Bài 20. Hô hấp và các cơ quan hô hấp

CHƯƠNG IV :HÔ HẤP
TIẾT 21 –BÀI 20 : HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP
Trường THCS Chợ Lầu
GV :Trần Thị Thanh Vân
HOẠT ĐỘNG I:TÌM HIỂU KHÁI NIỆM HÔ HẤP :
HS đọc thông tin SGK /64
Sự sống luôn gắn liền với sự thở vậy sự thở giúp chúng ta có hoạt động sống như thế nào ?
I /KHÁI NIỆM HÔ HẤP :
Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp oxy cho các tế bào cơ thể và loại khí cacbonic do tế bào thải ra khỏi cơ thể .
=>Hô hấp là gì ?
HS đọc thông tin ,quan sát sơ đồ màu xanh ,hình 20.1 SGK/64 –Trả lời các câu hỏi sau :
KK
O2
CO2
CO2
O2
CO2
O2
CO2
O2
CO2
O2
1/Hô hấp gồm những giai đoạn chủ yếu nào ?
Gồm 3 giai đoạn chủ yếu :Sự thở ,trao đổi khí ở phổi ,trao đổi khí ở tế bào .
2/Sự thở có ý nghĩa gì với hô hấp ?
Sự thở giúp thông khí ở phổi ,tạo điều kiện cho trao đổi khí diễn ra liên tục ở tế bào .
3/Giai đoạn nào là thực chất của quá trình hô hấp ?
Trao đổi khí ở tế bào
HS quan sát sơ đồ SGK /64
Hô hấp có liên quan như thế nào với các hoạt động sống của tế bào và cơ thể ?
Hô hấp cung cấp oxy cho tế bào để tham gia vào các phản ứng tạo ATP cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào và cơ thể ,đồng thời thải loại khí cacbonic ra khỏi cơ thể

