Bài 20. Nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên?

`
KIỂM TRA BÀI Cò
? Các chất được cấu tạo như thế nào?

H·y t­ëng t­îng gi÷a s©n tr­êng cã 1 qu¶ bãng khæng lå vµ rÊt nhiÒu häc sinh tõ mäi phÝa ch¹y ®Õn x« ®Èy qu¶ bãng. V× nh÷ng x« ®Èy nµy kh«ng c©n b»ng nªn qu¶ bãng lóc bay lªn, khi r¬i xuèng, lóc bËt sang tr¸i, khi l¨n sang ph¶i …(H 20.1).Trß ch¬i nµy t­ëng nh­ ch¼ng cã liªn quan g× ®Õn nguyªn tö, ph©n tö, thÕ mµ l¹i cã thÓ gióp chóng ta hiÓu mét trong nh÷ng tÝnh chÊt quan träng nhÊt cña nguyªn tö, ph©n tö sÏ häc trong bµi nµy.
TIẾT 24
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN
Bài 20
Vật lý 8
I. Thí nghiệm Bơ - Rao
Hình 20.2. Chuyển động của các hạt phấn hoa trong thí nghiệm Bơ - Rao
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động
không ngừng
C1 :Quả bóng tương tự với hạt nào trong
thí nghiệm của Bơ-Rao ?

đáp án C1
Quả bóng tương tự với các hạt phấn hoa.
C2 :C¸c häc sinh t­¬ng tù víi nh­ng h¹t nµo trong thÝ nghiÖm cña B¬ -Rao ?
®¸p ¸n c2


- Các học sinh tương tự với các phân tử nước.
C3. Tại sao các phân tử nước có thể làm cho các hạt phấn hoa chuyển động?

- Do các phân tử nước kh«ng ®øng yªn mµ chuyển động hçn ®én không ngừng, trong khi chuyển động nó va chạm vµo các hạt phấn hoa từ nhiều phía, các va chạm này không cân bằng nhau làm cho các h¹t phấn hoa chuyển động hçn độn không ngừng.
1905 nhà vật lý An-be Anh-xtanh (người Đức) mới giải thích đầy đủ thí nghiệm Bơ-rao
Hình 20.2. Chuyển động của các hạt phấn hoa trong thí nghiệm Bơ – Rao.
Hình 20.3. Sự va chạm của các phân tử nước vào hạt phấn hoa.
? qua thÝ nghiÖm B¬-Rao vµ qua C1, C2, C3 rút ra được kết luận gì về chuyển động của nguyên tử, phân tử?
Kết luận: Các nguyên tử, phân tử kh«ng ®øng yªn mµ chuyển động hçn độn không ngừng.
III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ.

- Khi nhiệt độ của nước tăng thì chuyển động của các phân tử nước càng nhanh và va đập vào các hạt phấn hoa càng mạnh làm các hạt phấn hoa chuyển động càng nhanh.
? Vậy chuyển động của các nguyên tử, phân tử phụ thuộc như thế nào vào nhiệt độ.

- Nhiệt độ càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh.

Đổ nhẹ nước vào một bình đựng dung dịch đồng sunfat màu xanh (H 20.4). Vì nước nhẹ hơn nên nổi ở trên tạo thành một mặt phân cách giữa hai chất lỏng . Sau một thời gian , mặt phân các này mờ dần rồi mất hẳn. Trong bình chỉ còn một chất lỏng đồng nhất màu xanh nhạt. Nước và đồng sunfat đã hoà lẫn vào nhau.
Hiện tượng này gọi là hiện tượng khuếch tán.



IV. Vận dụng
Một ngày sau
1
Hai ngày sau
1
2
Ba ngày sau
1
2
3
Bốn ngày sau
Mặt phân cách mờ dần rồi mất hẳn
1
2
3
4
C4: Hãy dùng những hiểu biết của mình về nguyên tử, phân tử để giải thích hiện tượng trên.
- Các phân tử nước và đồng sunfat đều chuyển động không ngừng về mọi phía, nên các các phân tử đồng sunfat có thể chuyển động lên trên, xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước và các phân tử nước có thể chuyển động xuống dưới, xen vào khgoảng cách giữa các phân tử đồng sunfat cứ thế làm cho mặt phân cách giữa nước và đồng sunfat mờ dần cuối cùng chỉ còn 1 chất lỏng đồng nhất màu xanh nhạt.
Hiện tượng này gọi là hiện tượng khuyếch tán
C5: Tại sao trong nước hồ, ao, sông, biển lại có không khí mặc dù không khí nhẹ hơn nước rất nhiều?
- Do các phân tử không khí chuyển động không ngừng về mọi phía, xen vµo kho¶ng c¸ch gi­a c¸c ph©n tö n­íc
C6: Hiện tượng khuyếch tán có xẩy ra nhanh hơn khi tăng nhiệt độ không? T¹i sao?
- Có. Vì khi nhiÖt ®é tang c¸c nguyªn tö ,phân tử chuyển động nhanh hơn.
C7: Bỏ vài hạt thuốc tím vào một cốc đựng nước lạnh và một cốc đựng nước nóng. Quan sát hiện tượng x¶y ra và giải thích.
- Trong cốc nước nóng, thuốc tím tan nhanh hơn vì các phân tử n­íc nãng vµ c¸c ph©n tö thuèc tÝm chuyển động nhanh hơn.
* Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng .
* Nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh.
GHI NHỚ
A. Khèi l­îng cña vËt
B. Träng l­îng cña vËt
D.Nhiệt độ của vật
C.Cả khối lượng lẫn
trọng lượng của vật
Bài 20.2.SBT .Khi các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động nhanh lên đại lượng nào sau đây tang lên?
Hãy chọn câu trả lời đúng?
BT :Điền từ thích hợp vào chỗ trống:
Mở một lọ nước hoa, hương thơm tỏa khắp phòng. Trời nóng, hương càng lan rộng. Đây là hiện tượng __________
Các phân tử khí chuyển động ____________ _____ ,xen lẫn vào nhau. _______ càng cao, các phân tử khí chuyển động __________ . Chuyển động này gọi là _______________

khuếch tán.
hỗn độn, không
ngừng
Nhiệt độ
càng nhanh
chuyển động nhiệt.
HƯỚNG dÉn vÒ NHÀ.
Các em về nhà học bài trả lời lại các câu hỏi SGK , làm các BT 20.1;20.3; 20.4; 20.5; 20.6 SBT.
Nghiên cứu và soạn trước bài 21: Nhiệt năng.