Bài 20. Tức cảnh Pác Bó

Ngữ văn – Tiết 81
Văn bản:
TỨC CẢNH PÁC PÓ
Hồ Chí Minh
* Tác giả
Bằng sự hiểu biết của mình ,em hãy giới thiệu với các bạn đôi nét về con người và sự nghiệp của Hồ Chí Minh?
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC BÓ (Hồ Chí Minh )
I/ Đọc – hiểu chú thích :
1. Đọc
2. Tác giả - tác phẩm


A, Giọng dõng dạc, hào hùng

B, Giọng thoải mái,vui đùa,sảng khoái.

C, Giọng tha thiết, mềm mại

D, Giọng buồn thương, phiền muộn.
Giọng điệu chung của bài thơ là?

B
Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang
- Hồ Chí Minh (19-5-1890/2-9-1969) .
Quê : Làng Sen, Kim Liên ,Nam Đàn,
Bác là nhà chính trị ,nhà cách mạng ,nhà
văn ,nhà thơ lớn của dân tộc .Là danh nhân văn hoá thế giới .
www.HNGHIA.Info
Chủ tịch Hồ Chí Minh
(19/5/1890 – 2/9/1969)
Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh tại làng Sen, xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Cha là cụ Nguyễn Sinh Sắc. Mẹ là cụ Hoàng Thị Loan.
Năm 1911, Người ra đi tìm đường cứu nước từ Bến cảng Nhà Rồng.
Tháng 2 -1941 Người trở về nước.
Ngày 2 - 9 - 1945, tại quảng trường Ba Đình, Người đọc Bản Tuyên Ngôn Độc Lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa.
Năm 1990, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, UNESCO đã ghi nhận và suy tôn Người là “Anh hùng Giải phóng dân tộc Việt Nam, nhà văn hóa lớn”.

* Tác giả
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC BÓ (Hồ Chí Minh )
I/ Đọc – hiểu chú thích :
1. Đọc
2. Tác giả - tác phẩm

* Tác phẩm
Ra đời tháng 2-1941 khi Bác Hồ về nước
trực tiếp chỉ đạo cách mạng .
- Pác Bó có tên địa phương là :Cốc Bó – tiếng
Tày có nghĩa là “đầu nguồn ”.

Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang
Đường vào hang Pác Bó
Cửa hang Pác bó
Bàn đá – Nơi Bác Hồ làm việc
link
Dòng suối khởi nguồn Pắc Bó
được Bác đặt tên là suối Lê-nin
Suối Lê nin nơi Bác Hồ thường ngồi câu cá
BÁC HỒ NGỒI LÀM VIỆC TRONG HANG PÁC BÓ
* Tác giả
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC BÓ (Hồ Chí Minh )
I/ Đọc – hiểu chú thích :
1. Đọc
2. Tác giả - tác phẩm

* Tác phẩm
3. Giải thích từ khó :
bẹ:
ngô
Sử Đảng :
đây là lịch sử Đảng Cộng sản Liên Xô, được Bác dịch vắn tắt làm tài liệu học tập cho cán bộ cách mạng khi đó
4. Thể thơ:
Thất ngôn tứ tuyệt.
( viết bằng chữ quốc ngữ)

Bài thơ có thể chia làm mấy phần?Nội dung từng phần?
1, Câu khai: Mở ra đề tài
2, Câu thừa: Nâng cao, triển khai ý câu khai
3, Câu chuyển: Chuyển ý
4,Câu hợp: Tổng hợp toàn bộ ý thơ
Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang
Sáng ra bờ suối, tối vào hang

Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng

Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng

Cuộc đời cách mạng thật là sang
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC PÓ ( Hồ Chí Minh )
I. Đọc – hiểu chú thích :
II. Đọc – hiểu văn bản

