Bài 20. Tức cảnh Pác Bó

Giáo viên dự thi : Nguyễn Thị Hoa Lan
Đơn vị : Trường THCS - Dĩnh Trì
Em hãy nêu nội dung và nghệ thuật của bài thơ "Khi con tu hú" của Tố Hữu ?
I. Đọc - hiểu chú thích
1. Đọc văn bản
2. Hiểu chú thích
* Tác giả
?
Bằng sự hiểu biết của mình ,em hãy giới thiệu với các bạn đôi nét về con người và sự nghiệp của Nguyễn ái Quốc ?
?
- Nguyễn ái Quốc ( 19 -5 -1890 / 2-9- 1969 ) .
- Quê : Làng Sen, Kim Liên ,Nam Đàn, Nghệ An
Bác là nhà chính trị ,nhà cách mạng ,nhà văn ,nhà
thơ lớn của dân tộc .
- Là danh nhân văn hoá thế giới .
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
* Tác phẩm
- Ra đời tháng 2-1941 khi Bác Hồ về nước trực tiếp
chỉ đạo cách mạng .
- Pác Bó có tên địa phương là :Cốc Bó - tiếng
Tày có nghĩa là "đầu nguồn ".
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
- Bài thơ nói về cuộc sống hoạt động,làm việc khó khăn thiếu thốn gian khổ của Bác ở hang Pác Bó .
Thể thơ : Thất ngôn tứ tuyệt .
Bố cục : Khai , thừa ,chuyển ,hợp .
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
II, Đọc - hiểu văn bản
1, Câu khai
Sáng ra bờ suối tối vào hang
+Nơi ở : hang
+ Nơi làm việc : suối
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
+ Thời gian : sáng - tối
+Hoạt động của Bác : ra - vào
Sáng ra bờ suối / tối vào hang
Ngắt nhịp 4/3 tạo ra 2 vế đối sóng đôi cân đối
nhịp nhàng .
Sáng ra bờ suối / tối vào hang
- Cặp từ trái nghĩa .( Học ở lớp 7 )
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
* Nếp sống đều đặn , quy củ , nề nếp gắn bó hài hoà giữa con người và thiên nhiên . Đó là phong thái ung dung , tự tại , thoải mái , hoà điệu với nhịp sống của núi rừng .
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
2,Câu thừa
-Cháo nấu bằng hạt ngô , rau măng lấy từ cây măng
của trúc tre trên rừng .
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng .
Chuyện ăn uống : Cháo bẹ ,rau măng
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
Thức ăn hàng ngày : giản dị , mộc mạc , dân dã ,
đạm bạc kham khổ .
- Gian nan ,khổ cực .
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
Cụm từ vẫn sẵn sàng nghe có vẻ trang nghiêm , vậy em hiểu nghĩa của cụm từ này như thế nào trong các nghĩa sau ?
A-Cháo bẹ rau măng là sản vật của núi rừng lúc nào cũng dư thừa , sẵn có .
B-Sẵn sàng chấp nhận khó khăn , gian khổ để đạt được mục đích giải phóng dân tộc .
C-Cả A và B đều đúng
*Vẫn sẵn sàng :
Tinh thần lúc nào cũng tiếp nhận khó khăn gian khổ .
Món ăn quen thuộc lúc nào cũng có sẵn .
3,Câu chuyển
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
+Điều kiện làm việc : bàn đá chông chênh .
? Khó khăn
+Công việc :dịch sử Đảng .
? Vĩ đại , quan trọng
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
Bàn đá chông chênh / dịch sử Đảng
Nghệ thuật đối :
Đối ý : Điều kiện làm việc >< Nội dung công việc
khó khăn >< vĩ đại
Đối thanh :
Vần bằng " chông chênh" >< vần trắc " dịch sử đảng"
*Bác yêu thiên nhiên, yêu công việc cách mạng luôn
làm chủ cuộc sống trong bất kỳ hoàn cảnh nào .
4,Câu hợp
Cuộc đời cách mạng /thật là sang
Tinh thần của ngưòi chiến sĩ cách mạng
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
Em hiểu sang theo cách hiểu nào trong các cách
dưới đây ?
A-Sang trọng ,giầu có .dư thừa vật chất .
B-Sống trong hoàn cảnh khó khăn thiếu thốn nhưng
Bác luôn cảm thấy vui thích , giàu có sang trọng ,
thoải mái .
C-Cả A và B đều đúng .
Ba chữ " Thật là sang " giúp em hiểu gì về cuộc sống của người chiến sĩ cách mạng ?
* Sống trong hoàn cảnh khó khăn thiếu thốn nhưng
Bác luôn cảm thấy vui thích, giàu có sang trọng ,
thoải mái .
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
Chọn đáp án đúng cho nội dung của bài thơ ?
A.Cảnh sinh hoạt và làm việc đơn sơ tràn đầy
niềm vui cuộc sống .
B.Tinh thần lạc quan , niềm tự hào và phong thái
ung dung của Bác .
C. Niềm vui được sống giữa cảnh thiên nhiên tươi đẹp
của đất nước .
D.Cả A, B,C đều đúng .
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
Bài thơ đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật đặc sắc
nào sau đây ?
A.Làm theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt .
B.Giọng thơ vừa hóm hỉnh , vui đùa , giản dị .
C.Kết hợp hài hoà giữa tính cổ điển và tính hiện đại .
D.Cả A, B ,C đều đúng .
III.Tổng kết ( ghi nhớ )

Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
* Tức cảnh PácBó là bài thơ tứ tuyệt bình dị pha giọng vui đùa , cho ta thấy tinh thần lạc quan , phong thái ung dung của Bác Hồ trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổ ở PácBó . Với Người , làm cách mạng và sống hoà hợp với thiên nhiên là một niềm vui lớn .
IV.Luyện tập
Giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh nhận xét : " Thơ Bác có
sự kết hợp hài hoà giữa tính cổ điển và tính hiện đại" .
Em hãy chỉ ra vài nét về tính cổ điển và tính hiện đại
trong bài thơ này ?
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )
Đáp án :
+ Cổ điển :
- Thể thơ : Thất ngôn tứ tuyệt .
Gợi cảnh lâm tuyền ( niềm vui thú đựơc sống với
rừng suối )
+Hiện đại :
- Viết bằng chữ quốc ngữ .( Thường thể thơ thất ngôn
tứ tuyệt được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm )
Nhân vật trong bài là người chiến sĩ cách mạng .
Lời thơ giản dị , vui đùa .
Tiết 81: Tức cảnh Pác Bó
( Nguyễn ái Quốc )