Bài 20. Tức cảnh Pác Bó

I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
- Hồ Chí Minh(1890-1969) vị lãnh tụ thiên tài của dân tộc, nhà CM lỗi lạc, danh nhân văn hóa thế giới
- Người đồng thời là nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc
2, Tác phẩm:
* Hoàn cảnh sáng tác: năm 1941
* Đọc
* Phương thức biểu đạt:
Biểu cảm, kết hợp tự sự, miêu tả
Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng,
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
* Thể thơ:
Thất ngôn tứ tuyệt
* Bố cục:
* Từ khó:
I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
* Câu thơ thứ nhất
Sáng
tối
=> Thời gian
=> Hoạt động
=> Nơi chốn
><
><
><
ra
vào
bờ suối
hang
- Điều kiện chỗ ở rất khó khăn
- Nếp sống nhịp nhàng hòa hợp với thiên nhiên
Biện pháp đối: => Làm nổi bật nếp sống của Bác nhịp nhàng hòa hợp với thiên nhiên
=> Bác sống ung dung tự tại, vợt lên hoàn cảnh

I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
* Câu thơ thứ nhất
- Điều kiện chỗ ở rất khó khăn
- Nếp sống nhịp nhàng hài hòa với thiên nhiên
=> Bác sống ung dung tự tại, vượt lên hoàn cảnh
* Câu thơ thứ hai
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
- Bữa ăn đạm bạc, thiếu thốn
Bài tập: Câu thơ này có thể hiểu theo hai cách:
+ Cách hiểu  thứ nhất: Lương thực, thực phẩm ở đây là “ cháo bẹ, rau măng” luôn sẵn có, thật đầy đủ tới mức dư thừa,.
+ Cách hiểu thứ 2: Dù phải ăn “cháo bẹ, rau măng” rất cực khổ nhưng tinh thần vẫn “sẵn sàng”
Theo em cách hiểu nào sẽ phù hợp hơn với tính cách của Bác và tinh thần của bài thơ?
- Thể hiện tinh thần lạc quan, vui đùa dí dỏm của Bác
=> Bác là người lạc quan, làm chủ cuộc sống
vẫn
I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
* Câu thơ thứ nhất
- Điều kiện chỗ ở rất khó khăn
- Nếp sống nhịp nhàng hài hòa với thiên nhiên
=> Bác sống ung dung tự tại, vượt lên hoàn cảnh
* Câu thơ thứ hai
- Bữa ăn đạm bạc, thiếu thốn
- Thể hiện tinh thần lạc quan, vui đùa dí dỏm của Bác
=> Bác là người lạc quan, làm chủ cuộc sống
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng,
* Câu thơ thứ ba
- Điều kiện làm việc khó khăn
- Công việc lớn lao, thiêng liêng
=> Tinh thần lạc quan, tầm vóc vĩ đại của Bác
I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
- Điều kiện nơi ăn, chốn ở, chổ làm việc của Bác rất khó khăn
- Tinh thần của Bác luôn vui tươi,yêu thiên nhiên, lạc quan cách mạng
2, Cảm nhận của Bác về cuộc đời Cách mạng
* Câu thơ cuối
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
Theo em vì sao Bác thấy cuộc đời cách mạng của mình “thật là sang”?
A. Sang vì Bác được làm cách mạng, tin tưởng vào tương lai tươi sáng của đất nước
B. Sang vì được sống chan hòa với thiên nhiên núi rừng
C. Sang vì Bác luôn có tinh thần lạc quan trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổ
D. Cả 3 ý trên
=> Cuộc đời cách mạng gian khổ những thật đẹp
Có ý kiến cho rằng: chữ sang kết thúc bài thơ được coi là “nhãn tự” kết tinh, tỏa sáng tinh thần của bài thơ.
Em cảm nhận được giá trị của chữ đó như thế nào?
- Chữ sang hiệp vần với các câu thơ trên, là vần bằng, là âm mở tạo âm điệu vui tươi lan tỏa
- Chữ sang kết tinh toàn bộ tinh thần của bài thơ: tình yêu thiên nhiên, tinh thần lạc quan cuộc sống, lạc quan CM..
=> nó chính là nhãn tự của bài thơ
=> Bác là người yêu thiên nhiên, lạc quan cach mạng, yêu nước yêu dân tộc sâu sắc
I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
- Điều kiện nơi ăn, chốn ở, chổ làm việc của Bác rất khó khăn
- Tinh thần của Bác luôn vui tươi,yêu thiên nhiên, lạc quan cách mạng
2, Cảm nhận của Bác về cuộc đời Cách mạng
* Câu thơ cuối
=> Cuộc đời cách mạng gian khổ những thật đẹp
Bài thơ có sự kết hợp giữa 2 yếu tố: cổ điển và hiện đại. Em hãy xác định các yếu tố đó.
Chúc mừng bạn đã trả lời đúng
I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
- Điều kiện nơi ăn, chốn ở, chổ làm việc của Bác rất khó khăn
- Tinh thần của Bác luôn vui tươi,yêu thiên nhiên, lạc quan cách mạng
2, Cảm nhận của Bác về cuộc đời Cách mạng
* Câu thơ cuối
=> Cuộc đời cách mạng gian khổ những thật đẹp
TỨC CẢNH PÁC BÓ
I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
2, Cảm nhận của Bác về cuộc đời Cách mạng
III/ TỔNG KẾT
1, Nghệ thuật:
Những ý nào là đúng với nghệ thuật độc đáo của bài thơ
A, Thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt đường luật, ngắn gọn, hàm xúc.
B, Lời thơ bình dị pha giọng vui đùa hóm hỉnh
C, Nghệ thuật đối, tứ thơ độc đáo, bất ngờ và sâu sắc
D, Phong thái ung dung, niềm tin vững chắc về sự thắng lợi của cách mạng
E, Ý A,B,C
Thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt đường luật, ngắn gọn, hàm xúc.Lời thơ bình dị pha giọng vui đùa hóm hỉnh. Nghệ thuật đối, tứ thơ độc đáo, bất ngờ và sâu sắc
2, Nội dung:
Phong thái ung dung, niềm vui, lạc quan cách mạng của Bác trong cuộc sống gian khổ ở Pác Bó
IV/ LUYỆN TẬP:
Bài tập 1: Sưu tầm những câu thơ, bài thơ của Bác mà em thích?
Bài tập 2: Tình cảm của em sau khi được học thơ Bác
Một số vần thơ của Bác:
Bài thơ: Cảnh khuya
Bài thơ: Răm tháng giêng
Bài thơ: Pác Bó hùng vĩ
Bài thơ: Cảnh rừng Việt Bắc
Tập thơ : Nhật kí trong tù
Thơ chúc tết của Bác
....