1.Cảnh sinh hoạt và làm việc
của Bác ở Pác Pó.
Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Phép
đối
Hoạt động
Ra >< vào :
Sáng >< tối :
Suối >< hang :
Sáng ra bờ suối >< Tối vào hang :
Thời gian
Không gian
Vế câu
Diễn tả sự nhịp nhàng về nền nếp
sinh hoạt của Bác ở Pác Bó
Cuộc sống bí mật nhưng vẫn giữ được nề nếp, quy củ. Thể hiện phong thái ung dung, chủ động của Bác.
Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng.
Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng.
Có ý kiến cho rằng câu thơ: Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng có ba cách hiểu:
A. Cháo bẹ, rau măng lúc nào cũng đầy đủ, có sẵn.
B. Dù ăn cháo bẹ, rau măng rất khổ nhưng tinh thần vẫn sẵn sàng.
C, Cả hai cách trên
Theo em, hiểu như thế nào phù hợp với tinh thần của bài thơ hơn ?
A
ë cách hiểu thứ nhất, sự sẵn sàng của con người vẫn
hiện diện nhưng ẩn đằng sau là cách nói đùa vui, hóm hỉnh
rất Hồ Chí Minh.
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC PÓ ( Hồ Chí Minh)
I. Đọc – hiểu chú thích :
II. Đọc – hiểu văn bản

Cuộc sống bí mật nhưng vẫn giữ được nề nếp, quy củ. gắn bó hài hoà giữa con người và thiên nhiên
- Sự đùa vui càng thể hiện tinh thần lạc quan, vượt lên trên khó khăn, gian khổ.
Bàn đá
chông chênh
/ dịch sử Đảng
-Nghệ thuật đối :
*Đối ý :
Điều kiện làm việc > < công việc
khó khăn > < trọng đại
* Đối thanh :
Thanh bằng >< Thanh trắc
“ chông chênh” “ dịch sử Đảng”
-Bác yêu thiên nhiên, yêu công việc cách mạng luôn làm chủ cuộc sống trong bất kỳ hoàn cảnh nào .
-Từ láy tạo hình
Qua 3 câu thơ, con người cách mạng của Bác hiện lên như thế nào ?
Niềm vui thích thật sự khi sống
giữa núi rừng, phong thái ung
dung, tầm vóc lớn lao, niềm say mê
cách mạng của HỒ CHÍ MINH
“Thú lâm tuyền” của Bác
có gì khác với người xưa?
2.2.Cảm nghĩ của Bác về cuộc đời cách mạng.
Cuộc đời cách mạng thật là sang
1.Cảnh sinh hoạt và làm việc của Bác ở Pác Pó.
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC PÓ ( Hồ Chí Minh)
I. Đọc – hiểu chú thích :
II. Đọc – hiểu văn bản

Cuộc sống bí mật nhưng vẫn giữ được nề nếp, quy củ. gắn bó hài hoà giữa con người và thiên nhiên
- Sự đùa vui càng thể hiện tinh thần lạc quan, vượt lên trên khó khăn, gian khổ.
Bàn đá
chông chênh
/ dịch sử Đảng
-Nghệ thuật đối :
*Đối ý :
Điều kiện làm việc > < công việc
khó khăn > < trọng đại
* Đối thanh :
Thanh bằng >< Thanh trắc
“ chông chênh” “ dịch sử Đảng”
-Bác yêu thiên nhiên, yêu công việc cách mạng luôn làm chủ cuộc sống trong bất kỳ hoàn cảnh nào .
-Từ láy tạo hình
Qua 3 câu thơ, con người cách mạng của Bác hiện lên như thế nào ?
Niềm vui thích thật sự khi sống
giữa núi rừng, phong thái ung
dung, tầm vóc lớn lao, niềm say mê
cách mạng của HỒ CHÍ MINH
“Thú lâm tuyền” của Bác
có gì khác với người xưa?
2.2.Cảm nghĩ của Bác về cuộc đời cách mạng.
Cuộc đời cách mạng thật là sang
1.Cảnh sinh hoạt và làm việc của Bác ở Pác Pó.
CÂU HỎI THẢO LUẬN
- Nhóm 1: Em hiểu chữ “ Sang” trong câu thơ này như thế nào ?
- Nhóm 2: Vì sao Bác cảm thấy “cuộc đời cách mạng thật là sang” ?
Sang
sang trọng, cao sang, là một cách nghĩ, một lối sống, một quan niệm .
Vượt lên trên gian khổ , chỉ có cháo bẹ, rau măng, chỉ có bàn đá chông chênh...
Sang vì được làm việc trên tổ quốc mình, tin tưởng vào con đường cách mang, vì lý tưởng, vì đời sống tâm hồn phong phú, vì sự ung dung tự tại.
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC PÓ ( Hồ Chí Minh)
I. Đọc – hiểu chú thích :
II. Đọc – hiểu văn bản

