Bài 20. Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN!
TRƯỜNG THCS BÌNH THẠNH


Kiểm tra bài cũ
Thế nào là kiểu bài nghị luận về một sự việc hiện tượng trong đời sống xã hội?
Trong kiểu bài nghị luận về một sự việc hiện tượng trong đời sống xã hội người viết cần phải có ý nào?
Trong các sự việc hiện tượng sau sự việc hiện tượng nào cần viết thành bài văn nghị luận ? Vì sao?
- Vứt rác thải bừa bãi.
- Tai nạn giao thông.
- Học sinh ăn quà vặt.
- Học sinh đi học muộn.
- Học sinh bỏ thể dục giữa giờ.
- Nói tục chửi bậy.
- Lười học, nói chuyện riêng.


TRÒ CHƠI ĐUỔI HÌNH BẮT CHỮ
Một mặt người bằng mười mặt của


Học đi đôi với hành
Tôn sư trọng đạo


THỜI GIAN LÀ VÀNG
Đời đời biết ơn các anh hùng Liệt sỹ
Uống nước nhớ nguồn
Tiết 109
Nghị luận
về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
1. Tìm hiểu ví dụ sgk/ 34, 35
VB: Tri thức là sức mạnh
2. Tr? l?i cõu h?i
a) Vấn đề bàn luận:
Tiết 109. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
Giá trị của tri thức khoa học và vai trò của con người trong sự phát triển của xã hội.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
Tiết 109. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
Vậy nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí là gì?
1. Khái niệm.
Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng đạo đứ, lối sống… có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống của con người


3 phần
Mở bài : từ đầu … “tư tưởng ấy”: nêu vấn đề : Tri thức khoa học và người trí thức
Thân bài: Tiếp... “xuất khẩu gạo trên thế giới” : Chứng minh và khẳng định sức mạnh của tri thức.
Kết bài : Phần còn lại : Phê phán một số người không biết quý trọng tri thức.
Tiết 109. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
1. Tìm hiểu ví dụ sgk/ 34, 35
VB: Tri thức là sức mạnh
2. Tr? l?i cõu h?i
b. Bố cục văn bản.




- Nhà khoa học người Anh Phơ răng –xit Bê cơn( Thế kỉ XVI-XVII) đã nói một câu nổi tiếng : “ Tri thức là sức mạnh”. Sau này Lê –nin, một người thầy của cách mạng vô sản thế giới lại nói cụ thể hơn: “ Ai có tri thức thì người ấy có được sức mạnh”. Đó là một tư tưởng rất sâu sắc. Tuy vậy, không phải ai cũng hiểu được tư tưởng ấy.
- Tri thức đúng là sức mạnh. Rõ ràng người có tri thức thâm hậu có thể làm được những việc mà nhiều người khác không làm nổi. Thử hỏi, nếu không biết cách chữa thì cỗ máy kia có thể thoát khỏi số phận trở thành đống phế liệu được không!?
- Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng.
- Tri thức có sức mạnh to lớn như thế nhưng đáng tiếc là còn không ít người chưa biết quý trọng tri thức.Họ không biết rằng, muốn biến nước ta thành một quốc gia giàu mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh, sánh vai cùng các cường quốc trong khu vực và thế giới cần phải có bao nhiêu nhà tri thức tài năng trên mọi lính vực

Tiết 109. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
1. Tìm hiểu ví dụ sgk/ 34, 35
VB: Tri thức là sức mạnh
2. Tr? l?i cõu h?i
c. Những câu mang luận điểm chính :



Tri thức đúng là sức mạnh. Người ta kể rằng, có một máy phát điện cỡ lớn của công ti Pho bị hỏng. Một hội đồng gồm nhiều kĩ sư họp 3 tháng liền tìm không ra nguyên nhân. Người ta phải mời đến chuyên gia Xten –mét –xơ.Ông xem xét và làm cho máy hoạt động trở lại. Công ti phải trả cho ông 10.000 đôla. Nhiều người cho Xten –mét –xơ là tham, bắt bí để lấy tiền. Nhưng trong giấy biên nhận Xten –mét –xơ ghi : “Tiền vạch một đường thẳng là 1 đôla. Tiền tìm ra chỗ vạch đường thẳng ấy là 9999 đôla”. Rõ ràng người có tri thức thâm hậu có thể làm được những việc mà nhiều người khác không làm nổi. Thử hỏi, nếu không biết cách chữa thì cỗ máy kia có thoát khỏi số phận trở thành đống phế liệu được không!?


Tri thức đúng là sức mạnh. Người ta kể rằng, có một máy phát điện cỡ lớn của công ti Pho bị hỏng. Một hội đồng gồm nhiều kĩ sư họp 3 tháng liền tìm không ra nguyên nhân. Người ta phải mời đến chuyên gia Xten –mét –xơ.Ông xem xét và làm cho máy hoạt động trở lại. Công ti phải trả cho ông 10.000 đôla. Nhiều người cho Xten –mét –xơ là tham, bắt bí để lấy tiền. Nhưng trong giấy biên nhận Xten –mét –xơ ghi : “Tiền vạch một đường thẳng là 1 đôla. Tiền tìm ra chỗ vạch đường thẳng ấy là 9999 đôla”. Rõ ràng người có tri thức thâm hậu có thể làm được những việc mà nhiều người khác không làm nổi. Thử hỏi, nếu không biết cách chữa thì cỗ máy kia có thoát khỏi số phận trở thành đống phế liệu được không!?
Tiết 109. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ


Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng. Bác Hồ của chúng ta sau chuyến đi Pháp năm 1946 trở về đã thu hút được nhiều nhà trí thức Việt Nam danh tiếng đi theo kháng chiến như kĩ sư Trần Đại Nghĩa, tiến sĩ Nguyễn văn Huyên, các bác sĩ Tôn Thất Tùng, Đặng Văn Ngữ, nhà toán học Tạ Quang Bửu,…Các nhà trí thức ấy đã đem tri thức của mình mà xây dựng các ngành quân giới, giáo dục, y tế,…góp phần to lớn đưa cuộc kháng chiến đến thành công. Trong cuộc kháng chiến chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, các giáo sư Đàm Trung Đồn, Vũ Đình Cự đã huy động tri thức góp phần phá thủy lôi nổ chậm của địch, khai thông bến cảng. Và ngày nay, các nhà khoa học nông nghiệp, như Bùi Huy Đáp, Vũ Tuyên Hoàng,…đã lai tạo giống lúa mới, góp phần tăng sản lượng nông nghiệp, làm cho nước ta không chỉ có đủ lương thực mà còn trở thành một trong những nước đứng hàng đầu về xuất khẩu gạo trên thế giới.
Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng. Bác Hồ của chúng ta sau chuyến đi Pháp năm 1946 trở về đã thu hút được nhiều nhà trí thức Việt Nam danh tiếng đi theo kháng chiến như kĩ sư Trần Đại Nghĩa, tiến sĩ Nguyễn văn Huyên, các bác sĩ Tôn Thất Tùng, Đặng Văn Ngữ, nhà toán học Tạ Quang Bửu,…Các nhà trí thức ấy đã đem tri thức của mình mà xây dựng các ngành quân giới, giáo dục, y tế,…góp phần to lớn đưa cuộc kháng chiến đến thành công. Trong cuộc kháng chiến chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, các giáo sư Đàm Trung Đồn, Vũ Đình Cự đã huy động tri thức góp phần phá thủy lôi nổ chậm của địch, khai thông bến cảng. Và ngày nay, các nhà khoa học nông nghiệp, như Bùi Huy Đáp, Vũ Tuyên Hoàng,…đã lai tạo giống lúa mới, góp phần tăng sản lượng nông nghiệp, làm cho nước ta không chỉ có đủ lương thực mà còn trở thành một trong những nước đứng hàng đầu về xuất khẩu gạo trên thế giới.
Tiết 109. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ



Tiết 109. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
1. Tìm hiểu ví dụ sgk/ 34, 35
VB: Tri thức là sức mạnh
2. Tr? l?i cõu h?i
c. Những câu mang luận điểm chính :
=> Tất cả các câu luận điểm đã nêu rõ ràng, dứt khoát ý kiến của người viết về vấn đề.
d) Phép lập luận chính: chứng minh
? giúp người đọc nhận thức được vai trò của tri thức và người tri thức đối với sự tiến bộ của xã hội.

Nghị luận về một sự việc hiện tượng trong đời sống xã hội
Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
- Đi từ một sự việc hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội => nêu ra những vấn đề tư tưởng
Đi từ những vấn đề tư tưởng đạo lí (lí tưởng, cách sống, mối quan hệ giữa con người với con người…) chứng minh, bàn luận làm sáng tỏ tư tưởng đạo lí=> ý nghĩa quan trọng của tư tưởng đạo lí đó đối với đời sống con người
Tiết 109. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
e. Sự khác nhau giữa bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí và bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
Tiết 109. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
2. Yêu cầu của bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
1. Khái niệm.
II. Luyện tập.
Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng đạo đứ, lối sống… có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống của con người
Về nội dung: là phải làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng, đạo lí bằng cách giải thích, chứng minh, so sánh đối chiếu, phân tích. Để chỉ ra chỗ đúng ( hay chỗ sai) của một tư tưởng nào đó nhằm khẳng định tư tưởng người viết.
Về hình thức: bài viết có bố cục ba phần ( Mở bài, Thân bài, Kết bài) rõ ràng; có luận điểm đúng đắn; lập luận chặt chẽ, mạch lạc; lời văn rõ ràng, sinh động.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
Tiết 109. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
2. Yêu cầu của bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
1. Khái niệm.
II. Luyện tập.
- Nghị luận về vấn đề giá trị của thời gian
- Luận điểm:
+ Thời gian là sự sống.
+ Thời gian là thắng lợi.
+ Thời gian là tiền.
+ Thời gian là tri thức
- Phép lập luận : Phân tích và chứng minh
Về nội dung: là phải làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng, đạo lí bằng cách giải thích, chứng minh, so sánh đối chiếu, phân tích. Để chỉ ra chỗ đúng ( hay chỗ sai) của một tư tưởng nào đó nhằm khẳng định tư tưởng người viết.
Về hình thức: bài viết có bố cục ba phần ( Mở bài, Thân bài, Kết bài) rõ ràng; có luận điểm đúng đắn; lập luận chặt chẽ, mạch lạc; lời văn rõ ràng, sinh động.

Tiết 109. NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
Hướng dẫn về nhà:
- Học bài, làm bài tập.
- Chuẩn bị: Chó sói và cừu non trong thơ ngụ ngôn La Phông – Ten.
CHÀO
TẠM
BIỆT
CHÚC CÁC EM
CHĂM NGOAN
HỌC GIỎI