Bài 20. Nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên?

PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN PHƯỚC SƠN
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ
THAM GIA HỘI GIẢNG GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP HUYỆN
Môn: Vật lí 8
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
GV T/hiện: Lê Xuân Thiệt-Trường THCS Trần Quốc Toản-Phước Sơn-Quảng Nam
Năm học: 2013-2014
Kiểm tra bài cũ
1. Các chất được cấu tạo như thế nào?
2. Giải thích: quả bóng cao su được bơm căng, dù có buộc thật chặt vẫn cứ ngày một xẹp dần?
Trả lời
1.- Các chất được cấu tạo từ những hạt nhỏ riêng biệt gọi là nguyên tử, hay phân tử.
- Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
2. Giữa các phân tử cao su có khoảng cách, nên các phân tử không khí xen vào giữa khoảng cách đó thoát ra ngoài, vì vậy quả bóng cứ ngày xẹp dần.
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG
HAY ĐỨNG YÊN ?
Em nào dự đoán nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên?
Câu chuyện tình huống:
Vào tuần trước Thầy có pha hai ly nước chanh: 1 ly nước chanh nóng và 1 ly nước chanh lạnh cho hai đứa con có cùng lượng nước và cùng lượng đường trong khi pha thấy rằng, đường ở ly nước chanh nóng tan nhanh hơn, vì sao vậy? Để thấy được điều đó Thầy minh họa 1 thí nghiệm như sau: Bỏ vài hạt thuốc tím vào cốc nước nóng và cốc nước lạnh, các em quan sát hiện tượng, để giải thích được hiện tượng trên chúng ta sẽ nghiên cứu bài mới.
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
- Hãy tưởng tượng giữa sân đá bóng có quả bóng khổng lồ và có rất nhiều học sinh xô đẩy quả bóng từ mọi phía. Do những xô đẩy này không cân bằng nên làm cho quả bóng lúc bay lên khi rơi xuống, lúc sang trái, khi sang phải…
- Trò chơi này liên quan đến tính chất quan trọng của nguyên tử, phân tử mà chúng ta sẽ nghiên cứu sau đây.
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hình ảnh quan sát được
Hiện tượng:
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
Hạt phấn hoa
Hạt phấn hoa chuyển động không ngừng về mọi phía.
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Thông tin
Đường chuyển động của hạt
phấn hoa
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía.
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
Quan sát và so sánh sự tương tự
C1: Quả bóng tương tự với ….………….. trong thí nghiệm Bơ rao.
C2: Các học sinh tương tự như ……..……………….trong thí nghiệm Bơ rao.
C3: Quả bóng chuyển động được là nhờ …...……….. xô đẩy từ nhiều phía.
Hạt phấn hoa chuyển động được là nhờ…………….
Quan sát và so sánh sự tương tự
C1: Quả bóng tương tự với ….………….. trong thí nghiệm Bơ rao.
C2: Các học sinh tương tự như ……..……………….trong thí nghiệm Bơ rao.
C3: Quả bóng chuyển động được là nhờ …...……….. xô đẩy từ nhiều phía.
Hạt phấn hoa chuyển động được là nhờ
hạt phấn hoa
những phân tử nước
các học sinh
các phân tử nước chuyển động
đến va chạm vào hạt phấn hoa từ nhiều phía.
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía.
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
An-be Anh-xtanh (1879 -1955)
Các nguyên tử, phân tử chuyển động hỗn độn không ngừng.
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
Kết luận:
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía.
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
An-be Anh-xtanh (1879 -1955)
Các nguyên tử, phân tử chuyển động hỗn độn không ngừng.
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
Quan sát thí nghiệm ảo
Nước nóng
Nước lạnh
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
III. Chuyển động phân tử và nhiệt độ
(Đọc phần thông tin III. Sgk tr.72)
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía.
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động hỗn độn không ngừng.
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử chuyển động càng
nhanh.
Chuyển động của các nguyên tử,
phân tử liên quan chặt chẽ tới nhiệt
độ nên gọi là chuyển động nhiệt
IV.Vận dụng
C4:
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
Hiện tượng: Hạt phấn hoa chuyển
động không ngừng về mọi phía.
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
Các nguyên tử, phân tử chuyển
động hỗn độn không ngừng.
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Nhiệt độ của vật càng cao thì các
nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh.
C4: Giữa các phân tử nước, giữa các phân tử đồng sunfat đều có khoảng cách. Các phân tử này chuyển động không ngừng về mọi phía, chúng đan xen vào khoảng cách của nhau nên dần dần chuyển thành dung dịch có màu xanh nhạt.
IV.Vận dụng
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
C5:Tại sao nước trong sông, hồ, ao,
biển lại có không khí mặc dù không
khí nhẹ hơn nước rất nhiều?
Giữa các phân tử nước, giữa các phân tử không khí đều có khoảng cách. Các phân tử không khí chuyển động xuống xen vào khoảng cách các phân tử nước. Nên trong nước có không khí.
IV.Vận dụng
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
C6: Hiện tượng khuếch tán xảy ra
nhanh hơn khi tăng nhiệt độ không?
Tại sao?
TL: Có. Vì các phân tử chuyển
động nhanh
IV.Vận dụng
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
IV.Vận dụng
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
C7: Bỏ vài hạt thuốc tím vào một cốc đựng nước lạnh và một cốc đựng nước nóng. Quan sát hiện tượng và giải thích
TL: Trong cốc nước nóng thuốc tím tan nhanh hơn vì các phân tử chuyển động nhanh hơn
I. Thí nghiệm Bơ-rao
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
IV.Vận dụng
Tại sao chỉ xịt nước hoa ở một góc phòng nhưng lát sau các phân tử nước hoa lại có mặt khắp mọi nơi trong phòng?
Vì: Các phân tử nước hoa và phân tử không khí chuyển động hỗn độn không ngừng, chúng đan xen vào khoảng cách lẫn nhau nên các phân tử nước hoa có mặt khắp mọi nơi trong phòng.
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
I. Thí nghiệm Bơ-rao
II. Các nguyên tử, phân tử chuyển
động không ngừng
III. Chuyển động phân tử và nhiệt
độ
Trong các hiện tượng sau đây, hiện tượng nào không phải do chuyển động không ngừng của các phân tử gây ra? Hãy chọn câu trả lời đúng:
Sự khuếch tán của đồng sun fát vào nước.
Quả bóng bay dù đã buộc chặt vẫn bị xẹp theo thời gian.
Sự tạo thành gió.
Đường tan vào nước.
IV.Vận dụng
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
Vẽ sơ đồ tư duy về nguyên tử, phân tử
Dặn dò
Hệ thống lại kiến thức về nguyên tử và phân tử theo một sơ đồ tư duy của mình.
Làm bài tập: 20.1 20.6.SBT
Đọc phần có thể em chưa biết.
- Xem trước bài “NHIỆT NĂNG”.
Tiết 24 – NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN ?
Cảm ơn quý thầy, cô và các em học sinh đã chú ý, theo dõi tiết dạy.
Chúc quý thầy, cô sức khỏe, hạnh phúc!