Cuộc sống bí mật nhưng vẫn giữ được nề nếp, quy củ. gắn bó hài hoà giữa con người và thiên nhiên
- Sự đùa vui càng thể hiện tinh thần lạc quan, vượt lên trên khó khăn, gian khổ.
-Bác yêu thiên nhiên, yêu công việc cách mạng luôn làm chủ cuộc sống trong bất kỳ hoàn cảnh nào .
Niềm vui thích thật sự khi sống
giữa núi rừng, phong thái ung
dung, tầm vóc lớn lao, niềm say mê
cách mạng của HỒ CHÍ MINH
2.2.Cảm nghĩ của Bác về cuộc đời cách mạng.
Cuộc đời cách mạng thật là sang
Có ý kiến cho rằng: Chữ “sang” kết thúc bài thơ có thể coi là “chữ thần” là “nhãn tự ”, đã kêt tinh toả sáng tinh thần toàn bài? Em hiểu như thế nào về ý kiến đó?


* Sang : lạc quan , phong thái
ung dung tự tại của người chiến
sĩ cách mạng
thể hiện một lối sống, một quan niệm
nhân sinh của một người có nhân cách
cao cả.
Niềm vui trước cái “sang”của một cuộc sống đầy gian khổ cho ta hiểu thêm vẻ đẹp nào trong cách sống của Bác ?
1.Cảnh sinh hoạt và làm việc
của Bác ở Pác Pó.
Nguyễn Ái Quốc tại Đại hội Đảng xã hội Pháp họp ở Tua
Bác suy nghĩ về việc nước
Bác Hồ với đồng bào vùng cao.
Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người
www.HNGHIA.Info
Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người
Chi đoàn
12B1
Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người
Mùa xuân là tết trồng cây,
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân.
Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người
“ Học thêm một thứ tiếng nước ngoài coi như có thêm một cái chìa khóa để mở thêm một kho tàng tri thức.
Việc học là việc suốt đời.”
(Bác Hồ - Con người và phong cách)
www.HNGHIA.Info
Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người
1/7/2014
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC PÓ ( HỒ CHÍ MINH)
I. Đọc – hiểu chú thích :
II. Đọc – hiểu văn bản

Cuộc sống bí mật nhưng vẫn giữ được nề nếp, quy củ. gắn bó hài hoà giữa con người và thiên nhiên
- Sự đùa vui càng thể hiện tinh thần lạc quan, vượt lên trên khó khăn, gian khổ.
-Bác yêu thiên nhiên, yêu công việc cách mạng luôn làm chủ cuộc sống trong bất kỳ hoàn cảnh nào .
Niềm vui thích thật sự khi sống
giữa núi rừng, phong thái ung
dung, tầm vóc lớn lao, niềm say mê
cách mạng của HỒ CHÍ MINH
2.2.Cảm nghĩ của Bác về cuộc đời cách mạng.
Cuộc đời cách mạng thật là sang
* Sang : lạc quan , phong thái
ung dung tự tại của người chiến
sĩ cách mạng
thể hiện một lối sống, một quan niệm
nhân sinh của một người có nhân cách
cao cả.
III. Tổng kết:
- Kết hợp hài hoà cổ điển và hiện đại
*Nghệ thuật:
1.Cảnh sinh hoạt và làm việc
của Bác ở Pắc Pó.

