Bài 20. Câu cầu khiến

A. Dùng để cầu khiến
B. Dùng để khẳng định hoặc phủ định
C. Dùng để bộc lộ tình cảm , cảm xúc .
D.Cả A,B,C đều đúng .


Ngoài chức năng chính là dùng để hỏi,câu nghi vấn còn dùng để làm gì ?
D
KIỂM TRA BÀI CŨ




TIẾT 82
CÂU CẦU KHIẾN
I. Đặc điểm hình thức và chức năng.
1. Tìm hiểu ví dụ.
a. Ông lão chào con cá và nói :
- Mụ vợ tôi lại nổi cơn điên rồi. Nó không muốn làm bà nhất phẩm phu nhân nữa, nó muốn làm nữ hoàng.
Con cá trả lời :
-Thôi đừng lo lắng.Cứ về đi.Trời phù hộ lão.Mụ già sẽ là nữ
hoàng.
( Ông lão đánh cá và con cá vàng )
b. Tôi khóc nấc lên. Mẹ tôi từ ngoài đi vào. Mẹ vuốt tóc tôi và nhẹ nhàng dắt tay em Thuỷ:
- Đi thôi con.
( Theo Khánh Hoài,Cuộc chia tay của những con búp bê )

TI?T 82
C�U C?U KHI?N
- Thôi đừng lo lắng. ?
Khuyên bảo
- Cứ về đi. ?
Yêu cầu
- Đi thôi con. ?
Yêu cầu

- Anh làm gì đấy ?
- Mở cửa . Hôm nay trời nóng quá .




b. Đang ngåi viÕt th­,t«i bçng
nghe tiếng ai đã väng vào:
- Më cửa !

Dùng để trả lời câu hỏi
Dùng để đề nghị, ra lệnh
2. Bài học
- C©u cÇu khiến là c©u cã nh÷ng tõ cầu khiÕn nh­ : h·y , đõng ,chí,…đi, th«i, nào,…hay ng÷ điệu cầu khiến; dïng để ra lÖnh, yªu cÇu, ®Ò nghÞ , khuyªn b¶o,…
- Khi viÕt c©u cÇu khiÕn th­êng kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than, nh­ng khi ý cÇu khiÕn kh«ng ®­îc nhÊn m¹nh th× cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm.
A
B
C
A
D
Đừng vội vã thế cháu ơi, đến trường lúc nào cũng vẫn còn là sớm ! ( Đô-đê,Buổi học cuối cùng )
Khuyên bảo
Ra lệnh
Van xin
Đề nghị

Câu cầu khiến sau đây dùng để làm gì?
 Trong những câu nghi vấn sau,câu nào dùng để cầu khiến ?
Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không?
Người thuê viết nay đâu?
Nhưng lại đằng này đã,về làm gì vội?
Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không?
" Vậy muôn vàn lần mong mỏi quan lớn hãy rủ lòng thương che chở cho nó được toàn vẹn;công ơn cứu sống của ngài mẹ con nó xin ghi xương tạc dạ."( Ngô gia văn phái- Hoàng Lê nhất thống chí)
Yêu cầu
Ra lệnh
Van xin
Khuyên bảo
C
"Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu."
( Tạ Duy Anh- Bức tranh của em gái tôi-)
Đề nghị
Yêu cầu
Khuyên bảo
Sai khiến
C
"Các cậu ơi hãy chịu khó đợi một chút". ( Nguyễn Minh Châu- mảnh trăng cuối rừng-)
Đề nghị
Sai khiến
Van xin
Ra lệnh
A
II. Luyện tập :
1.Bài tập 1:

Đặc điểm hình thức nào cho biết những câu sau đây là câu cầu khiến ?
a. Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên Vương .
( Bánh chưng, bánh giầy )
b. Ông giáo hút thuốc đi .
( Nam Cao , Lão Hạc )
c.Nay chúng ta đừng làm gì nữa,thử xem lão Miệng có
sống được không .
( Chân ,Tay,Tai ,Mắt,Miệng )

a. Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên Vương .
(Lang Liêu)
+ Nay các anh đừng làm gì nữa ,thử xem lão Miệng
có sống được không .
b. Ông giáo hút thuốc đi .
+ Hút thuốc đi.
c. Nay chúng ta đừng làm gì nữa,thử xem lão Miệng
có sống được không .
+ Con hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương .
Vắng CN

2. Bài tập 2:
Vắng CN
a. Thôi,im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi .Đào tổ nông thì cho chết !
b. Ông Đốc tươi cười nhẫn nại nhìn chúng tôi:
- Các em đừng khóc.
Trưa nay các em được về nhà cơ mà.Và ngày mai lại được nghỉ cả ngày nữa .
c. Có anh chàng nọ tính tình rất keo kiệt.Một hôm, đi đò qua sông,
anh chàng khát nước bèn cúi xuống,lấy tay vục nước sông uống.
Chẳng may quá đà,anh ta lộn cổ xuống sông.Một người ngồi cạnh thấy thế,vội giơ tay ra,hét lên:
- Đưa tay cho tôi mau!
Anh chàng sắp chìm nghỉm nhưng vẫn không chịu nắm tay người kia . Bỗng một người có vẻ quen biết anh chàng chạy lại nói :
- Cầm lấy tay tôi này!
Tức thì,anh ta cố ngoi lên,nắm chặt lấy tay người nọ và được cứu thoát .

3. Bài tập 3:
So sánh hình thức và ý nghĩa của hai câu sau :
a. Hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột !

b.Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.
Vắng CN
B�i t?p 4:
D? Cho?t nhìn tôi m� r?ng:
- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang...
Anh hãy đào giúp em một cái ngách sang bên nhà anh!
Đào ngay giúp em một cái ngách!
Bài tập 5
a.Đêm nay mẹ không ngủ được.Ngày mai là ngày khai trường, con vào lớp Một. Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông tay mà nói: " Đi đi con! Hãy can đảm lên! Thế giới này là của con. Bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra".
b. Tôi khóc nấc lên. Mẹ tôi từ ngoài đi vào. Mẹ vuốt tóc tôi và nhẹ nhàng dắt tay em Thuỷ:
- Đi thôi con.
Hãy viết một đoạn văn thuyết minh trong đó có sử dụng câu cầu khiến.
A

B
C
D
 Dòng nào nói đúng nhất dấu hiệu nhận biết câu cầu khiến?
Sử dụng từ cầu khiến.
Sử dụng ngữ điệu cầu khiến.
Thường kết thúc câu bằng dấu chấm than.
Gồm cả A,B và C.

D
CỦNG CỐ
Các chức năng của câu cầu khiến là gì?
Dùng để ra lệnh hoặc sai khiến
Dùng để yêu cầu hoặc đề nghị
Dùng để van xin hoặc khuyên bảo
Cả A,B,C đều đúng
D
Hãy viết một đoạn văn thuyết minh về ngôi trường em đang học trong đó có sử dụng câu cầu khiến.
Bài tập: