Bài 20. Hô hấp và các cơ quan hô hấp

Giáo viên
Nguyễn
Thanh
Phương
Trường THCS Quảng Hợp
môn
Sinh
học
lớp 8
Chương iv: Hô hấp
Tiết 21 : Hô hấp và các cơ quan hô hấp
I- Khái niệm hô hấp :
Các chất dinh dưỡng
đã được hấp thụ:
- Gluxit
- Lipit
- Protêin
Năng lượng cho các
hoạt động sống
của tế bào
O2
CO2 + H2O
GLUXIT
LIPIT
PRÔTEIN
O2
CO2+H2O
Chương iv: Hô hấp
Tiết 21 : Hô hấp và các cơ quan hô hấp
I- Khái niệm hô hấp :

- Khái niệm: Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp oxi cho các tế bào của cơ thể và loại CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể.

Nghiên cứu thông tin và hình 20.1 SGK tr. 64
trả lời những câu hỏi sau:
1) Hô hấp có liên quan như thế nào với các hoạt động sống của tế bào và cơ thể?
2) Hô hấp gồm những giai đoạn chủ yếu nào?
3) Sự thở có ý nghĩa gì với hô hấp ?


Không khí
Phế nang
trong phổi
Tế bào biểu
mô ở phổi
Mao mạch
phế nang
ở phổi
Mao mạch
ở các mô
Tim
Tế bào
ở các mô
Sự thở
(sự thông
khí ở phổi)
Trao đổi
khí ở phổi
Trao đổi
khí ở tế bào
O2
CO2
1) Hô hấp có liên quan như thế nào với các hoạt động sống của tế bào và cơ thể ?
2) Hô hấp gồm những giai đoạn chủ yếu nào ?
3) Sự thở có ý nghĩa gì với hô hấp ?
Hô hấp cung cấp oxi cho tế bào để tham gia vào phản ứng tạo năng lượng cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào và cơ thể, đồng thời thải loại CO2 ra khỏi cơ thể.
Hô hấp gồm 3 giai đoạn chủ yếu:
+ Sự thở (Sự thông khí ở phổi).
+ Trao đổi khí ở phổi.
+ Trao đổi khí ở tế bào.
Sự thở giúp thông khí ở phổi tạo điều kiện cho trao dổi khí diễn ra liên tục ở tế bào.
TẾ BÀO
PHỔI
TIM
TẾ BÀO
PHỔI
TIM
Giai đọan 1: SỰ THỞ
TIM
TẾ BÀO
O2
O2
O2
CO2
CO2
CO2
PHỔI
Giai đọan 2: SỰ TRAO ĐỔI KHÍ Ở PHỔI
TIM
TẾ BÀO
O2
O2
O2
CO2
CO2
CO2
PHỔI
Giai đọan 3: SỰ TRAO ĐỔI KHÍ Ở TẾ BÀO
TIM
TẾ BÀO
O2
O2
O2
O2
O2
O2
CO2
CO2
CO2
CO2
CO2
CO2
PHỔI
SƠ ĐỒ HÔ HẤP
Chương iv: Hô hấp
Tiết 21 : Hô hấp và các cơ quan hô hấp
I- Khái niệm hô hấp :
- Khái niệm: Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp oxi cho các tế bào của cơ thể và loại CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể.
- Quá trình hô hấp gồm 3 giai đoạn :
+ Sự thở (Sự thông khí ở phổi).
+ Trao đổi khí ở phổi.
+ Trao đổi khí ở tế bào.
- Vai trò :
+ Cung cấp oxi để oxi hoá các hợp chất hữu cơ tạo ra năng lượng cần cho hoạt động sống của cơ thể.
+ Thải khí Cacbonic ra khỏi cơ thể.
II - Các cơ quan trong hệ hô hấp của người và chức năng của chúng:
MŨI
KHÍ QUẢN
PHẾ QUẢN
HỌNG
THANH QUẢN
PHỒI
Nêu cấu tạo hệ hô hấp
Người ?
Các cơ quan
hô hấp ở người
Khoang mũi
Họng
Thanh quản
Khí quản
Phế quản
Lá phổi phải
Lá phổi trái
Đường dẫn khí
2 lá phổi
Chương iv: Hô hấp
Tiết 21 : Hô hấp và các cơ quan hô hấp
I- Khái niệm hô hấp:
- Khái niệm : Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp oxi cho các tế bào của cơ thể và loại CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể.
- Quá trình hô hấp gồm 3 giai đoạn :
+ Sự thở ( sự thông khí ở phổi)
+ Trao đổi khí ở phổi
+ Trao đổi khí ở tế bào
- Vai trò :
+ Cung cấp oxi để oxi hoá các hợp chất hữu cơ tạo ra năng lượng cần cho hoạt động sống của cơ thể.
+ Thải khí Cacbonic ra khỏi cơ thể.

II - Các cơ quan trong hệ hô hấp của người và chức năng của chúng:

1) Cấu tạo:
Hệ hô hấp gồm:
+ Đường dẫn khí
+ Hai lá phổi
: Mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản.

