Bài 20. Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

Các thầy cô cùng toàn thể các em!
Nhiệt liệt chào mừng
Về dự tiết học tốt mừng đảng, mừng xuân
Môn Ngữ văn 9


Giáo viên : đinh Thị Ngọc Hà
Trường : THCS Ngũ Lão

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi: Trong các đề bài sau, đâu là đề bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống?
A.Suy nghĩ về tư tưởng “trọng nam ,khinh nữ”.
B.Bàn về đạo lí: “uống nước nhớ nguồn”
C.Suy nghĩ về nạn bạo hành trong gia đình hiện nay.
D.Quan điểm của em về cách sống: “trâu buộc ghét trâu ăn”
TIẾT 109: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ
Mở bài: nêu vấn đề tri thức là sức mạnh
Kết luận: phê phán một số người không biết quý trọng tri thức, sử dụng tri thức không đúng chỗ
Thân bài:
NHỮNG CÂU VĂN MANG LUẬN ĐIỂM:
+Tri thức là sức mạnh(Bê-cơn). “Ai có tri thức thì người đó có sức mạnh” (Lê-nin)
+Tri thức đúng là sức mạnh. (trong lĩnh vực kĩ thuật)
+Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng.
+Tri thức có sức mạnh to lớn như thế, nhưng đáng tiếc cón có không ít người chưa biết quý trọng tri thức…Muốn biến nước ta thành một quốc gia giàu mạnh , công bằng dân chủ văn minh, sánh vai cùng các nước trong khu vực và trên thế giới cần phải có biết bao nhiêu nhà tri thức tài năng trên mọi lĩnh vực.
THẢO LUẬN NHÓM
Câu hỏi:Chỉ ra các luận cứ và cách lập luận của tác giả trong hai luận điểm phần thân bài?
Thời gian: 5 phút
+2 phút hoạt động cá nhân
+3 phút thống nhất ý kiến trong nhóm, ghi vào PHT
Tri thức đúng là sức mạnh. Người ta kể rằng, có một máy phát điện cỡ lớn của công ti Pho bị hỏng. Một hội đồng gồm nhiều kĩ sư họp 3 tháng liền tìm không ra nguyên nhân. Người ta phải mời đến chuyên gia Xten –mét –xơ.Ông xem xét và làm cho máy hoạt động trở lại. Công ti phải trả cho ông 10.000 đôla. Nhiều người cho Xten –mét –xơ là tham, bắt bí để lấy tiền. Nhưng trong giấy biên nhận Xten –mét –xơ ghi : “Tiền vạch một đường thẳng là 1 đôla. Tiền tìm ra chỗ vạch đường thẳng ấy là 9999 đôla”. Rõ ràng người có tri thức thâm hậu có thể làm được những việc mà nhiều người khác không làm nổi. Thử hỏi, nếu không biết cách chữa thì cỗ máy kia có thoát khỏi số phận trở thành đống phế liệu được không!?
Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng. Bác Hồ của chúng ta sau chuyến đi Pháp năm 1946 trở về đã thu hút được nhiều nhà trí thức Việt Nam danh tiếng đi theo kháng chiến như kĩ sư Trần Đại Nghĩa, tiến sĩ Nguyễn Văn Huyên, các bác sĩ Tôn Thất Tùng, Đặng Văn Ngữ, nhà toán học Tạ Quang Bửu,…Các nhà trí thức ấy đã đem tri thức của mình mà xây dựng các ngành quân giới, giáo dục, y tế,…góp phần to lớn đưa cuộc kháng chiến đến thành công. Trong cuộc kháng chiến chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, các giáo sư Đàm Trung Đồn, Vũ Đình Cự đã huy động tri thức góp phần phá thủy lôi nổ chậm của địch, khai thông bến cảng. Và ngày nay, các nhà khoa học nông nghiệp, như Bùi Huy Đáp, Vũ Tuyên Hoàng,…đã lai tạo giống lúa mới, góp phần tăng sản lượng nông nghiệp, làm cho nước ta không chỉ có đủ lương thực mà còn trở thành một trong những nước đứng hàng đầu về xuất khẩu gạo trên thế giới.
Ngạn ngữ Nga có câu: “Học vấn là chùm rễ đắng nhưng hoa trái ngọt lành”. Câu ngạn ngữ đã ví ngầm việc học hỏi vươn lên của con người với sự phát triển của một loài cây. “Chùm rễ đắng cay” chính là sự cực nhọc, vất vả, gian nan của quá trình học tập.Giống như rễ cây ăn sâu vào lòng đất, len mình qua sỏi đá, tiếp cận với biết bao tạp chất để tồn tại và phát triển, quá trình học tập là quá trình đầy chông gai, thử thách. Và rồi, thành quả của quá trình ấy được so sánh như “hoa quả ngọt lành”.Bởi vì, học vấn làm cho tầm hiểu biết của chúng ta luôn rộng mở, giúp tâm hồn ta phong phú và làm công việc của ta thêm hiệu quả. Nhờ học vấn, cuộc sống của chúng ta ngày càng tốt đẹp hơn, sung mãn, hạnh phúc hơn.
*.Nghi luận về một vấn đề tư tưởng , đạo lí là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống…của con người.
*.Yêu cầu về nội dung: Làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng, đạo lí bằng cách giải thích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tích…để chỉ ra chỗ đúng hay chỗ sai của một tư tưởng, đạo lí nhằm khẳng định tư tưởng của người viết.
*.Yêu cầu về hình thức: Bài viết có bố cục ba phần, có luận điểm đúng đắn, sáng tỏ; lời văn chính xác, sinh động.
Bài tập 1: So sánh sự giống và khác nhau của hai kiểu bài nghị luận về một hiện tượng đời sống và Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
-Bài cũ:
+Nắm được đặc điểm, yêu cầu về nội dung và hình thức của bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí.
+Triển khai thành dàn ý chi tiết bài tập 2
-Bài mới: Chuẩn bị tiết: Liên kết cau và liên kết đoạn văn
+Đọc ví dụ
+Phân tích VD bằng cách trả lời các câu hỏi trong SGK và VBT