña m×nh th«i.
= > c©u c¶m th¸n
Bài tập 2: Phân tích tình cảm,cảm xúc được thể hiện trong những câu sau đây. Có thể xếp những câu này vào kiểu câu cảm thán được không ? Vì sao ?
= >B?c l? l?i than th?, c?a ngu?i nụng dõn du?i ch? d? phong ki?n.
b) Xanh kia thăm thẳm từng trên
Vì ai gây dựng cho nên nỗi này ?
(Chinh phụ ngâm khúc)
= >Bộc lộ nỗi uất ức, khổ đau của người chinh phụ trước nỗi truân chuyên do chiến tranh gây ra.
a) Ai làm cho bể kia đầy
Cho ao kia cạn cho gầy cò con ?
(Ca dao)
c) T«i cã chê ®©u, cã ®îi ®©u
§em chi xu©n l¹i gîi thªm sÇu
(ChÕ Lan Viªn – Xu©n)
Béc lé t©m tr¹ng bÕ t¾c cña nhµ th¬ tríc cuéc sèng (tríc C¸ch m¹ng th¸ng T¸m)
d) Anh mµ chÕt lµ chØ t¹i c¸i téi ng«ng cuång d¹i dét cña t«i. T«i biÕt lµm thÕ nµo b©y giê?
(T« Hoµi – DÕ MÌn phiªu lu kÝ)
Béc lé c¶m xóc ©n hËn cña DÕ MÌn tríc c¸i chÕt th¶m th¬ng, oan øc cña DÕ Cho¾t.
* C¸c c©u trªn cã béc lé c¶m xóc nhng kh«ng cã c¸c dÊu hiÖu ®Æc trng cña c©u c¶m th¸n (tõ ng÷ c¶m th¸n, dÊu chÊm than)
Kh«ng ph¶i lµ c¸c c©u c¶m th¸n.
Bài tập 3: D?t hai cõu c?m thỏn d?
b?c l? c?m xỳc v?i cỏc tỡnh hu?ng sau:
a. Tru?c tỡnh c?m c?a m?t ngu?i thõn d�nh cho mỡnh.
b. Khi nhỡn th?y m?t tr?i m?c.
Hãy điền thêm thêm từ vào chỗ trống để có câu cảm thán:
... đau bụng....
- Ôi, đau bụng quá!
Cho t×nh huèng sau: Trong giê ra ch¬i, em thÊy mét b¹n ®ang vøt rác bõa b·i. H·y ®Æt 3 c©u (mét c©u nghi vÊn, mét c©u cÇu khiÕn, mét c©u c¶m th¸n) víi cïng néi dung ®Ó b¹n Êy dõng l¹i.
Câu nghi vấn: - Sao bạn lại có thể làm như thế?
Câu cảm thán: - Trời ơi, bạn xả rác bừa bãi quá!
Câu cầu khiến: - Bạn hãy dọn sạch chỗ rác này đi!
m
Hướng dẫn học bài
- Học thuộc phần ghi nhớ.
-Làm các bài tập còn lại.
-Chuẩn bị trước bài : “Câu trần thuật”
(Đọc và trả lời các câu hỏi trong mục
I/ SGK/ 45)
Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo đã về dự giờ thăm lớp
Chúc các thầy, cô giáo và các em
Hạnh phúc - Niềm vui và sức khoẻ
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Bùi Thị Hiền
Dung lượng: |
Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)