Bài 20. Tức cảnh Pác Bó

Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi
?
ở lớp 7 các em đã được học những bài thơ nào của Bác Hồ . Hãy nhắc lại tên và hoàn cảnh ra đời của hai bài thơ đó
Đáp án
Hai bài thơ của Bác Hồ ( trong chương trình lớp 7 đã học ): Cảnh khuya và Nguyên tiêu ( Rằm tháng giêng )
Hoàn cảnh sáng tác : Hai bài thơ đều được viết ở chiến khu Việt Bắc trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp ( 1948 ) .
Khu di tích : Hang Pác Bó Cao Bằng
a/ Tác giả:
b/ Tác phẩm:
- Sáng tác tháng 2/1941, khi Bác mới về nước sau 30 năm bôn ba ở nước ngoài.


(1890 - 1969)
Năm 1941 Bác trở về Pác Bó
Là nhà yêu nước, nhà cách mạng vĩ đại của dân tộc.
Là nhà văn, nhà thơ lớn.
Tức cảnh pác bó
Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng .
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng .
Cuộc đời cách mạng thật là sang .
Tháng 02 năm 1941
(Thơ Hồ Chủ Tịch, nxb Văn học , Hà Nội, 1967)
Bài thơ thuộc thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt đường luật:
* Bài thơ gồm có 4 câu thơ .
* Mỗi câu thơ có 7 chữ .
* Bố cục bài thơ:
+ Câu 1: khai
+ Câu 2: thừa
+ Câu 3: chuyển
+ Câu 4: hợp

Bố cục bài thơ gồm 2 phần
Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ ra măng vẫn sẵn sàng .
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng .
Cuộc đời cách mạng thật là sang .
Câu thơ 1: Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Phép đối
Hoạt động
Ra >< vào :
Sáng >< tối :
Suối >< hang :
Sáng ra bờ suối >< Tối vào hang :
Thời gian
Không gian
Vế câu
Diễn tả sự ung dung, nhịp nhàng và nền nếp trong sinh hoạt của Bác ở Pác Bó
- Nhịp điệu câu thơ nhịp nhàng.
Câu thơ 2: Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
* Cháo bẹ, rau măng
Bữa ăn đạm bạc, giản dị và có phần thiếu thốn.
Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng.
Có ý kiến cho rằng câu thơ: Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng có hai cách hiểu:
A. Cháo bẹ, rau măng lúc nào cũng đầy đủ, có sẵn.
B. Dù ăn cháo bẹ, rau măng rất khổ nhưng tinh thần vẫn sẵn sàng.
? Theo em, hiểu như thế nào phù hợp với tinh thần của bài thơ hơn?
A
"Vẫn sẵn sàng" là cách nói đùa vui, hóm hỉnh rất Hồ Chí Minh.
Câu thứ hai:
Bàn đá- nơi Bác ngồi làm việc bên bờ suối Lênin
Bàn đá chông chênh dịch sử đảng
Câu 3 : Bàn đá chông chênh dịch sử đảng.
- Bàn đá chông chênh:
Nơi làm việc sơ sài không chắc chắn.
- Dịch sử đảng:
Công việc trọng đại.
Phép
đối
=> Khó khăn về vật chất không ngăn nổi tinh thần cách mạng của Bác
* Nơi ở : Hang Pác Bó
* Bữa ăn : Đạm bạc, với những sản vật cả núi rừng
* Điều kiện làm việc : Thô sơ thiếu thốn
Cuộc sống đầy gian khổ, khó khăn
Bàn đá chông chênh dịch sử đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
* Câu thơ thứ tư:
bác hồ ngồi làm việc trong hang
pác bó
Sang => sự sang trọng giàu có về mặt tinh thần của người cách mạng.
=> Bác là con người lạc quan, tin tưởng vào sự nghiệp cách mạng.
1.Nghệ thuật :
- Thể thơ tứ tuyệt binh dị.
- Giọng đùa vui hóm hỉnh.
2. Nội dung:
Bài thơ cho ta thấy tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của Bác trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổ ở Pác Bó. Với Người làm cách mạng và sống hoà hợp với thiên nhiên là một niềm vui lớn.
BT1: Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên trong bài thơ?
Thiên nhiên: bao bọc, có mặt trong mọi sinh hoạt của con người: nơi ở, bữa ăn, nơi làm việc đều là của thiên nhiên, từ thiên nhiên.
- Con người: xem thiên nhiên như ngôi nhà thân thuộc của mình, hoà nhịp, giao hoà với thiên nhiên.
=> Giữa thiên nhiên và con người có mối quan hệ gắn bó, thân thiết.
Ng­êi x­a:
L¸nh ®êi, th­ëng ngo¹n thiªn nhiªn.
=> Èn sÜ
Bác:
Thưởng thức thiên nhiên, làm cách mạng.
=> Chiến sĩ
Bài tập 2: "Thú lâm tuyền" của Bác và người xưa:
Bài tập 3 : Bài thơ "Tức cảnh Pác Bó" có sự kết hợp hài hoà giữa cổ điển và hiện đại. Em hãy lựa chon đáp án vào từng cột cho hợp lí.