Bài 20. Các thành phần biệt lập (tiếp theo)

Chào mừng các bạn đến với chương trình tiếng việt ngữ văn 9 ( tập 2 )
Giáo viên thực hiện: Trần Quang Trọng
Tổ KHXH trường THCS Yên Khê - Con Cuông
Hỏi bài cũ:
Tại sao gọi thành phần tình thái và thành phần cảm thán là các thành phần biệt lập?
Thành phần tình thái, cảm thán là những bộ phận tách rời khỏi nghĩa sự việc của câu.
Thành phần biệt lập
Thế nào là thành phần tình thái? Thành phần cảm thán? cho ví dụ?
1, Thành phần tình thái được dùng để diễn đạt thái độ của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu
2, Thành phần cảm thándùng đẻ bộc lộ hiện tượng tâm lí của người nói ( như vui, buồn, mừng, giận )
Tiết 103: các thành phần biệt lập
(tiếp theo)
Tìm hiểu bài
Tìm hiểu các ví dụ sau:
Ví dụ 1:
a, Này, các bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà nghe rát thế không?
b, - Các ông, các bà ở đâu ta lên đây?
- Thưa ông! Chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ!
Thứ 2 ngày 18 tháng 01 năm 2010
Trong các từ ngữ in đậm trên, Từ ngữ nào dùng để gọi đáp?
* Này: Dùng để gọi
* Thưa ông: Dùng để đáp
Những từ ngữ ấy có tham gia vào việc diễn tả ý nghĩa của câu không? Nó dùng để làm gì?
* Cả hai từ đó không tham gia vào việc diễn tả ý nghĩa của câu.
Từ "này":Tạo lập mối quan hệ giao tiếp. (Mở đầu sự giao tiếp)
Từ "Thưa ông" : Duy trì mối quan hệ giao tiếp
Bài tập nhanh: Xác định thành phần gọi-đáp trong đoạn trích sau:
Mặt lão nghiêm trang lại...
- Việc gì thế, cụ?
- Ông giáo để tôi nói ...Nó hơi dài một tí.
- Vâng, cụ nói.
- Nó thế này ông giáo ạ!...
Và lão kể (...)
Thành phần gọi- đáp:
Cụ ?, Vâng, Ông giáo ạ !
đặT CÂU:
- Cậu có nhớ bố không, hả cậu vàng?
- Kiếp ai thì cũng thế thôi, cụ ạ!
Những từ như vậy người ta gọi là thành phần gọi đáp. Vậy thế nào là thành phần gọi đáp?
Ví dụ 2:
a, Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh- và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi.
b, Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi cũng buồn lắm.
Những từ in đậm ở Ví dụ 2 khi bị lược bỏ thì nội dung của câu có bị ảnh hưởng không?vì sao?
* Các từ, cụm từ đó khi lược bỏ thì nội dung của câu vẫn không thay đổi. Chúng chỉ thêm vào để bổ sung một số chi tiết cho nội dung của câu.
Thành phần gọi đáp là thành phần được dùng để duy
trì hay tạo lập mối quan hệ giao tiếp
Dấu để ngăn cách thường dùng trong TP phụ chú là những dấu gì?
Dấu ngăn cách: dấu gạch ngang, dấu phẩy, dấu ngoặc đơn hoặc dấu hai chấm.
Những thành phần câu như vậy người ta gọi là thành phần phụ chú,(TP biệt lập). Vậy thế nào là thành phần phụ chú?
* Thành phần phụ chú dùng để bổ sung một số chi tiết
Cho nội dung chính của câu.
* Thành phần phụ chú thường được đặt giữa hai dấu
Gạch ngang, hai dấu phẩy, hai dấu ngoặc đơn,hoặc
giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy, có khi
được đặt sau dấu hai chấm.
Bài tập nhanh: Xác định thành phần phụ chú có trong câu văn sau, cho biết nó liên quan đến cụn từ nào trong câu?
Chúng ta - những người chủ thực sự của tương lai - phải xác định được mình sẽ làm gì trong cuộc hành trình khi bước vào thế kỉ tới.
Ii, luyện tập
Bài tập 1:
Này: Dùng để gọi Tạo lập mối quan hệ giao tiếp.
Vâng: Dùng để đáp Duy trì mối quan hệ giao tiếp.
Bài tập 2:
Bầu ơi: Dùng dể gọi không hướng tới riêng ai, mang tính chất chung
Bài tập 3:
a, Kể cả anh
b, Các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ
c, Những người chủ thực sự của đất nước
d, Có ai ngờ
Bài 4: Cho biết các thành phần phụ chú ở mỗi câu trong bài tập 3 liên quan đến những từ ngữ nào trước đó?
Kể cả anh =>Liên quan đến "Chúng tôi, mọi người".
b. Các thầy cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ =>Liên quan đến "Những người nắm vững chìa khóa".
c.Những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ tới => Liên quan đến. "Lớp trẻ".
d.Có ai ngờ => Liên quan đến "Cô bé nhà bên.
Thương thương quá đi thôi => Mắt đen tròn.
Bài 5: Gv hướng dẫn h/s làm tại lớp theo nhóm.
Dặn dò: - Về nhà xem lại bài và làm tiếp bà 5.
- Soạn bài mới tiếp theo.
Chúc tập thể lớp 9A3 sang năm mới dành được nhiều thắng lợi mới