Bài 20. Chất dẫn điện và chất cách điện - Dòng điện trong kim loại

TRƯỜNG THCS MỸ HỘI ĐÔNG
TỔ VẬT LÝ

Kiểm tra bài cũ
Câu 1 : Hãy cho biết dòng điện là gì ? (5đ)
A) là dòng các electron dịch chuyển có hướng.
B) là dòng các electron dịch chuyển tự do.
C) là dòng các điện tích (nói chung) dịch chuyển có hướng.
D) là dòng các điện tích (nói chung) dịch chuyển tự do.

Câu 2 : Em hãy nêu 5 thiết bị điện hoạt động khi có dòng điện chạy qua.(5 đ)
Kiểm tra bài cũ
Câu 1 : Hãy hoàn thành đầy đủ câu sau đây ? (5đ)
Nguồn điện là thiết bị có ………………… cung cấp ………………………… cho thiết bị điện hoạt động.

Câu 2 : Trong các thiết bị sau đây, thiết bị nào là nguồn điện ? (5 đ)
A) Quạt điện
B) Bình Ăcquy
C) Bàn ủi điện
D) Ổn áp
dòng điện
khả năng
TIẾT 22 – BÀI 20 : CHẤT DẪN ĐIỆN VÀ CHẤT CÁCH ĐIỆN – DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI
I – Chất dẫn điện và chất cách điện
II – Dòng điện trong kim loại
Dòng điện ở mạch điện gia đình nếu chạy trực tiếp qua cơ thể người sẽ rất nguy hiểm tới tính mạng. Vì vậy tất cả các dụng cụ điện và thiết bị dùng điện (dây điện, công tắc, phích cắm điện, ổ lấy điện, bóng đèn, quạt điện v.v …) đều phải được chế tạo đảm bảo an toàn điện cho người sử dụng.
I – Chất dẫn điện và chất cách điện
1) Chất dẫn điện là chất cho dòng điện chạy qua. Chất dẫn điện gọi là vật liệu dẫn điện khi được dùng để làm các vật hay các bộ phận dẫn điện.

2) Chất cách điện là chất không cho dòng điện chạy qua. Chất cách điện gọi là vật liệu cách điện khi được dùng để làm các vật hay các bộ phận cách điện.
C1 – Thảo luận nhóm 4 bạn (2 phút) Hãy quan sát hình 20.1 và cho biết chúng gồm :
1. Các bộ phận dẫn điện là :
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Các bộ phận cách điện là :
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
- Dây tóc, dây trục, hai đầu dây đèn, hai chốt cắm, lõi dây.
- Trụ thủy tinh, thủy tinh đen, vỏ nhựa của phích cắm, vỏ dây.
Thí nghiệm : Xác định một vật là dẫn điện hay cách điện.
1- Đọc Phần thí nghiệm trang 55 và 56 SGK
2- Quan sát hướng dẫn.
3- Tiến hành thí nghiệm.
4- Kẻ bảng vào tập và ghi kết quả thu được từ thí nghiệm.
Hướng dẫn thí nghiệm
Kết quả thí nghiệm
C2 : Cá nhân hoàn thành (2 phút)
Hãy kể tên ba vật liệu thường dùng để làm vật dẫn điện.

Hãy kể tên ba vật liệu thường dùng để làm vật cách điện.
C3 : Thảo luận nhóm (2 phút) và trả lời :
Hãy nêu một số trường hợp chứng tỏ rằng không khí ở điều kiện bình thường là chất cách điện.
Kết luận :
1) Chất dẫn điện là chất cho dòng điện chạy qua. Ví dụ : đồng, nhôm, sắt, ruột bút chì …
2) Chất cách điện là chất không cho dòng điện chạy qua. Ví dụ : Nhựa, sứ, thủy tinh, không khí, gỗ khô …
II – Dòng điện trong kim loại :
1. Electron tự do trong kim loại :
a) Các kim loại là chất dẫn điện, Kim loại cũng được cấu tạo từ các nguyên tử.
C4 : Trong nguyên tử hạt nào mang điện dương (+), hạt nào mang điện âm (-)
b) Các nhà khoa học đã phát hiện và khẳng định rằng trong kim loại có các electron thoát ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do trong kim loại. Chúng được gọi là electron tự do. Phần còn lại của nguyên tử dao động xung quanh những vị trí cố định. (Hình 20.3) là mô hình đơn giản của một đoạn dây kim loại.

C5 : Thảo luận nhóm hoàn thành (1 phút) Hãy nhận biết trong mô hình này :
- Kí hiệu nào biểu diễn các electron tự do ?

- Kí hiệu nào biểu diễn phần còn lại của nguyên tử. Chúng mang điện tích gì ? Vì sao ?
C5 – Kết quả
- Là kí hiệu biểu diễn electron tự do.

- Là kí hiệu biểu diễn phần còn lại của nguyên tử. Chúng mang điện tích (+) vì bị mất bớt electron.
2. Dòng điện trong kim loại
Hình 20.4 vẽ phóng to dây dẫn kim loại nối bóng đèn với hai cực của pin và một số electron trong dây dẫn đó.
C6 : thảo luận nhóm hoàn thành (1 phút)
Hãy cho biết các electron tự do bị cực nào của pin đẩy, bị cực nào của pin hút ?
Hãy vẽ thêm mũi tên cho mỗi electron tự do này để chỉ chiều dịch chuyển có hướng của chúng.
C6 – Kết quả :
Electron tự do bị cực âm của pin đẩy, cực dương của pin hút.
Chiều mũi tên như hình vẽ.
Cá nhân hoàn thành kết luận
Kết luận :
Các ……………… trong kim loại ……………………… tạo thành dòng điện chạy qua nó.
electron tự do
dịch chuyển có hướng
III – Vận dụng : cá nhân đọc và hoàn thành C7, C8, C9
C7 – Vật nào dưới đây là vật dẫn điện ?
Thanh gỗ khô
Một đoạn ruột bút chì
Một đoạn dây nhựa
Thanh thủy tinh
III – Vận dụng : cá nhân đọc và hoàn thành C7, C8, C9
C8 – Trong các dụng cụ và thiết bị điện thường dùng, vật liệu cách điện được sử dụng nhiều nhất là :
Sứ
Thủy tinh
Nhựa
Cao su
III – Vận dụng : cá nhân đọc và hoàn thành C7, C8, C9
C9 – Trong vật nào dưới đây không có các electron tự do ?
Một đoạn dây thép
Một đoạn dây đồng
Một đoạn dây nhựa
Một đoạn dây nhôm
Ghi nhớ
Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua. Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua.
Dòng điện trong kim loại là dòng các electron tự do dịch chuyển có hướng.
Hướng dẫn về nhà :
Học thuộc ghi nhớ
Làm lại các câu C1 ... C9.
Làm các bài tập trong sách bài tập
Xem trước bài 21 – Sơ đồ mạch điện – Chiều dòng điện, trả lời câu hỏi : Hãy vẽ sơ đồ mạch điện đèn pin thường dùng và chỉ ra chiều dòng điện chạy trong đó.