Bài 20. Hô hấp và các cơ quan hô hấp

PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HƯỚNG HOÁ
TRƯỜNG THCS HƯỚNG TÂN
Môn sinh học 8
GV thực hiện: Võ Văn Định
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
?Nhờ đâu mà máu lấy được ôxi để cung cấp cho các tế bào và thải khí cacbonic ra khỏi cơ thể.
?Vậy hô hấp là gì? Hô hấp có vai trò như thế nào với cơ thể sống?
Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta tìm hiểu các vấn đề này.
Chương iv: Hô hấp
Bài 20
Hô hấp và các cơ quan hô hấp
I- Khái niệm hô hấp :

Các chất dinh dưỡng đã được hấp thụ
- Gluxit
- Lipit
- Prôtêin
Năng lượng cho các hoạt động sống của tế bào
O2
CO2 + H2O
Nghiên cứu thông tin và hình 20.1 SGK tr. 64
trả lời những câu hỏi sau:
? Hô hấp có liên quan như thế nào với các hoạt động sống của tế bào và cơ thể.
? Hô hấp gồm những giai đoạn chủ yếu nào.
? Sự thở có ý nghĩa gì với hô hấp .
Không khí
Phế nang
trong phổi
Tế bào biểu
mô ở phổi
Mao mạch
phế nang
ở phổi
Mao mạch
ở các mô
Tim
Tế bào
ở các mô
Sự thở
(sự thông
khí ở phổi)
Trao đổi
khí ở phổi
Trao đổi
khí ở tế bào
O2
CO2
Không khí
Phế nang
trong phổi
Tế bào biểu
mô ở phổi
Mao mạch
phế nang
ở phổi
Mao mạch
ở các mô
Tim
Tế bào
ở các mô
Sự thở
(sự thông
khí ở phổi)
Trao đổi
khí ở phổi
Trao đổi
khí ở tế bào
O2
CO2
Không khí
Phế nang
trong phổi
Tế bào biểu
mô ở phổi
Mao mạch
phế nang
ở phổi
Mao mạch
ở các mô
Tim
Tế bào
ở các mô
Sự thở
(sự thông
khí ở phổi)
Trao đổi
khí ở phổi
Trao đổi
khí ở tế bào
O2
CO2
? Hô hấp có liên quan như thế nào với các hoạt động sống của tế bào và cơ thể .
? Hô hấp gồm những giai đoạn chủ yếu nào .
? Sự thở có ý nghĩa gì với hô hấp .
Hô hấp cung cấp oxi cho tế bào để tham gia vào phản ứng tạo năng lượng cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào và cơ thể, đồng thời thải loại CO2 ra khỏi cơ thể.
Hô hấp gồm 3 giai đoạn chủ yếu:
+ Sự thở (Sự thông khí ở phổi).
+ Trao đổi khí ở phổi.
+ Trao đổi khí ở t? b�o




Sự thở giúp thông khí ở phổi tạo điều kiện cho trao dổi khí diễn ra liên tục ở tế bào.
I- Khái niệm hô hấp :
- Khái niệm:
Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp oxi cho các tế bào của cơ thể và loại CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể.
Quá trình hô hấp gồm 3 giai đoạn :
+ Sự thở (Sự thông khí ở phổi).
+ Trao đổi khí ở phổi.
+ Trao đổi khí ở tế bào.
- Vai trò :
+ Cung cấp oxi để oxi hoá các hợp chất hữu cơ tạo ra năng lượng cần cho hoạt động sống của cơ thể.
+ Thải khí Cacbonic ra khỏi cơ thể.
II - Các cơ quan trong hệ hô hấp của
người và chức năng của chúng:
Khoang mũi
Họng (hầu)
Thanh quản
Khí quản
Lá phổi ph?i
Lá phổi trỏi
Phế quản
Lỗ mũi
Nắp thanh quản
Lớp màng ngoài
(lá thành)
Lớp màng trong
(lá tạng)
Phế quản nhỏ
Động mạch phổi máu nghèo oxi
Tỉnh mạch phổi máu giàu oxi
phế nang
Quan sát hình vẽ sau và xác định các cơ quan hô hấp
Bảng 20. Đặc điểm cấu tạo của các cơ quan hô hấp ở người
- Có nhiều lông mũi
- Có lớp niêm mạc tiết chất nhày
- Có lớp mao mạch dày đặc
Có tuyến amiđan và tuyến VA chứa nhiều tế bào limphô
Có nắp thanh quản( sụn thanh thiệt) có thể cử động để đậy kín đường hô hấp
- Cấu tạo bởi 15-20 vòng sụn khuyết xếp chồng lên nhau
- Có lớp niêm mạc tiết chất nhày với nhiều lông rung chuyển động liên tục
Cấu tạo bởi các vòng sụn. Ở phế quản nơi tiếp xúc các phế nang thì không có vòng sụn mà là các thớ cơ
Bao ngoài hai lá phổi có hai lớp màng, lớp ngoài dính với lồng ngực, lớp trong dính với phổi, giữa hai lớp có chất dịch
Đơn vị cấu tạo của phổi là các phế nang tập hợp thành từng cụm và được bao bởi mạng mao mạch dày đặc. Có tới 700-800 triệu phế nang.
Đường
dẫn
khí
Hai
lá
phổi
Mũi
Họng
Thanh quản
Khí
quản
Phế
quản
Lá phổi phải có 3 thùy
Lá phổi trái có 2 thùy
Nghiên cứu thông tin bảng 20 sgk tr.66.
trả lời câu hỏi sau:
? Những đặc điểm cấu tạo nào của các cơ quan trong đường dẫn khí có tác dụng:
+ Làm ấm, làm ẩm không khí khi đi vào phổi ?
+ Tham gia bảo vệ phổi tránh khỏi các tác nhân có hại ?
+ Làm ẩm không khí là do lớp niêm mạc tiết chất nhày lót bên trong đường dẫn khí.
+ Làm ấm không khí là do lớp mao mạch dày đặc, căng máu và ấm nóng dưới lớp niêm mạc đặc biệt ở mũi và phế quản.
Đặc điểm cấu tạo nào của đường dẫn khí tham gia bảo vệ phổi tránh khỏi các tác nhân có hại ?