Bài thơ “Tức Cảnh Pác Bó” có sự kết hợp hài hoà giữa cổ điển và hiện đại. Em hãy lựa chọn đáp án vào từng cột cho hợp lí.
Đồng ý
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC PÓ ( HỒ CHÍ MINH)
I. Đọc – hiểu chú thích :
II. Đọc – hiểu văn bản

Cuộc sống bí mật nhưng vẫn giữ được nề nếp, quy củ. gắn bó hài hoà giữa con người và thiên nhiên
- Sự đùa vui càng thể hiện tinh thần lạc quan, vượt lên trên khó khăn, gian khổ.
-Bác yêu thiên nhiên, yêu công việc cách mạng luôn làm chủ cuộc sống trong bất kỳ hoàn cảnh nào .
Niềm vui thích thật sự khi sống
giữa núi rừng, phong thái ung
dung, tầm vóc lớn lao, niềm say mê
cách mạng của HỒ CHÍ MINH
2.2.Cảm nghĩ của Bác về cuộc đời cách mạng.
Cuộc đời cách mạng thật là sang
* Sang : lạc quan , phong thái
ung dung tự tại của người chiến
sĩ cách mạng
thể hiện một lối sống, một quan niệm
nhân sinh của một người có nhân cách
cao cả.
III. Tổng kết:
*Nghệ thuật:
1.Cảnh sinh hoạt và làm việc
của Bác ở Pắc Pó.
- Kết hợp hài hoà cổ điển và hiện đại
- Giọng điệu đùa vui hóm hỉnh
- Sử dụng nghệ thuật đối tài tình
*Nội dung:
Chọn đáp án đúng cho nội dung của bài thơ ?
A.Cảnh sinh hoạt và làm việc đơn sơ tràn đầy
niềm vui cuộc sống .
B.Tinh thần lạc quan , niềm tự hào và phong thái
ung dung của Bác .
C.Niềm vui được sống giữa cảnh thiên nhiên tươi
đẹp của đất nước .
D.Cả A, B,C đều đúng .
D
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC PÓ ( HỒ CHÍ MINH)
I. Đọc – hiểu chú thích :
II. Đọc – hiểu văn bản

Cuộc sống bí mật nhưng vẫn giữ được nề nếp, quy củ. gắn bó hài hoà giữa con người và thiên nhiên
- Sự đùa vui càng thể hiện tinh thần lạc quan, vượt lên trên khó khăn, gian khổ.
-Bác yêu thiên nhiên, yêu công việc cách mạng luôn làm chủ cuộc sống trong bất kỳ hoàn cảnh nào .
Niềm vui thích thật sự khi sống
giữa núi rừng, phong thái ung
dung, tầm vóc lớn lao, niềm say mê
cách mạng của HỒ CHÍ MINH
2.2.Cảm nghĩ của Bác về cuộc đời cách mạng.
Cuộc đời cách mạng thật là sang
* Sang : lạc quan , phong thái
ung dung tự tại của người chiến
sĩ cách mạng
thể hiện một lối sống, một quan niệm
nhân sinh của một người có nhân cách
cao cả.
III. Tổng kết:
*Nghệ thuật:
1.Cảnh sinh hoạt và làm việc
của Bác ở Pắc Pó.
- Kết hợp hài hoà cổ điển và hiện đại
- Giọng điệu đùa vui hóm hỉnh
- Sử dụng nghệ thuật đối tài tình
*Nội dung:
Bài thơ thể hiện niềm lạc quan, phong thái ung dung tự tại của Hồ Chí minh trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổ. Với Người, làm cách mạng và hoà hợp với thiên nhiên là một niềm vui lớn.
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC PÓ ( HỒ CHÍ MINH)
I. Đọc – hiểu chú thích :
II. Đọc – hiểu văn bản