CHƯƠNG IV :HÔ HẤP
TIẾT 21 –BÀI 20 : HÔ HẤP VÀ CÁC CƠQUAN HÔ HẤP

I /KHÁI NIỆM HÔ HẤP :
Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp oxy cho các tế bào cơ thể và loại khí cacbonic do tế bào thải ra khỏi cơ thể .
* Các giai đoạn : có 3 giai đoạn :
Sự thở (hay thông khí ở phổi )
Trao đổi khí ở phổi
Trao đổi khí ở tế bào
Hô hấp cung cấp oxy cho tế bào để tham gia vào các phản ứng tạo ATP cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào và cơ thể ,đồng thời thải loại khí cacbonic ra khỏi cơ thể
* Ý nghĩa :
II/Các cơ quan trong hệ hô hấp của người và chức năng của chúng :
HS quan sát và ghi nhớ các chú thích màu đỏ sơ đồ H.20-2 ,H.20-3 /SGK/65
Khoang mũi
Lỗ mũi
Thanh quản
Khí quản
Lá phổi phải
Lớp màng ngoài (lá thành)
1
3
4
8
2
Lớp màng trong (lá tạng )
Họng(hầu)
Nắp thanh quản
Lá phổi trái
Phế quản
7
5
6
Phế quản nhỏ
H.20-2:Cấu tạo tổng thể hệ hô hấp ở người
H.20-3:Cấu tạo chi tiết của từng phế nang
Tĩnh mạch phổi mang máu giàu O2
Phế quản nhỏ
Mao mạch máu
Động mạch phổi mang máu nghèo O2
Phế nang
1
2
HS quan sát bảng 20/66 tìm đặc điểm cấu tạo nổi bật để liên hệ chức năng tương ứng ?
HS quan sát bảng 20/66 –Trả lời :
Hệ hô hấp của người gồm mấy bộ phận chính ,chức năng tương ứng ?
II/Các cơ quan trong hệ hô hấp của người và chức năng của chúng :
Quan sát bảng 20 trả lời các câu hỏi sau
lông mũi
1
niêm mạc
2
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
tuyến amidan
mao mạch
nắp thanh quản
vòng sụn khuyết.
niêm mạc
vòng sụn
thớ cơ
2 lớp màng
chất dịch
phế nang
mạng mao mạch
700 -800 triệu
HS thảo luận 7’ –Trả lời các câu hỏi SGK /66 .
1/ Những đặc điểm nào của các cơ quan trong đường dẫn khí có tác dụng làm ẩm ,làm ấm không khí đi vào phổi và đặc điểm nào tham gia bảo vệ phổi tránh khỏi các tác nhân có hại ?
-Tham gia bảo vệ phổi :
+Lông mũi giữ lại các hạt bụi lớn
+Chất nhày do niêm mạc tiết ra giữ lại các hạt bụi nhỏ
+lớp lông rung quét chúng ra khỏi khí quản .
+Nắp thanh quản (sụn thanh nhiệt ) đậy kín đường hô hấp cho thức ăn khỏi lọt vào khi nuốt .
+Các tế bào lim phô ở các tuyến Amiđan,V.A tiết ra các kháng thể để vô hiệu hóa các tác nhân gây nhiễm .
-Làm ẩm không khí là do lớp niêm
Mạc tiết chất nhày lót bên trong
đường dẫn khí .
-Làm ấm không khí do lớp mao mạch dày
đặc ,căng máu và ấm nóng dưới lớp
niêm mạc ,đặc biệt ở mũi ,phế quản .
-Có nhiều lông mũi :ngăn bụi lớn .
-có lớp niêm mạc tiết chất nhầy :Giữ lại các hạt bụi nhỏ ,làm ẩm không khí
-có lớp mao mạch dày đặc :làm ấm không khí
Khoang mũi
Lỗ
mũi
Các tác nhân nào gây hại cho mũi ?
Cấu tạo mũi
Vòm họng
Khoang mũi
Nắp thanh quản
-Có tuyến amidan và tuyến V.A : chứa nhiều tế bào limphô:vô hiệu hóa các tác nhân gây nhiễm.
-Có nắp thanh quản :có thể cử động để đậy kín đường hô hấp : cho thức ăn khỏi lọt vào khi nuốt .
Các tác nhân nào gây hại cho họng?
Cấu tạo họng
Cấu tạo khí quản
-Cấu tạo bởi 15-20 vòng sụn khuyếtxếp chồng lên nhau .
-Có lớp niêm mạc tiết chất nhầy :Giữ lại các hạt bụi nhỏ ,làm ẩm không khí
-Với nhiều lông rung chuyển động liên tục :Qúet bụi ra khỏi khí quản .
Các tác nhân nào gây hại cho khí quản?
Cấu tạo phế quản nhỏ và các phế nang
-Cấu tạo bởi các vòng sụn
ở phế quản nơi tiếp xúc các phế nang thì không có vòng sụn mà là cácthớ cơ , Số lượng phế quản : 6000 000
Trong suốt đường dẫn khí đều có hệ mao mạch và lớp chất nhầy để làm ẩm ,làm ấm không khí .Ngoài ra còn có xấu tạo các thành phần tham gia bảo vệ đường hô hấp .
2/Đặc điểm cấu tạo nào của phổi làm tăng diện tích bề mặt trao đổi khí ?
-Bao bọc phổi có 2 lớp màng là lớp màng ngoài dính vào thành ngực và lớp màng trong dính chặt vào phổi ,giữa chúng là lớp dịch rất mỏng làm cho áp suất trong đó là âm hoặc không ,làm cho phổi nỏ rộng và xốp .
-Có tới700-800 triệu phế nang(túi phổi )cấu tạo nên phổi làm cho diện tích bề mặt trao đổi khí tăng lên tới 70-80m2 .
Trao đổi khí giữa môi trường ngoài với máu trong mao mạch phổi
Cấu tạo phế nang và hai lá phổi
Các tác nhân nào gây hại cho phổi ?
Kết luận
3/Nêu nhận xét về chức năng của đường dẫn khí và của 2 lá phổi ?
-Chức năng chung của đường dẫn khí :Dẫn khí ra và vào phổi ,làm ẩm ,làm ấm không khí vào phổi ,bảo vệ phổi khỏi các tác nhân có hại ?
-Chức năng của phổi:Trao đổi khí giữa môi trường ngoài với máu trong mao mạch phổi
II/Các cơ quan trong hệ hô hấp của người và chức năng của chúng :
Chúng ta có biện pháp gì để bảo vệ cơ quan
hô hấp ?
-Bị nhiễm lạnh đường dẫn khí vì trời quá lạnh không khí bên ngoài quá lạnh , do chúng ta bảo vệ cơ quan hô hấp không tốt .
-Cơ quan hô hấp bị tổn thương không sưởi ấm được kk đi vào phổi .
Biện pháp :
Giữ ấm để bảo vệ cơ quan hô hấp
Vệ sinh hệ hô hấp
Không nên tạo thói quen ngoáy mũi nhiều làm tổn thương mũi .
Hít thở không khí trong lành
Nên thở bằng mũi hạn chế thở bằng miệng
Môi trường sinh thái ảnh hưởng như thế nào đến cơ quan hô hấp ? Em làm gì để bảo vệ cơ quan hô hấp của mình tránh tác nhân có hại ?
CHƯƠNG IV :HÔ HẤP
TIẾT 21 –BÀI 20 : HÔ HẤP VÀ CÁC CƠQUAN HÔ HẤP

I /KHÁI NIỆM HÔ HẤP :
Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp oxy cho các tế bào cơ thể và loại khí cacbonic do tế bào thải ra khỏi cơ thể .
* Các giai đoạn : có 3 giai đoạn :
Sự thở (hay thông khí ở phổi )
Trao đổi khí ở phổi
Trao đổi khí ở tế bào
Hô hấp cung cấp oxy cho tế bào để tham gia vào các phản ứng tạo ATP cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào và cơ thể ,đồng thời thải loại khí cacbonic ra khỏi cơ thể
* Ý nghĩa :
II/Các cơ quan trong hệ hô hấp của người và chức năng của chúng :
CỦNG CỐ
1.Đặc điểm cấu tạo của các cơ quan trong đường dẫn khí có tác dụng làm ẩm ,làm ấm không khí đi vào phổi ?
a/Có lớp niêm mạc tiết chất nhày lót bên trong đường dẫn khí .
b/Lớp niêm mạc có mao mạch dày đặc ,căng máu và ấm ,đặc biệt ở mũi ,phế quản .
c/Có rất nhiều phế nang .
d/Nhờ mang máu dỏ tươi đến phổi .
2/ Vừa tham gia dẫn khí cho hô hấp vừa có vai trò trong sự phát âm là :
a/ Khí quản d/ Mũi
b/ Phế quản c/ Thanh quản
CỦNG CỐ
CỦNG CỐ
3/Những đặc điểm cấu tạo của phổi làm tăng bề mặt trao đổi khí ?
a/Phổi có 2 lớp màng giữa
b/Có khoảng 700-800 triệu phế nang .
c/Phổi có thể nở ra theo lồng ngực .
d/có dịch lỏng giúp phổi nở rộng và xốp
4/ Nơi xảy ra trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường là :
a/ Mũi c/ Khí quản
b/ Phổi d/ Phế quản

Hướng dẫn về nhà
-Học bài ,trả lời các câu hỏi và bài tập trong SGK .
-Nghiên cứu kỹ bảng 20 SGK/66
-Đọc mục “Em có biết ’’
-Chuẩn bị bài “Hoạt động hô hấp ”,trả lời các lệnh SGK /69 ,70 .
Cảm ơn quý thầy cô !