+ Lông mũi : Giữ lại các hạt bụi lớn.

+ Chất nhày : Do niêm mạc tiết ra giữ lại các hạt bụi nhỏ.

+ Lông rung : Quét vật lạ ra khỏi khí quản.

+ Nắp thanh quản (sụn thanh thiệt): Đậy kín đường hô hấp, ngăn thức ăn khỏi lọt vào khi nuốt.

+ Các tế bào lim phô ở tuyến amiđan và tuyến V.A tiết ra kháng thể để vô hiệu hoá các tác nhân gây nhiễm.
? Đặc điểm cấu tạo nào của phổi làm tăng diện tích bề mặt trao đổi khí?

+ Số lượng phế nang lớn (700 - 800 triệu) làm cho diện tích bề mặt trao đổi khí tăng.

+ Bao bọc phổi có 2 lớp màng là lá thành dính chặt vào lồng ngực và lá tạng dính chặt vào phổi, giữa chúng là lớp dịch rất mỏng làm cho áp suất trong đó là âm hoặc (0), giúp cho phổi nở rộng và xốp.
? Nêu nhận xét chung về vai trò của đường d?n
khí và phổi.
+ Chức năng chung của đường dẫn khí:
Dẫn khí ra và vào phổi; làm ẩm, làm ấm không khí vào phổi; bảo vệ phổi khỏi tác nhân có hại.
+ Chức năng của phổi:
Trao đổi khi giữa môi trường ngoài với máu trong mao mạch.
II- Các cơ quan trong hệ hô hấp của người và chức năng của chúng
2) Chức năng :
- Đường dẫn khí :
+ Dẫn khí ra vào phổi.
+ Làm ấm, làm ẩm không khí vào phổi.
+ Bảo vệ phổi khỏi các tác nhân có hại.
- Phổi :
Thực hiện trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường ngoài.
Cấu tạo:
Hệ hô hấp gồm :
- Đường dẫn khí: Mũi , họng, thanh quản, khí quản, phế quản.
- 2 lá phổi.
Khoanh tròn vào câu trả lời đúng:
Hoạt động nào dưới đây không phải là chức năng của hô hấp :
a. Loại bỏ CO2 ra khỏi cơ thể. c. Cung cấp chất dinh dưỡng cho tế bào
b. Cung cấp oxi cho tế bào d. Giúp tế bào và cơ thể tránh bị đầu độc bởi khí CO2.
2) Nơi xảy ra trao đổi khí ở phổi là :
a. Xoang mũi c. Phế quản.
b. Khí quản d. Phế nang
3) Vừa tham gia dẫn khí hô hấp vừa là bộ phận của cơ quan phát âm là :
a. Thanh quản c. Phế quản
b. Khí quản d. Phổi
4) Tuyến V.A và tuyến Amiđan có ở:
a. Khí quản c. Họng
b. Thanh quản d. Mũi
5) Chất nhày trong mũi có tác dụng:
a. Diệt khuẩn c. Giữ bụi
b. Sưởi ấm không khí d. Cả a, b, c đều đúng
Hướng dẫn về nhà
Học bài theo yêu cầu và kết luận trong Sgk.
Đọc mục "Em có biết" và trả lời : Nhờ đặc điểm cấu tạo nào của phổi làm cho bề mặt trao đổi khí của phổi lên đến 78-80 m2?
- Những bộ phận nào tham gia v�o quỏ trỡnh hớt v�o v� tho ra?
Đọc trước bài hoạt động hô hấp.
Xin chân thành cảm ơn
quý th?y cụ đã về dự tiết học hôm nay.
Bài học
đến đây là kết thúc !