Cuộc sống bí mật nhưng vẫn giữ được nề nếp, quy củ. gắn bó hài hoà giữa con người và thiên nhiên
- Sự đùa vui càng thể hiện tinh thần lạc quan, vượt lên trên khó khăn, gian khổ.
-Bác yêu thiên nhiên, yêu công việc cách mạng luôn làm chủ cuộc sống trong bất kỳ hoàn cảnh nào .
Niềm vui thích thật sự khi sống
giữa núi rừng, phong thái ung
dung, tầm vóc lớn lao, niềm say mê
cách mạng của HỒ CHÍ MINH
2.2.Cảm nghĩ của Bác về cuộc đời cách mạng.
thể hiện một lối sống, một quan niệm
nhân sinh của một người có nhân cách
cao cả.
III. Tổng kết:
*Nghệ thuật:
1.Cảnh sinh hoạt và làm việc
của Bác ở Pắc Pó.
- Kết hợp hài hoà cổ điển và hiện đại
- Giọng điệu đùa vui hóm hỉnh
- Sử dụng nghệ thuật đối tài tình
*Nội dung:
Bài thơ thể hiện niềm lạc quan, phong thái ung dung tự tại của Hồ Chí minh trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổ. Với Người, làm cách mạng và hoà hợp với thiên nhiên là một niềm vui lớn.
IV.Luyện tập
IV.Luyện tập
Giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh nhận xét : “ Thơ Bác có
sự kết hợp hài hoà giữa tính cổ điển và tính hiện đại” .
Em hãy chỉ ra vài nét về tính cổ điển và tính hiện đại
trong bài thơ này ?
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC BÓ
( Hồ Chí Minh)
Đáp án :
+ Cổ điển :
- Thể thơ : Thất ngôn tứ tuyệt .
Gợi cảnh lâm tuyền ( niềm vui thú đựơc sống với
rừng suối )
+Hiện đại :
- Viết bằng chữ quốc ngữ .( Thường thể thơ thất ngôn
tứ tuyệt được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm )
Nhân vật trong bài là người chiến sĩ cách mạng .
Lời thơ giản dị , vui đùa .
Tiết 81: TỨC CẢNH PÁC BÓ
( Hồ Chí Minh )
1
4
5
7
2
3
6
8
Trò chơi:
CON SỐ MAY MẮN
CHÚC MỪNG BẠN!
Bài thơ “ Tức cảnh Pắc Pó” được làm theo thể thơ nào?
Thất ngôn tứ tuyệt
10
9
8
7
6
5
4
3
2
0
1
Hãy trả lời câu hỏi nhé! Chúc may mắn!
Em hãy đọc thuộc bài thơ “ Tức cảnh Pắc Pó”

10
9
8
7
6
5
4
3
2
0
1
Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang
Bài thơ “Tức cảnh Pắc Pó” mang giọng điệu vui, thoải mái, sảng khoái.
Đúng hay sai?
Đúng
10
9
8
7
6
5
4
3
2
0
1
Hãy trả lời câu hỏi nhé! Chúc may mắn!
CHÚC MỪNG BẠN!
Pắc Pó thuộc địa phận tỉnh nào?
Cao Bằng
10
9
8
7
6
5
4
3
2
0
1
Hãy trả lời câu hỏi nhé! Chúc may mắn!
Bài thơ “ Tức cảnh Pắc Pó” có sự kết hợp hài hoà giữa cổ điển và hiện đại. Đúng hay sai?
Đúng
10
9
8
7
6
5
4
3
2
0
1
Hãy trả lời câu hỏi nhé! Chúc may mắn!
CHÚC MỪNG BẠN!
Kể một số tên gọi khác của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Nguyễn Tất Thành
Nguyễn Sịnh Cung
Nguyễn Ái Quốc
10
9
8
7
6
5
4
3
2
0
1
Hãy trả lời câu hỏi nhé! Chúc may mắn!
BT1: Thống kê những hình ảnh của thiên nhiên và nêu rõ mối quan hệ của các hình ảnh thiên nhiên này với nhân vật trữ tình trong bài thơ?
Thiên nhiên: + Là không gian sinh hoạt: hang, suối
+ Là lương thực, thực phẩm: cháo bẹ, rau măng.
+ Là vật dụng sinh hoạt: bàn đá.
-> Thiên nhiên bao bọc, có mặt trong mọi sinh hoạt của con người.
- Con người: xem thiên nhiên như ngôi nhà thân thuộc của mình, hoà nhịp, giao hoà với thiên nhiên.
=> Giữa thiên nhiên và con người có mối quan hệ gắn bó, thân thiết.