Bài 20. Tức cảnh Pác Bó

II. Tìm hiểu chi tiết
Câu 1
Câu 2:
Câu 3:
Bàn đá chông chênh dịch sử đảng
TRƯỜNG THCS GIA LẬP
KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN!
Câu hỏi kiểm tra bài cũ
? Em hãy đọc thuộc lòng bài thơ “Khi con tu hú” của Tố Hữu và cho biết qua bài thơ tác giả muốn thể hiệnđiều gì?
Tức cảnh Pác Bó
(Hồ Chí Minh)
Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng,
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
- Tháng 2 - 1941 khi Bác đang sống và làm việc tại hang Pác Bó (Tiếng địa phương là Cốc Bó nghĩa là đầu nguồn) tỉnh Cao Bằng
- Đây là một trong hai bài thơ tức cảnh về Pác Bó `(Cùng với bài Pác Bó hùng vĩ) mở đầu tập Thơ Chủ tịch Hồ Chí Minh
ĐƯỜNG VÀO HANG PÁC BÓ
Dßng suèi khëi nguån P¾c Bã ®­îc B¸c ®Æt tªn lµ suèi Lª-Nin
NGỌN NÚI CAO NÀY ĐƯỢC BÁC ĐẶT TÊN LÀ NÚI CÁC MÁC
ĐÂY LÀ HANG PÁC BÓ NƠI BÁC NGHỈ
- Thất ngôn tứ tuyệt đường luật
( Bài thơ gồm bốn câu hai mười tám chữ
Được gieo ở vần bằng: hang/ sàng/ sang )
- Giọng đùa vui, hài hước, dí dỏm một giọng thơ ta thường gặp trong thơ của Bác
Đi Nam Ninh
Hôm nay xiềng xích thay dây trói
Mỗi bước leng keng tiếng ngọc rung
Tuy bị tình nghi là gián điệp
Mà như khanh tướng vẻ ung dung
Ghẻ
Đầy mình đỏ tía như hoa gấm
Xột xoạt luôn tay tựa gảy đàn …
Câu 1: Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Nhịp thơ 4/3
Phép đối:
Tạo cảm giác nhịp nhàng,
nề nếp, khá đều dặn
Bác sống thật ung dung, thoải mái, thích thú dường như đã hoà điệu với nhịp sống của núi rừng
Câu 2: Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
- Cháo bẹ rau măng:
- Vẫn sẵn sàng:
Bữa ăn rất đạm bạc và sơ sài

Cách 1: Cháo bẹ rau măng lúc nào cũng có sẵn, không thiếu, đầy đủ tới mức dư thừa

Nụ cười hóm hỉnh của Bác về cái nghèo vật chất thể hiện niềm lạc quan, niềm vui sống của Bác
Cách 2: Tuy cuộc sống gian khổ thiếu thốn phải ăn cháo bẹ rau măng nhưng tinh thần của Bác lúc nào cũng sẵn sàng
Câu 3:
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Việc làm của Bác : Dịch sử Đảng
Công việc quan trọng thiêng liêng và lớn lao
- Bàn đá chông chênh
Điều kiện làm việc thiếu thốn của Bác
Bằng nghệ thuật đối, sử dụng từ láy và sử dụng liên tiếp ba vần trắc ở cuối câu câu thơ đã làm nổi bật hình ảnh của một chiến sĩ cách mạng với một tầm vóc lớn lao uy nghi đang suy tư đang tìm cách xoay chuyển lịch sử cách mạng Việt Nam để sáng tạo và viết nên những trang sử mới cho dân tộc
Câu 4: Cuộc đời cách mạng thật là sang
- Như là một lời tổng kết, một nhận xét về cuộc đời cách mạng
Sang:
- Chính là sự sang trọng giàu có về mặt tinh thần của những cuộc đời cách mạng khó khăn gian khổ không làm họ khuất phục
- Sang vì được làm công việc cách mạng giữa thiên nhiên , giữa lòng đất nước
- Sang vì cuộc đời gian khổ đó là cuộc đời cách mạng
Làm nổi bật cảm giác vui thích, sảng khoái, phong thái ung dung lạc quan của bác
* Nghệ thuật: Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, lời thơ trong sáng giản dị tự nhiên kết hợp giọng điệu hài hước dí dỏm vừa mang nét cổ điển vừa hiện đại…
Nội dung:
Thể hiện tinh thần lạc quan cách mạng, phong thái ung dung, tự tại của Bác trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổ
Thể hiện niềm vui được làm công việc cách mạng được sống hoà hợp thiên nhiên

Câu hỏi luyện tập
Bài rập 1: Hãy cho biết “thú lâm tuyền” của Nguyễn Trãi và Bác Hồ có gì giống và khác nhau?
Cùng là niềm thích thú với thiên nhiên, niềm vui với rừng với suối nhưng Nguyễn Trãi tìm đến thú lâm tuyền vì cảm thấy bất lực trước thực tế xã hội muốn lánh đục về trong tự an ủi bằng lối sống “an bần lạc đạo” còn Bác sống hoà nhịp với thiên nhiên, với suối, với rừng là để làm công việc cách mạng là để tha thiết với đời
Bài tập 2: Có ai đó đã nhận xét rằng bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” vừa cổ điển lại vừa hiện đại theo em bài thơ cổ điển ở chỗ nào hiện đại ở chỗ nào?
Hiện đại: Ngôn ngữ giản dị tự nhiên, giọng thơ chân thành , thể hiện lối sống cách mạng, cuộc đời cách mạng, tinh thần lạc quan cách mạng
Cổ điển: Thể thơ mà Bác sử dụng, nói đến thú lâm tuyền, truyền thống “an bần lạc đạo”
Hướng dẫn về nhà
Bài tập 1: Em hãy học thuộc lòng bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” và viết bài trình bày cảm nhận của em về Bác qua bài thơ này?
Bài tập 2: Đọc và tìm hiểu trước bài “Câu cầu khiến”