Bài 20. Nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên?

Chào mừng quý thầy cô giáo
về dự giờ thăm lớp
chúc quý thầy cô giáo
và các em sức khoẻ
TRƯỜNG THCS NGUYỄN VĂN TRỖI - GV: TRẦN HỮU TƯỜNG
Kiểm tra bài cũ

Câu 1: Các chất được cấu tạo như thế nào?
Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử hay phân tử.
Câu 2: Vì sao ta không nhìn thấy các hạt mà thấy vật chất như liền một khối?
Vì chúng vô cùng nhỏ bé không thể nhìn bằng mắt thường được.
Câu 3: Giữa các phân tử và nguyên tử có khoảng cách hay không?
Có.
Kiểm tra bài cũ

Câu 4: Giải thích hiện tượng hụt thể tích khi đổ 50cm3 rượu vào 50cm3 nước không thu được 100cm3 hỗn hợp nước và rượu?
Trả lời:
Vì giữa các phân tử nước có khoảng cách nên khi trộn, các phân tử rượu xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước và ngược lại.
Ngày nay kính hiển vi hiện đại đã chụp được ảnh một số nguyên tử, phân tử của một số chất và không còn ai nghi ngờ về sự tồn tại của những hạt nguyên tử, phân tử này. Tuy nhiên trạng thái của các hạt này trong vật chất như thế nào?
BÀI 20: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ - rao.
Em hãy thử dự đoán xem, hình 20.1 cho ta biết điều gì?
Tính chất quan trọng của nguyên tử, phân tử.
I. Thí nghiệm Bơ - rao.
Các hạt phấn hoa bỏ vào nước chuyển động không ngừng về mọi phía.
Khi đó lí thuyết về vật chất được cấu tạo từ các nguyên tử, phân tử chưa ra đời.
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
C1: Quả bóng tương tự với hạt nào trong thí nghiệm Bơ - rao?
Quả bóng tương tự hạt phấn hoa.
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
C2: Các em học sinh tương tự với những hạt nào trong thí nghiệm Bơ - rao?
Các học sinh tương tự các phân tử nước.
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
C3: Tại sao các phân tử nước có thể làm cho các hạt phấn hoa chuyển động?
Nguyên nhân: Các phân tử nước không đứng yên mà chúng chuyển động không ngừng. Khi chuyển động chúng va chạm vào hạt phấn hoa từ nhiều phía làm cho hạt phấn hoa chuyển động hỗn độn không ngừng.
Kết luận:
Các nguyên tử, phân tử không đứng yên mà chuyển động hỗn độn không ngừng
Các nguyên tử, phân tử luôn luôn chuyển động với vận tốc như vậy hay còn phụ thuộc vào yếu tố nào?
III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ.
Trong thí nghiệm Bơ rao nếu tăng nhiệt độ của nước thì xảy ra hiện tượng gì?
Kết luận: Nhiệt độ càng cao các nguyên tử, phân tử chuyển động càng nhanh. Chuyển động này được gọi là chuyển động nhiệt.
C4: Đổ nhẹ nước vào một bình đựng dung dịch đồng sunfat màu xanh.
* Hiện tượng khuếch tán: là hiện tượng phân tử các chất tự hòa lẫn vào nhau.
Hãy dùng những hiểu biết của mình về nguyên tử, phân tử để giải thích hiện tượng trên?

IV. Vận dụng.
Các phân tử nước cũng như các phân tử đồng sunfat chuyển động hỗn độn nên chúng hòa lẫn vào nhau.
C5: Tại sao nước ở ao, hồ, sông, biển lại có không khí mặc dù không khí nhẹ hơn nước rất nhiều?
Giải thích:
Vì các phân tử không khí và các phân tử nước luôn chuyển động hỗn độn không ngừng về mọi phía

IV. Vận dụng.
C6: Hiện tượng khuếch tán có xảy ra nhanh hơn khi tăng nhiệt độ không? Tại sao?
Có. Vì các phân tử chuyển động nhanh hơn
IV. Vận dụng.
Cho ví dụ minh họa cho câu trả lời của em?
C7: Bỏ vài hạt thuốc tím vào một cốc đựng nước lạnh và một cốc đựng nước nóng. Quan sát hiện tượng xảy ra và giải thích?
IV. Vận dụng.
Hãy quan sát TN của giáo viên
* Củng cố:
Nguyên tử phân tử chuyển động hay đứng yên?
Chuyển động nhanh - chậm của nguyên tử, phân tử phụ thuộc vào yếu tố nào?
Thế nào là hiện tượng khuếch tán?
* Củng cố
Câu 1: Trong thí nghiệm Bơ - rao, tại sao các hạt phấn hoa chuyển động?
Do các hạt phấn hoa tự chuyển động.
Do các phân tử nước chuyển động hỗn độn không ngừng và va chạm vào các hạt phấn hoa từ nhiều phía.
Do giữa các hạt phấn hoa có khoảng cách.
Do một nguyên nhân khác.
* Củng cố
Câu 2: Trong các hiện tượng sau đây, hiện tượng nào không phải do chuyển động hỗn độn, không ngừng của các nguyên tử, phân tử gây ra?
Sự khuếch tán của cafe vào nước.
Quả bóng bay dù được buột thật chặt vẫn xẹp dần theo thời gian.
Sự tạo thành gió.
Đường tan vào nước.
* Củng cố
Câu 3: Khi chuyển động nhiệt của các phân tử cấu tạo nên vật chậm đi thì đại lượng nào sau đây thay đổi?
Nhiệt độ của vật.
Khối lượng của vật.
Thể tích của vật.
Các đại lượng trên đều thay đổi.
Ở nhiệt độ 00C các phân tử hidro chuyển động với vận tốc trung bình khoảng 1 700m/s, nghĩa là khoảng 6 120km/h, nhanh gấp hơn năm lần các máy bay phản lực hiện đại.
Các phân tử khí chuyển động trong phòng với vận tốc trung bình từ 100m/s đến 2 000m/s. Tại sao khi mở lọ nước hoa ở đầu lớp thì phải mất vài giây sau ở cuối lớp mới ngửi thấy mùi nước hoa?
Vì các phân tử nước hoa không chuyển động thẳng từ đầu lớp đến cuối lớp, mà chuyển động dích dắc từng đoạn rất ngắn do bị va chạm vào các phân tử không khí, giống như người đi trong đám đông, hết chạm phải người này lại va phải người kia.
* Hướng dẫn về nhà:
+ Trả lời lại các câu hỏi từ C1 đến C6.
+ Học bài, nắm được: Các nguyên tử, phân tử chuyển động hỗn độn không ngừng. Sự chuyển động của nguyên tử, phân tử phụ thuộc vào nhiệt độ.
Giải thích được hiện tượng khuếch tán.
+ Đọc và chuẩn bị trước bài: Nhiệt năng.
Tìm hiểu nhiệt năng là gì?
Cách làm thay đổi nhiệt năng của vật?
Nhiệt lượng là gì?
Chào mừng quý thầy cô giáo
về dự giờ thăm lớp
chúc quý thầy cô giáo
và các em sức khoẻ
Chào tạm biệt!