Bài 20. Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

Nhiệt liệt chào mừng
quí thầy cô giáo về dự giờ môn Ngữ Văn
lớp 9


Tiết: 108

Bài : NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
I. THẾ NÀO LÀ NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ ?
Tìm hi?u van b?n "Tri th?c là s?c m?nh" c?a Hương Tâm
Nội dung đoạn 1: Nêu luận điểm chính của văn bản: Tri thức là sức mạnh; ai có tri thức thì người ấy có được sức mạnh.

Nội dung đoạn 2:
+ Tri thức đúng là sức mạnh, dẫn chứng sự việc một máy phát điện cỡ lớn của công ty Pho bị hỏng.
+ Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng, nêu dẫn chứng các nhà có tri thức.

Nội dung đoạn 3:
+ Tri thức có sức mạnh to lớn trên mọi lĩnh vực, phê phán những biểu hiện không coi trọng tri thức hoặc sử dụng tri thức không đúng chỗ.
Văn bản bàn về vấn đề: Giá trị của tri thức và người có tri thức
I.THẾ NÀO LÀ NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ ?
Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống . của con người
*Ghi nhớ: mục 1 (SGK)
II. NỘI DUNG BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ:
Câu hỏi thảo luận nhóm:
a/ Tìm các luận điểm của bài viết " Tri thức là sức mạnh".
b/ Văn bản sử dụng phép lập luận nào là chính? Cách lập luận này có sức thuyết phục không?
c. Các đoạn văn được liên kết bằng biện pháp nào?

II. NỘI DUNG BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ:
Yêu cầu về nội dung của bài nghị luận này là phải làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng, đạo lí bằng cách giải thích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tích . để chỉ ra chỗ đúng (hay chỗ sai) của một tư tưởng nào đó nhằm khẳng định tư tưởng của người viết
* Ghi nhớ: mục 2 (SGK)
III. HÌNH THỨC BÀI NGHỊ LUẬN
VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
III. HÌNH THỨC BÀI NGHỊ LUẬN
VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ

Về hình thức, bài viết phải có bố cục ba phần; có luận điểm đúng đắn, sáng tỏ; lời văn chính xác, sinh động.
(Ghi nhớ mục 3 SGK)



IV. LUYỆN TẬP: Văn bản "THỜI GIAN LÀ VÀNG" (SGK trang 36)
Ngạn ngữ có câu : Thời gian là vàng. Nhưng vàng thì mua được mà thời gian không mua được. Thế mới biết vàng có giá mà thời gian là vô giá.

Thật vậy, thời gian là sự sống. Bạn vào bệnh viện mà xem, người bệnh nặng, nếu kịp thời chạy chữa thì sống, để chậm là chết.

Thời gian là thắng lợi. Bạn hỏi các anh bộ đội mà xem, trong chiến đấu, biết nắm thời cơ, đánh địch đúng lúc là thắng lợi, để mất thời cơ là thất bại

Thời gian là tiền. Trong kinh doanh, sản xuất hàng hóa đúng lúc là lãi, không đúng lúc là lỗ.

Thời gian là tri thức. Phải thường xuyên học tập thì mới giỏi. Học ngoại ngữ mà bữa đực, bữa cái, thiếu kiên trì, thì học mấy cũng không giỏi được.
Thế mới biết, nếu biết tận dụng thời gian thì làm được bao nhiêu điều cho bản thân và cho xã hội. Bỏ phí thời gian thì có hại và về sau hối tiếc cũng không kịp.

(Phương Liên)
a/Văn bản thuộc loại nghị luận nào ?

b/ Văn bản nghị luận vấn đề gì ?

c/Chỉ ra các luận điểm chính trong văn bản.

d/Phép lập luận chủ yếu trong văn bản "Thời gian là vàng" là gì ?
Cách lập luận có sức thuyết phục như thế nào ?
Ngaïn ngöõ coù caâu : Thôøi gian laø vaøng. Nhöng vaøng thì mua ñöôïc maø thôøi gian khoâng mua ñöôïc. Theá môùi bieát vaøng coù giaù maø thôøi gian laø voâ giaù.
Thaät vaäy, thôøi gian laø söï soáng. Baïn vaøo beänh vieän maø xem, ngöôøi beänh naëng, neáu kòp thôøi chaïy chöõa thì soáng, ñeå chaäm laø cheát.
Thôøi gian laø thaéng lôïi. Baïn hoûi caùc anh boä ñoäi maø xem, trong chieán ñaáu, bieát naém thôøi cô, ñaùnh ñòch ñuùng luùc laø thaéng lôïi, ñeå maát thôøi cô laø thaát baïi

Thôøi gian laø tieàn. Trong kinh doanh, saûn xuaát haøng hoùa ñuùng luùc laø laõi, khoâng ñuùng luùc laø loã.

Thôøi gian laø tri thöùc. Phaûi thöôøng xuyeân hoïc taäp thì môùi gioûi. Hoïc ngoaïi ngöõ maø böõa ñöïc, böõa caùi, thieáu kieân trì, thì hoïc maáy cuõng khoâng gioûi ñöôïc.
Theá môùi bieát, neáu bieát taän duïng thôøi gian thì laøm ñöôïc bao nhieâu ñieàu cho baûn thaân vaø cho xaõ hoäi. Boû phí thôøi gian thì coù haïi vaø veà sau hoái tieác cuõng khoâng kòp.
(Phöông Lieân)
- Văn bản : Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
- Vấn đề : Giá trị của thời gian
- Các luận điểm :
+ Thời gian là sự sống
+ Thời gian là thắng lợi
+ Thời gian là tiền
+ Thời gian là tri thức
-Phép lập luận chủ yếu : Phân tích và chứng minh. Cách lập luận ấy có sức thuyết phục vì giản dị, dễ hiểu.

Bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí và bài nghị luận bàn về một sự việc, hiện tượng trong đời sống
* Khác nhau :
- Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí là bắt đầu từ một tư tưởng đạo lí, sau đó dùng lập luận chứng minh, giải thích, phân tích để thuyết phục người đọc nhận thức đúng về tư tưởng, đạo lí đó.
- Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống là xuất phát từ thực tế đời sống các sự việc, hiện tượng để khái quát thành một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
- Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống . của con người
- Yêu cầu về nội dung của bài nghị luận này là phải làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng, đạo lý bằng cách giải thích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tích, . để chỉ ra chỗ đúng (hay chỗ sai) của một tư tưởng nào đó, nhằm khẳng định tư tưởng của người viết.
- Về hình thức, bài viết phải có bố cục ba phần; có luận điểm đúng đắn, sáng tỏ; lời văn chính xác, sinh động.


Cảm ơn quí thầy cô đã đến tham dự tiết học!