Bài 20. Nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên?

TRƯỜNG THCS VĨNH PHONG 1
HUYỆN VĨNH THUẬN - KIÊN GIANG
VẬT LÝ 8
Giáo viên: Trần Văn Lón
Kiểm tra bài củ
1. Các chất được cấu tạo như thế nào?
2. Giải thích: quả bóng cao su bơm căn, buột thật
chặt ngày cứ xẹp dần
Trả lời
Các chất được cấu tạo từ những hạt riêng biệt rất nhỏ gọi
là nguyên tử, hay phân tử
- Giửa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách
Giửa các phân tử cao su có khoảng cách, nên các phân tử không
khí xen vào giửa khoảng cách đó thoát ra ngoài, nên cứ ngày xẹp
dần
Hãy tưởng tượng giữa sân
bóng đá có một quả bóng
khổng lồ và rất nhiều học
sinh từ mọi phía chạy đến xô
đẩy quả bóng. Vì những xô
đẩy này không cân bằng nên
quả bóng lúc bay lên, khi rơi
xuống, lúc bật sang trái, khi
lăn sang phải… (Hình 20.1)
Trò chơi này tưởng như chẳng
liên quan gì đến nguyên tử,
phân tử, thế mà lại có thể giúp
chúng ta hiểu một trong những
tính chất quan trọng nhất của
nguyên tử, phân tử.
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Thông tin
Năm 1827 nhà bác học Bơ-rao
(người anh), khi quan sát các hạt
phấn hoa trong nước bằng kính
hiển vi đã phát hiện thấy chúng
chuyển động không ngừng về
mọi phía. Ở thời kỳ đó, lý thuyết
về vật chất đước cấu tạo từ các
nguyên tử, phân tử chưa ra đời
nên ông không làm sao giải thích
được chuyển động kỳ lạ này.
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Thông tin
Hình ảnh quan sát được
Phân tử nước
Hạt phấn hoa
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Thông tin
Hình ảnh quan sát được
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Thông tin
Đường chuyển động của hạt
phấn hoa
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Nhà Bác học Bơ-rao làm thí
nghiệm như thế nào?
Rắt hạt phấn hoa vào trong nước
và quan sát bằng kính hiển vi
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Nhà bác học Bơ-rao phát hiện được
hiện tượng gì? Và ông có giải thích
được không?
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
-Ông không giải thích được hiện
tượng trên
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Giải thích hiện tượng trong
thí nghiệm Bơ-rao
Giải thích sự chuyển động của hạt
phấn hoa bằng cách dùng sự tương
tự với quả bóng chuyển động trong
phần đặt ra ở đầu bài
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Giải thích hiện tượng trong
thí nghiệm Bơ-rao
Quả bóng tương tự với hạt nào
trong thí nghiệm Bơ-rao?
Quả bóng tương tự với hạt phấn
hoa trong nghiệm Bơ-rao
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Giải thích hiện tượng trong
thí nghiệm Bơ-rao
Học sinh tương tự với hạt nào
trong thí nghiệm Bơ-rao?
Các học sinh tương tự với các phân
tử nước trong nghiệm Bơ-rao
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Giải thích hiện tượng trong
thí nghiệm Bơ-rao
Tại sao các phân tử nước có thể
làm cho hạt phấn hoa chuyển động?
Do các phân tử nước chuyển động
không ngừng va chạm vào các hạt
phấn hoa từ nhiều phía, các va
chạm này không cân bằng làm cho
các hạt phấn hoa chuyển động hổn
độn không ngừng
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Giải thích hiện tượng trong
thí nghiệm Bơ-rao
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Giải thích hiện tượng trong
thí nghiệm Bơ-rao
Năm 1905 nhà bác học An-be
Anh-xtanh người đức mới giải
thích được dầy đủ hiện tượng này
Nguyên nhân chuyển động của
các hạt phấn hoa trong thí nghiệm
Bơ-rao là do các phân tử nước
chuyển động không ngừng. Trong
chuyển động của các phân tử nước
va chạm vào các hạt phấn hoa từ
nhiều phía, các va chạm này không
cân bằng nhau làm cho các hạt
phấn hoa chuyển động hổn độn
không ngừng.
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Qua thí nghiệm Bơ-rao ta rút ra
được kết luận gì về nguyên tử và
phân tử?
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Thông tin
Trong thí nghiệm Bơ-rao nếu ta
càng tăng nhiệt độ của nước thì
chuyển động của các hạt phấn hoa
càng nhanh, chứng tỏ chuyển động
của các phân tử nước càng nhanh
va chạm vào các hạt phấn hoa càng
mạnh. Chứng tỏ: nhiệt độ càng cao
thì các nguyên tử, phân tử chuyển
động càng nhanh. Vì chuyển động
của nguyên tử, phân tử liên quan
chặt chẽ với nhiệt độ nên chuyển
động này gọi là chuyển động nhiệt
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
Xem hình ảnh
Nước nóng
Nước lạnh
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Chuyển động của các nguyên tử,
phân tử cấu tạo nên vật phụ thuộc
như thế nào vào nhiệt độ của vật?
Nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh
Nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh
Vận dụng
Các chất được cấu tạo như thế nào?
Các nguyên tử, phân tử có những
tính chất nào?
Các chất được cấu tạo từ những
hạt riêng biệt rất nhỏ gọi là nguyên
tử, phân tử
-Giữa các nguyên tử, phân tử có
khoảng cách
-Các nguyên tử phân tử chuyển
động không ngừng
-nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh
Vận dụng
Đổ nhẹ nước vào một bình dung
dịch đồng sunfat màu xanh (H20.4).
Vì nước nhẹ hơn nên nổi trên tạo
thành một mặt phân cách giữa hai
chất lỏng. Sau một thời gian, mặt
phân cách này mờ dần rồi mất hẳn.
Trong bình chỉ còn một chất lỏng
đồng sunfat màu xanh nhạt. Nước
và đồng sunfat hòa lẩn vào nhau.
Hiện tượng này gọi là hiện tượng
khuếch tán.
Hãy giải thích hiện tượng trên
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh
Vận dụng
Giữa các phân tử nước, giữa các
phân tử đồng sunfat đều có khoảng
cách. Các phân tử này chuyển động
không ngừng về mọi phía, các phân
tử nước chuyển động xuống, các
phân tử đồng sunfat chuyển động
lên trên
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh
Vận dụng
Tại sao nước trong sông, hồ, ao,
biển lại có không khí mặt dù không
khí nhẹ hơn nước rất nhiều?
Giữa các phân tử nước, giữa các
phân tử không khí đều có khoảng
cách. Các phân tử không khí chuyển
động xuống xen vào khoảng cách
các phân tử nước. Nên trong nước
có không khí
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh
Vận dụng
Hiện tượng khuếch tán có xảy ra
nhanh hơn khi tăng nhiệt độ không?
Tại sao?
Có. Vì các nguyên tử, phân tử này
chuyển động nhanh lên khi nhiệt
độ của vật tăng.
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh
Vận dụng
Khi các phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động nhanh lên thì đại
lượng nào sau đây không đổi?
A. Thể tích của vật
B. Khối lượng riêng của vật
C. Nhiệt độ của vật
D. Khối lượng của vật
Tiết 25
NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh
Dặn dò
Học phần ghi nhớ SGK
-Bài tập về nhà: 20.1, 20.3, 20.4
-Mỗi nhóm: một cốc nước nóng,
một miếng đồng