Bài 20. Chất dẫn điện và chất cách điện - Dòng điện trong kim loại

KIỂM TRA BÀI CŨ
Đáp án :
Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.
Đèn điện sáng, quạt điện quay và các thiết bị điện khác hoạt động khi có dòng điện chạy qua.
Câu hỏi 1:
- Dòng điện là gì ?
- Bằng cách nào nhận biết được khi có dòng điện chạy qua đèn điện, quạt điện và các thiết bị điện ?
Nguồn điện gồm có 2 cực :
+ Cực dương (+)
+ Cực âm (-)
- Dòng điện chạy trong mạch điện kín bao gồm các thiết bị điện điện được nối liền với 2 cực của nguồn điện bằng dây điện.

Câu hỏi 2:
- Mỗi nguồn điện có mấy cực là những cực nào ?
- Dòng điện chạy trong mạch điện kín bao gồm những yếu tố nào ?
Các dụng cụ và thiết bị dùng điện (dây điện, công tắc, phích cắm điện, ổ lấy điện, bóng đèn, quạt điện .v.v.) đều phải được chế tạo đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Chúng gồm những bộ phận dẫn điện và những bộ phận cách điện.
- Chất dẫn điện : Là chất cho dòng điện đi qua.
C1. Hãy quan sát H 20.1 và cho biết các bộ phận nào dẫn điện? bộ phận nào cách điện?
a. Các bộ phận dẫn điện:
- Chất cách điện : Là chất không cho dòng điện đi qua
b. Các bộ phận cách điện:
 Dây tóc, dây trục, hai đầu dây đèn, hai chốt cắm, lõi dây.
Trụ thuỷ tinh, thuỷ tinh đen, vỏ nhưạ của phích cắm,vỏ dây.
* Thí nghiệm :
C2: Hãy kể tên ba vật liệu thường dùng để làm vật dẫn điện và ba vật liệu thường dùng để làm vật cách điện?
+ 3 vật liệu làm chất dẫn điện: Đồng, sắt, nhôm ….
+ 3 vật liệu làm chất cách điện: Nhựa, thuỷ tinh,sứ…
C3: Hãy nêu một số trường hợp chứng tỏ rằng không khí ở điều kiện bình thường là chất cách điện?
+ Các đường dây tải điện không có vỏ bọc cách điện, tiếp xúc trực tiếp với không khí. Giữa chúng không có dòng điện chạy qua không khí…
+ Đứng gần ổ điện, con người không bị giật điện.
1. Êlectron tự do trong kim loại:
a. Kim loại là chất dẫn điện, kim loại được cấu tạo từ các nguyên tử.
C4: Hãy nhớ lại xem trong nguyên tử, hạt nào mang điện tích
dương hạt nào mang điện tích âm ?
+ Hạt nhân mang điện tích dương.
+ Các electron mang điện tích âm.
b. Trong kim loại có các êlectrôn thoát ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do  các electron tự do.
Êlectrôn tự do
C5. + Vòng tròn nhỏ dấu (-) biểu diễn các electron tự do.
+ Vòng lớn có dấu (+) biểu diễn phần còn lại của nguyên tử.
Phần này mang điện tích dương vì khi đó nguyên tử đã bị mất bớt electron.
C5: Trong mô hình này:
Kí hiệu nào biểu diễn các electron tự do?
Kí hiệu nào biểu diễn phần còn lại của nguyên tử. Chúng mang điện tích gì? Vì sao?
+
Hình 20.4
-
Mô phỏng chuyển động của các electrôn trong kim loại khi có dòng điện chạy qua
Kết luận: Các…..……………..trong kim loại ……………… tạo thành dòng điện chạy qua nó.
êlectrôn tự do
dịch chuyển
III. Vận dụng:
C7: Vật nào dưới đây là vật dẫn điện?
Thanh gỗ khô
Một đoạn ruột bút chì
Một đoạn dây nhựa
Thanh thủy tinh
B
C8: Trong các dụng cụ và thiết bị điện thường dùng, vật liệu cách điện được sử dụng nhiều nhất là:
Sứ C. Nhựa
Thủy tinh D. Cao su
C
C9: Trong vật nào dưới đây không có các êlectrôn tự do?
Một đoạn dây thép C. Một đoạn dây nhựa
Một đoạn dây đồng D. Một đoạn dây nhôm
C
Ghi nhớ:
- Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua. - Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua.
- Dòng điện trong kim loại là dòng các êlectron tự do dịch chuyển có hướng.
Dẫn điện tốt hơn
Cách điện tốt hơn