Nghiên cứu thông tin bảng 20 sgk tr.66.
trả lời câu hỏi sau:
1, Những đặc điểm cấu tạo nào của các cơ quan trong đường dẫn khí có tác dụng:
+ Làm ấm, làm ẩm không khí khi đi vào phổi ?
+ Tham gia bảo vệ phổi tránh khỏi các tác nhân có hại ?
2, Đặc điểm cấu tạo nào của phổi làm tăng diện tích bề mặt trao đổi khí?
3. Nêu chức năng của đường dẫn khí và của hai lá phổi?
Đặc điểm cấu tạo của các cơ quan hô hấp ở người
- Có nhiều lông mũi.
- Có lớp niêm mạc tiết chất nhày.
- Có lớp mao mạch dày đặc.
Có tuyến amiđan và tuyến V.A chứa nhiều tế bào limphô.
Có nắp thanh quản ( sụn thanh thiệt) có thể cử động để đậy
kín đường hô hấp.
- Cấu tạo bởi 15- 20 vòng sụn khuyết xếp chồng lên nhau.
- Có lớp niêm nạc tiết chất nhày với nhiều lông rung chuyển
động liên tục.
Cấu tạo bởi các vòng sụn. ở phế quản nơi tiếp xúc các phế
nang thì không có vòng sụn mà là các thớ cơ.
- Bao ngoài 2 lá phổi có 2 lớp màng, lớp ngoài dính với lồng
ngực, lớp trong dính với phổi, giữa hai lớp có chất dịch.
- Đơn vị cấu tạo của phổi là các phế nang tập hợp thành từng
cụm và được bao bởi mạng mao mạch dày đặc. Có tới
700-800 triệu phế nang
+ Làm ẩm không khí là do lớp niêm mạc tiết chất nhày lót bên trong đường dẫn khí.
+ Làm ấm không khí là do lớp mao mạch dày đặc, căng máu và ấm nóng dưới lớp niêm mạc đặc biệt ở mũi và phế quản.
Những đặc điểm cấu tạo nào của các cơ quan trong đường dẫn khí có tác dụng:
+, Làm ẩm, làm ấm không khí khi đi vào phổi ?

Đặc điểm tham gia bảo vệ phổi tránh tác nhân gây hại:
+ Lông mũi : Giữ lại các hạt bụi lớn.
+ Chất nhày : Do niêm mạc tiết ra giữ lại các hạt bụi nhỏ.
+ Lông rung : Quét vật lạ ra khỏi khí quản.
+ Nắp thanh quản (sụn thanh thiệt): Đậy kín đường hô hấp, ngăn thức ăn khỏi lọt vào khi nuốt.
+ Các tế bào lim phô ở tuyến amiđan và tuyến V.A tiết ra kháng thể để vô hiệu hoá các tác nhân gây nhiễm.
+, Đặc điểm cấu tạo nào của đường dẫn khí tham gia bảo vệ phổi tránh khỏi các tác nhân có hại ?

2) Đặc điểm cấu tạo nào của phổi làm tăng diện tích bề mặt trao đổi khí ?
Khoang mũi
Họng (hầu)
Thanh quản
Khí quản
Lá phổi phải
Lá phổi trái
Phế quản
Lỗ mũi
Nắp thanh
quản
Lớp màng ngoài
(lá thành)
Lớp màng trong
(lá tạng)
Phế quản nhỏ
Tĩnh mạch
phổi mang
máu giàu O2
Động mạch
phổi mang
máu nghèo O2
Phế quản
nhỏ
Phế nang
Mao mạch máu
2) Đặc điểm cấu tạo nào của phổi làm tăng diện tích bề mặt trao đổi khí ?
3) Nêu chức năng của đường dẫn khí và của hai lá phổi?
II- Các cơ quan trong hệ hô hấp của người và chức năng của chúng
2) Chức năng :
- Đường dẫn khí :
+ Dẫn khí ra vào phổi.
+ Làm ấm, làm ẩm không khí vào phổi.
+ Bảo vệ phổi khỏi các tác nhân có hại.
- Phổi : Thực hiện trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường ngoài.
Cấu tạo:
Hệ hô hấp gồm :
- Đường dẫn khí: Mũi , họng, thanh quản, khí quản, phế quản.
- 2 lá phổi.
Khoang mũi
Họng (hầu)
Thanh quản
Khí quản
Lá phổi phải
Lá phổi trái
Phế quản
Lỗ mũi
Nắp thanh quản
Lớp màng ngoài
(lá thành)
Lớp màng trong
(lá tạng)
Phế quản nhỏ
1
2
3
4
5
6
7
Khoanh tròn vào câu trả lời đúng:
Hoạt động nào dưới đây không phải là chức năng của hô hấp :
a. Loại bỏ CO2 ra khỏi cơ thể. c. Cung cấp chất dinh dưỡng cho tế bào
b. Cung cấp oxi cho tế bào d. Giúp tế bào và cơ thể tránh bị đầu độc bởi khí CO2.
2) Nơi xảy ra trao đổi khí ở phổi là :
a. Xoang mũi c. Phế quản.
b. Khí quản d. Phế nang
3) Vừa tham gia dẫn khí hô hấp vừa là bộ phận của cơ quan phát âm là :
a. Thanh quản c. Phế quản
b. Khí quản d. Phổi
4) Tuyến V.A và tuyến Amiđan có ở:
a. Khí quản c. Họng
b. Thanh quản d. Mũi
5) Chất nhày trong mũi có tác dụng:
a. Diệt khuẩn c. Giữ bụi
b. Sưởi ấm không khí d. Cả a, b, c đều đúng
Hướng dẫn về nhà
Học bài theo yêu cầu và kết luận trong Sgk.
Đọc mục "Em có biết" và trả lời : Nhờ đặc điểm cấu tạo nào của phổi làm cho bề mặt trao đổi khí của phổi lên đến 70-80 m2 .
Thở ra và hít vào rồi nhận xét xem có những bộ phận nào tham gia.
Đọc trước bài hoạt động hô hấp.