Bài 20. Nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên?

Giáo viên: Lê Phước Ngà
CH�O QU� TH?Y CƠ V? D? GI?
Câu hỏi
- Theá naøo laø nguyeân töû, phaân töû ? Giöõa caùc nguyeân töû, phaân töû coù khoaûng caùch khoâng ?
- Taïi sao quaû boùng cao su hoaëc boùng bay bôm caêng, duø coù buoäc thaät chaët cuõng cöù ngaøy moät xeïp daàn ?


Trả lời
- Caùc chaát ñöôïc caáu taïo töø caùc haït rieâng bieät goïi laø nguyeân töû, phaân töû. Giöõa caùc nguyeân töû, phaân töû coù khoaûng caùch.
- Thaønh boùng cao su ñöôïc caáu taïo töø caùc phaân töû cao su, giöõa chuùng coù khoaûng caùch. Caùc phaân töû khoâng khí ôû trong boùng coù theå chui ra caùc khoaûng caùch naøy maø ra ngoaøi laøm cho boùng xeïp daàn.


Hãy tưởng tượng giữa sân bóng đá có một quả bóng khổng lồ và rất nhiều HS từ mọi phía chạy đến xô đẩy quả bóng. Vì những xô đẩy này không cân bằng nên quả bóng lúc bay lên,khi rơi xuống, lúc bật sang trái, khi lăn sang phải...Hình 20.1.Trò chơi này tưởng như chẳng có liên quan gì đến nguyên tử, phân tử, thế mà lại có thể giúp chúng ta hiểu một trong những tính chất quan trọng nhất của nguyên tử, phân tử sẻ học trong bài này.

.
Nguyên tử, phân tử
chuyển động
hay đứng yên

Hình 20.2
Hạt phấn hoa chuyển động không
ngừng về mọi phía
C1: Quả bóng tương tự với hạt nào trong thí nghiệm Bơ-rao ?
C2: Các học sinh tương tự với hạt nào trong thí nghiệm của Bơ-rao ?
C3: Tại sao các phân tử nước có thể làm cho các hạt phấn hoa chuyển động ?
Trả lời
C1: Hạt phấn hoa
C2: Phân tử nước
C3: Các phân tử nước chuyển động không ngừng đã va chạm vào các hạt phấn hoa từ nhiều phía, các va chạm này không cân bằng nhau làm cho các hạt phấn hoa chuyển động hỗn độn không ngừng.

Thí nghiệm
Bơ- rao
An-be Anh-xtanh
1879-1955
Nguyên nhân gây ra chuyển
động của các hạt phấn hoa
trong thí nghiệm của Bơ-rao
là do các phân tử nước không
đứng yên mà chuyển động hỗn độn không ngừng
Kết luận: Nguyên tử, phân tử
chuyển động hỗn độn không
ngừng.
Nguyên nhân gây ra chuyển
động của các hạt phấn hoa
trong thí nghiệm của Bơ-rao
là do các phân tử nước không
đứng yên mà chuyển động hỗn độn không ngừng
Kết luận: Nguyên tử, phân tử
chuyển động hỗn độn không
ngừng.
Kết luận: Nguyên tử, phân tử
chuyển động hỗn độn không
ngừng.
Hình 20.3
Nhiệt độ của nước 250C
Nhiệt độ của nước 750C
Kết luận: nhiệt độ càng cao, các nguyên tử, phân tử
chuyển động càng nhanh. Người ta gọi chuyển động
này là chuyển động nhiệt.
C4: Đổ nhẹ nước vào bình đựng dung dịch đồng sunfat màu xanh
Hiện tượng các chất tự hoà lẫn vào nhau gọi là hiện tượng khuếch tán
1
2
3
4
Trả lời:
Các phân tử nước và CuSO4 đều chuyển động không ngừng về mọi phía nên các phân tử CuSO4 có thể chuyển động lên trên xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước, các phân tử nước đã chuyển động xuống dưới xen vào khoảng cách giữa các phân tử CuSO4. Cứ như thế làm cho mặt phân cách giữa nước và CuSO4 mờ dần, cuối cùng trong bình chỉ còn 1 chất lỏng đồng nhất màu xanh nhạt.

Vàng
Chì
Vàng
Chì
Sau 5 năm
C6: Hiện tượng khuyếch tán có xảy ra nhanh hơn khi ta tăng nhiệt độ không ?Tại sao?
Có. Vì các phân tử chuyển động nhanh hơn, chúng tự hoà lẫn vào nhau nhanh hơn.
C7: Bỏ vài hạt thuốc tím vào 1 cốc đựng nước lạnh và một cốc nước nóng .
Trong cốc nước nóng, thuốc tím tan nhanh hơn vì các phân tử nước trong cốc nước nóng chuyển động nhanh hơn. Kết quả là hiện tượng khuyếch tán xảy nhanh hơn.
BT. Chỉ ra câu đúng, câu sai trong các câu sau:
Sự khuếch tán không chỉ xảy ra với chất lỏng mà còn
xảy ra với chất khí, chất rắn ...

Sự khuếch tán xảy ra càng nhanh khi nhiệt độ dung
dịch càng lớn.

Nhiệt độ càng cao thì các nguyên tử, phân tử chuyển
động càng mạnh.

Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
theo đường thẳng.


A
B
C
D
S
Đ
Đ
Đ
Các phân tử, nguyên tử chuyển động không ngừng
Nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử , phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh
- Học thuộc phần ghi nhớ
- Đọc phần“Có thể em chưa biết”
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Làm các bài tập: 20.1 20.6 trong sách bài tập
- Xem trước bài : Nhiệt năng
* Câu hỏi soạn bài:
- Nhiệt năng là gì?
- Nêu cách làm thay đổi nhiệt năng?
Đông Hà, tháng 2 năm 2012
Xin kính chào tạm biệt quý thầy cô và các em !