* Học bài:
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Nắm được nội dung của bài.
- Làm bài tập 2 phần luyện tập
(Viết 1 đoạn văn theo cấu trúc quy nạp)

* Soạn bài:
- Soạn : Câu cầu khiến .
CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
S3
*Đặc điểm thể thơ “Tứ tuyệt”
- Là thể thơ được du nhập từ Trung Quốc thường gọi là thơ Luật Đường
- Có bốn câu, mỗi câu có bảy tiếng.
- Cấu trúc nội dung  bài thơ theo trình tự : Khai, thừa, chuyển, hợp với hai câu đầu tả cảnh, hai câu sau thể hiện tâm trạng.
- Gieo vần ở các tiếng cuối của các câu thơ. Thường có nhịp 4/3
S4
20 năm sau, khi cuộc kháng chiến chống Pháp (1946-1954) vừa kết thúc được mấy năm, Bác đã trở lại thăm chốn cũ, người xưa để đền đáp lại ân tình của chiến sỹ, đồng bào đã dành cho Cách mạng trong những năm đầy gian khổ, thiếu thốn, khó khăn. Về Trường Hà (Hà Quảng, Cao Bằng) lần này, Bác tức cảnh làm bài thơ "Thăm lại hang Pác Bó":

Hai mươi năm trước ở hang này
Đảng vạch con đường đánh Nhật Tây
Lãnh đạo toàn dân ta chiến đấu
Non sông gấm vóc có ngày nay.
S8