Bài 20. Ôn tập về văn bản thuyết minh

ÔNTẬP VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
Tiết 84:
Ngữ văn 8:
Gv: Nguyễn Kim Lưu
Tiết 84:
ÔNTẬP VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.¤n tËp lÝ thuyÕt :
1.Vai trß, t¸c dông cña v¨n thuyÕt minh.
Văn bản thuyết minh có vai trò và tác dụng như thế nào trong đời sống?
- Văn bản thuyết minh có vai trò hết sức quan trọng đối với đời sống con người. Nó đáp ứng nhu cầu hiểu biết, cung cấp cho con người những tri thức tự nhiên và xã hội, để có thể vận dụng vào phục vụ lợi ích của người đọc, người nghe.

- Đáp ứng hiểu biết, cung cấp tri thức tù nhiªn, x· héi
Tiết 84:
ÔNTẬP VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
2. Ph©n biÖt tÝnh chÊt cña v¨n b¶n thuyÕt minh víi tÝnh chÊt cña c¸c v¨n b¶n ®· häc.
Văn bản thuyết minh có những tính chất gì khác với văn bản
tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận?
Văn bản thuy?t minh :
+ Tớnh ch?t c?a thuy?t minh l�: tri th?c khỏch quan (xỏc th?c, khoa h?c, rừ r�ng ) d? ngu?i d?c hi?u v? d?i tu?ng thuy?t minh; b?n ch?t c?a d?i tu?ng thuyết minh m?t cỏch chớnh xỏc .
+ Ngụn ng? chớnh xỏc, rừ r�ng, d? hi?u
Các v¨n b¶n khác (Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn)
+ có thể dùng quan sát ,tưởng tượng, so sánh, liên tưởng để tạo dựng hình ảnh (miªu t¶); tái hiện sự việc, diễn biến, cốt truyện (tù sù )hay bày tỏ ý định, nguyện vọng (nghÞ luËn), bộc lộ c¶m xóc (biÓu c¶m)…
+ tri thức trong các v¨n b¶n này có thể mang s¾c thái chủ quan, hư cấu.
+ Có thể diễn đạt bằng những ngôn ngữ, hình ảnh giàu sức gợi tả, gợi cảm.
Tính chất v¨n b¶n
I.¤n tËp lÝ thuyÕt :
1.Vai trß, t¸c dông cña v¨n thuyÕt minh.
Tiết 84:
ÔNTẬP VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
3.Muốn làm bài văn thuyết minh phải:quan sát, nghiên cứu để nắm được bản chất, đặc trưng của sự vật hiện tượng.
Muèn lµm bµi v¨n thuyÕt minh ph¶i chuÈn bÞ nh÷ng g×?
Bµi v¨n thuyÕt minh ph¶i lµm næi bËt ®iÒu g×?
- Cần phải tìm hiểu, quan sát, nghiên cứu về sự vật hiện tượng cần thuyết minh, nhất là phải nắm được bản chất đặc trưng của chúng để tránh sa vào trình bày các biểu hiện không tiêu biểu, không quan trọng.

- Bµi v¨n thuyÕt minh cÇn lµm næi bËt b¶n chÊt cña ®èi t­îng thuyÕt minh.
I.¤n tËp lÝ thuyÕt :
1Vai trß, t¸c dông cña v¨n thuyÕt minh.
2. Phân biệt tính chất của văn bản thuyết minh với tính chất của các văn bản đã học.
Tiết 84:
ÔNTẬP VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
Nh÷ng ph­¬ng ph¸p thuyªt minh nµo th­êng ®­îc vËn dông?
4.Các phương pháp thuyết minh:

