Bài 20. Câu cầu khiến

Tiết 82 – Tiếng Việt
!
a. (1) Ông lão chào con cá và nói:
- (2) Mụ vợ tôi lại nổi cơn điên rồi. (3) Nó không muốn làm bà nhất phẩm phu nhân nữa, nó muốn làm nữ hoàng.
(4) Con cá trả lời:
- (5) Thôi đừng lo lắng. (6) Cứ về đi. (7) Trời phù hộ lão. (8) Mụ già sẽ là nữ hoàng.

b. (1) Tôi khóc nấc lên. (2) Mẹ tôi từ ngoài đi vào. (3) Mẹ vuốt tóc tôi và nhẹ nhàng dắt tay em Thuỷ:
- (4) Đi thôi con.
Trong những câu trên, đâu là câu cầu khiến? Dựa vào đặc điểm hình thức nào để biết được điều đó? Cho biết mục đích của những câu cầu khiến đó?
VD1:
a. (5) Thôi đừng lo lắng.
(6) Cứ về đi.
b. (4) Đi thôi con.
1. Xét ví dụ:
I. Đặc điểm hình thức và chức năng:
2. Nhận xét:
Hình thức: từ cầu khiến.
Mục đích: yêu cầu, ra lệnh, khuyên bảo, …
VD2:
a. Mở cửa.
b. Mở cửa!
Câu cầu khiến
- Ngữ điệu: cầu khiến

- Dấu câu: ! hoặc .

Ghi nhớ: Sgk 31
3. Lưu ý:
Cho hai câu sau. Cho biết kiểu câu của chúng và giải thích tại sao:

1. Anh có thể tắt hộ tôi cái quạt được không ?
2. Tắt quạt đi!
- Câu nghi vấn dùng để cầu khiến
- Câu cầu khiến
Lưu ý: tránh nhầm lẫn khi sử dụng 2 kiểu câu trên
Bài tập nhanh: Đâu là câu cầu khiến trong các câu sau đây?
Cô ấy đã ra lệnh cho nhân viên làm việc thêm giờ.
Mọi người hãy nhanh chóng sơ tán, máy bay Mĩ sắp ném bom.
Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem.
Ai khiến anh làm việc này?
Xin bệ hạ hoàn gươm lại cho Long Quân.
Đừng đi lối đó.
Đồ ngu, đòi một cái máng thật à!
Mẹ ra mời sứ giả vào đây cho con.
Cháu van ông, nhà cháu đang đau ốm.
Sao chúng ta không ăn mừng sự kiện vui vẻ này nhỉ?
Thực hành:
Đặt các câu cầu khiến để:
a. Nói với bác hàng xóm cho mượn cái thang.
b. Nói với mẹ để xin tiền mua sách.
c. Mượn bạn quyển vở.
d. Nhắc nhở em đi học bài.
II. Luyện tập:
1. Bài tập 1:
a. Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên Vương.
b. hút trước đi.
c. Nay đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống được không
Ông giáo
chúng ta
2. Bài tập 2:
a. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi.
b. đừng khóc.
c. Đưa tay cho tôi mau!
Cầm lấy tay tôi này!
Các em