Bài 20. Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

Trường THCS Bắc Ruộng
Chào mừng quý thầy cô giáo
Giáo viên: Lê Thị Na
Đến dự tiết Ngữ văn lớp 9B
Thế nào là bài văn nghị
luận về một sự việc ,
hiện tượng đời sống ?
Tiết 110
Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
Tiết 110: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
I – Tìm hiểu bài
1 – Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
Ví dụ: (Sgk/ tr.34, 35) Tri thức là sức mạnh
Văn bản bàn về
vấn đề gì ?
* Vấn đề nghị luận: Giá trị của tri thức khoa học và người tri thức
Có thể chia văn bản trên thành mấy phần? Chỉ ra nội dung từng phần và mối quan hệ của chúng với nhau?
* Bố cục : Gồm 3 phần
- Mở bài:Khẳng định sức mạnh của tri thức .
- Thân bài: Chứng minh tri thức là sức mạnh.
+ Tri thức giúp chiếc máy thoát khỏi đống phế liệu.( Đoạn 1)
+ Tri thức là sức mạnh của cách mạng (Đoạn 2)
- Kết bài: Phê phán một số người không biết quý trọng tri thức
Tiết 110: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
Tìm các câu mang luận điểm chính
trong bài?
- Các câu mang luận điểm trong bài là:
+ Nhà khoa học người Anh Phơ- răng- xít Bê-cơn ( thế kỉ XVI – XVII) đã nói một câu nổi tiếng: “ Tri thức là sức mạnh” . Sau này Lê-nin, một người thầy của cách mạng vô sản thế giới, lại nói cụ thể hơn: “ Ai có tri thức thì người ấy có sức mạnh”.
+ Tri thức đúng là sức mạnh.
+ Rõ ràng ngưới có tri thức thâm hậu có thể làm được những việc mà nhiều người khác không làm nổi.
+ Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng.
+ Tri thức có sức mạnh to lớn như thế nhưng đáng tiếc là còn không ít người chưa biết quý trọng tri thức.
Các luận điểm đó trên đã diễn đạt được rõ ràng
ý kiến của người viết chưa?
Văn bản đã sử dụng phép lập luận
nào là chính? Cách lập luận có
thuyết phục hay không?
- Phép lập luận được sử dụng chủ yếu trong bài là: Chứng minh
- Bài văn dùng sự thực thực tế để nêu một vấn đề tư tưởng , phê phán tư tưởng không biết trọng tri thức, dùng sai mục đích.
Tiết 110: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
Thế nào là nghị luận về một vấn đề, tư tưởng đạo lí?
- Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống,… có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống của con người.
Nêu yêu cầu về nội dung và hình thức của bài nghị luận về một vấn đề, tư tưởng, đạo lí?
- Về nội dung: làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng, đạo lí bằng cách giải thích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tích,…để chỉ ra chỗ đúng ( hay chỗ sai) của một tư tưởng nào đó nhằm khẳng định tư tưởng của người viết.
- Về hình thức: Bài văn có bố cục ba phần ( Mở bài, Thân bài, Kết bài) rõ ràng; luận điểm đúng đắn; lập luận chặt chẽ, mạch lạc; lời văn rõ ràng, sinh động.
Ghi nhớ (SGK/Tr.36)
II – Luyện tập
Bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí khác với bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống như thế nào?
Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
Nghị luận về một vấn đề, tư tưởng đạo lí
Dùng giải thích, chứng minh…làm sáng tỏ các tư tưởng đạo lí quan trọng đối với đời sống con người
Từ sự việc, hiện tượng đời sống mà nêu ra vấn đề tư tưởng
Bài tập: Thời gian là vàng
a) Văn bản trên thuộc loại nghị luận nào?
b) Văn bản nghị luận về vấn đề gì? Chỉ ra luận
điểm chính của nó.
c) Phép lập luận chủ yếu trong bài này là gì?
- Văn bản Thời gian là vàng thuộc loại nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
- Văn bản nghị luận về giá trị của thời gian.
Các luận điểm chính của từng đoạn là:
+ Thời gian là sự sống.
+ Thời gian là thắng lợi.
+ Thời gian là tiền.
+ Thời gian là tri thức.
Sau mỗi luận điểm là một dẫn chứng chứng minh thuyết phục cho giá trị của thời gian.
c) Phép lập luận trong bài chủ yếu là phân tích và chứng minh. Các luận điểm được triển khai theo lối phân tích những biểu hiện chứng tỏ thời gian là vàng. Sau mỗi luận điểm là dẫn chứng chứng minh cho luận điểm.
III – Củng cố
Thế nào là nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí? Yêu cầu về
nội dung và hình thức của
loại bài này?
IV – Dặn dò
Học thuộc ghi nhớ (SGK/ tr.36)
- Làm bài tập: Đề bài: “ Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường”
- Chuẩn bị bài: “ CON CÒ”
CHÀO
TẠM
BIỆT