6 ph­¬ng ph¸p:
1.Nêu định nghĩa ,giải thích
2.Liệt kê
3.Nêu ví dụ
4.Dùng số liệu
5.So sánh
6.Phân loại ,phân tích
I.¤n tËp lÝ thuyÕt :
1.Vai trß, t¸c dông cña v¨n thuyÕt minh.
2. Phân biệt tính chất của văn bản thuyết minh với tính chất của các văn bản đã học.
3.Muốn làm bài văn thuyết minh phải:quan sát, nghiên cứu để nắm được bản chất, đặc trưng của sự vật hiện tượng.
Tiết 84:
ÔNTẬP VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
II. Luyện tập
I.¤n tËp lÝ thuyÕt :
Bài 1:Lập ý, lập dàn bài
Hoạt động nhóm :
Tæ 1: Giới thiệu về 1 đồ dùng học tập hoặc sinh hoạt.
Tæ 2: Giới thiệu về một danh lam thắng cảnh.
Tæ 3: Giới thiệu về mét v¨n b¶n, mét thể lo¹i v¨n häc mà em đã học .
Tæ 4: Giới thiệu c¸ch lµm mét ®å dïng häc tËp( mét thÝ nghiÖm).
Tìm hiểu đề:
Thể loại: Thuyết minh.
- Đối tượng:Tổ 1: Một đồ dùng học tập hoặc sinh hoạt.
Tổ 2: Một danh lam thắng cảnh.
Tổ 3: Một văn bản, một thể loại văn học.
Tổ 4: Cách làm một đồ dùng học tập(một thí nghiệm).
Tổ 1: Giới thiệu một đồ dùng trong học tập hoặc trong sinh hoạt.
*Lập ý:- Tên đồ dùng, hình dáng, kích thước, màu sắc, cấu tạo, công dụng của đồ dùng, những điều cần lưu ý khi sử dụng đồ dùng.
*Dàn ý:
MB: Giới thi?u tờn d? dựng, vai trũ c?a nú.
TB: - Ngu?n g?c, s? xu?t hi?n.
- C?u t?o c?a d? dựng dú
- Nờu d?c di?m, cụng d?ng c?a t?ng b? ph?n.
- Cỏch s? d?ng v� b?o qu?n.
KB: Suy nghi v? vai trũ, v? trớ c?a d? dựng trong d?i s?ng, trong mối quan hệ v?i m?i ngu?i.
Tổ 2: Giới thiệu một danh lam thắng cảnh ở quê hương em.
*Lập ý: - Tên danh lam thắng cảnh, vị trí, ý nghĩa đối với quê hương, cấu trúc, quá trình hình thành, đặc điểm nổi bật, phong tục, lễ hội.
*Dàn ý:
MB: - Gthi?u danh lam th?ng c?nh ( tờn g?i , d?a di?m, .)
TB: - Ngu?n g?c, xu?t x?, truy?n thuy?t,.
- D?c di?m t?ng th? v� c?u t?o t?ng b? ph?n.
- Giỏ tr? nhi?u m?t: kinh t?, th?m mi, du l?ch,.
- Gi? gỡn v� b?o qu?n.
KB : Giỏ tr? l?ch s? v� vai trũ c?a th?ng c?nh d?i v?i d?i s?ng tinh th?n, d?i s?ng van hoỏ
Tæ 3: ThuyÕt minh vÒ mét v¨n b¶n, mét thÓ lo¹i v¨n häc mµ em ®· häc.
*LËp ý: Tªn thÓ lo¹i, v¨n b¶n, hiÓu biÕt vÒ ®Æc ®iÓm h×nh thøc thÓ lo¹i: néi dung chñ yÕu, sè c©u, ch÷, c¸ch gieo vÇn, nhÞp…
*Dµn ý:
MB: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ v¨n b¶n, thÓ lo¹i v¨n häc cần thuyÕt minh.
TB: - §èi víi v¨n b¶n: Giíi thiÖu cô thÓ néi dung, h×nh thøc cña v¨n b¶n
- §èi víi thÓ lo¹i v¨n häc:
+ LÇn l­ît tr×nh bµy c¸c ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña thÓ lo¹i v¨n häc.
+ Nªu vÝ dô cô thÓ ®Ó minh ho¹.
KB – Vai trß, vÞ trÝ, gi¸ trÞ cña v¨n b¶n, thÓ lo¹i v¨n häc ®ã trong lÞch sö v¨n häc.
Tæ 4: Giíi thiÖu c¸ch lµm mét ®å dïng häc tËp
( mét thÝ nghiÖm).
*LËp ý: Tªn ®å dïng thÝ nghiÖm, t¸c dông, hiÖu qu¶, môc ®Ých, nguyªn liÖu, c¸ch thøc, c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÕt qu¶, thµnh phÈm.
*Dµn ý:
MB:Giới thiệu kh¸i quát tªn ®å dïng, thÝ nghiÖm…
TB: Thực hiện được theo các bước sau:
- Chuẩn bị ( nguyên liệu ;điều kiện tiến hành thí nghiệm)
- Cách làm ( phương pháp ,tiến trình thực hiện)
- Yêu cầu kết quả ( thành phẩm )
KB :Kh¼ng định ý nghĩa, vai trò của đối tượng .
Tiết 84:
ÔNTẬP VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
II. Luyện tập :
I.¤n tËp lÝ thuyÕt :
Bài 1
Bài 2: Viết đoạn( mở bài, kết bài, một ý lớn trong phần thân bài) của đề văn sau:
Giới thiệu về một đồ dùng trong sinh hoạt( chiếc phích nước).
Đoạn mở bài:
Đến với mỗi gia đình Việt Nam,chúng ta đều bắt gặp chiếc phích để đựng nước nóng. Phích nước đã trở thành đồ vật quen thuộc, rất tiện dụng cho cuộc sống hàng ngày.
Đoạn thân bài (cấu tạo bên ngoài):
Vỏ phích gồm quai xách, nắp, thân và đáy, thường được làm bằng nhôm, nhựa hoặc sắt tráng men, in hoa hay hình chim, hình thú rất đẹp. Nút phích bằng loại gỗ xốp nhẹ, bọc vải mỏng màu trắng hoặc được làm bằng chất dẻo; quai xách bằng nhôm hoặc nhựa.
Đoạn kết bài:
Ngày nay với cuộc sống hiện đại, khoa học, kĩ thuật tiên tiến, những đồ dùng khác cùng công dụng như phích nước ra đời. Điều đó đã khiến cho phích nước dần mất đi vị trí của mình. Mặc dù vậy, phích nước vẫn luôn là đồ dùng quen thuộc của những người bình dân Việt Nam.
Hướng dẫn học bài:

Chuẩn bị bài : “Ngắm trăng, Điđường”
Chuẩn bị bài viết văn số 5
Hoàn thành bài tập (sgk)