Bài 20. Nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên?

Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu1: Các chất được cấu tạo như thế nào?
Trả lời:
- Các chất được cấu tạo từ những hạt riêng biệt rất nhỏ gọi là nguyên tử, hay phân tử.
- Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
Câu2: Giải thích: quả bóng cao su được bơm căng, dù có buộc thật chặt vẫn cứ ngày một xẹp dần?
Trả lời:
Giữa các phân tử cao su có khoảng cách, nên các phân tử không khí xen vào giữa khoảng cách đó thoát ra ngoài, vì vậy quả bóng cứ ngày xẹp dần.
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
Hãy tưởng tượng giữa sân có quả bóng khổng lồ và có rất nhiều học sinh xô đẩy quả bóng từ mọi phía. Do những xô đẩy này không cân bằng nên làm cho quả bóng lúc bay lên khi rơi xuống, lúc sang trái, khi sang phải.
Trò chơi này liên quan đến tính chất quan trọng của nguyên tử, phân tử mà chúng ta sẽ nghiên cứu sau đây.
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển động không ngừng về mọi phía.
Hình ảnh quan sát được
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Đường chuyển động của hạt phấn hoa
Quan sát và so sánh sự tương tự
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
C1: Quả bóng tương tự với ….………………. trong thí nghiệm Bơ rao.
C2: Các học sinh tương tự như ……..………………....… trong thí nghiệm Bơ rao.
Quả bóng chuyển động được là nhờ …...…………... xô đẩy từ nhiều phía.
hạt phấn hoa
những phân tử nước
các học sinh
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
C3: Tại sao các phân tử nước có thể làm cho các hạt phấn hoa chuyển đông?
Các hạt phấn hoa chuyển động không ngừng chứng tỏ các phân tử nước không đứng yên mà chuyển động không ngừng. Chúng va chạm vào các hạt phấn hoa, các va chạm này từ nhiều phía, không cân bằng nhau làm cho các hạt phấn hoa chuyển động hỗn độn.
Các nguyên tử, phân tử không đứng yên mà chuyển động hỗn độn không ngừng.
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
An-be Anh-xtanh (1879 -1955)
Sau khi Brown làm thí nghiệm thì mất khoảng 50 năm sau người ta mới bước đầu tìm ra nguyên nhân của chuyển động này, và mãi đến năm 1905 Enbert Einstein mới giải thích được đầy đủ và chính xác thí nghiệm của Brown.
III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Quan sát hình ảnh và nêu nhận xét?
Nước nóng
Nước lạnh
III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử chuyển động càng nhanh
Nhận xét:
Chuyển động của các phân tử liên quan chặt chẽ với nhiệt độ nên chuyển động này được gọi là chuyển động nhiệt. Chuyển động nhiệt đúng với mọi vật chất!
IV.Vận dụng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Đổ nhẹ nước vào bình chứa dung dịch đồng sunfat. Nước nhẹ hơn nên nổi ở trên. Sau một thời gian mặt phân cách này mờ dần rồi mất hẳn. Trong bình chỉ cò một chất lỏng đồng nhất màu xanh. Nước và đồng sunfat đã hòa lẫn vào nhau
Hiện tượng này gọi là Hiện tượng khuếch tán
C4: Hãy dùng hiểu biết của mình về nguyên tử, phân tử để giải thích hiện tượng trên?
III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
IV.Vận dụng
Trả lời: Giữa các phân tử nước, giữa các phân tử đồng sunfat đều có khoảng cách. Các phân tử này chuyển động không ngừng về mọi phía, chúng đan xen vào khoảng cách của nhau nên dần dần chuyển thành dung dịch có màu xanh nhạt.
C4:
III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
IV.Vận dụng
Tại sao chỉ xịt nước hoa ở một góc phòng nhưng lát sau các phân tử nước hoa lại có mặt khắp mọi nơi trong phòng?
Trả lời: Các phân tử nước hoa và phân tử không khí chuyển động hỗn độn không ngừng, chúng đan xen vào khoảng cách lẫn nhau nên các phân tử nước hoa có mặt khắp mọi nơi trong phòng.
III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
IV.Vận dụng
C5: Tại sao nước trong sông, hồ, ao, biển lại có không khí mặc dù không khí nhẹ hơn nước rất nhiều?
Trả lơi: Giữa các phân tử nước, giữa các phân tử không khí đều có khoảng cách. Các phân tử không khí chuyển động xuống xen vào khoảng cách các phân tử nước. Nên trong nước có không khí.
III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng
Tiết 23: NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
IV.Vận dụng
C6: Hiện tượng khuếch tán có xảy ra nhanh hơn khi tăng nhiệt độ không? Tại sao?
Trả lời: Có, vì khi nhiệt độ tăng các phân tử chuyển động nhanh hơn.
C7: Bỏ vài hạt thuốc tím vào một cốc nước lạnh và một cốc nước nóng. Quan sát hiện tượng xảy ra và giải thích?
HS về nhà thực hiện, có thể thay thuốc tím bằng bột màu hoặc muối hoặc đường
Khi các phân tử cấu tạo nên vật chuyển động nhanh lên thì đại lượng nào sau đây không đổi? Chọn câu trả lời đúng nhất.
A. Khối lượng của vật
B. Trọng lượng của vật
C. Nhiệt độ của vật
D. Cả khối lượng và trọng lượng
IV.Vận dụng
Trong các hiện tượng sau đây, hiện tượng nào không phải do chuyển động không ngừng của các phân tử gây ra? Hãy chọn câu trả lời đúng:
Sự khuếch tán của đồng sun fát vào nước.
Quả bóng bay dù đã buộc chặt vẫn bị xẹp theo thời gian.
Sự tạo thành gió.
Đường tan vào nước.
IV.Vận dụng
HDVN
Học thuộc ghi nhớ
Làm bài tập: 20.1 - 20.6.
Đọc phần có thể em chưa biết.