Bài 20. Các thành phần biệt lập (tiếp theo)

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH





KIỂM TRA MI?NG
1.Thế nào là thành phần biệt lập ?Em đã học những thành phần biệt lập nào ?Nêu khái niệm từng thành phần biệt lập và cho ví dụ minh hoạ ?
2.Xác định thành phần biệt lập trong câu sau và cho biết đó là thành phần gì ?
-Có lẽ trời không mưa nữa đâu.
ĐÁP ÁN
1.-Laø nhöõng boä phaän khoâng tham gia vaøo vieäc dieãn ñaït nghóa söï vieäc cuûa caâu
-Thaønh phaàn tình thaùi : theå hieän caùch nhìn cuûa ngöôøi noùi ñoái vôùi söï vieäc noùi trong caâu
VD:Hình nhö hai baïn aáy giaän nhau.
-Thaønh phaàn caûm thaùn :boäc loä taâm lí cuûa ngöôøi noùi
VD:OÂi ,hoa hoàng nôû ñeïp quaù !
2.Coù leõ : thaønh phaàn tình thaùi
(Tiếp theo)
Ngữ văn: Tiết 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
I. Thành phần gọi - đáp
1.Ví dụ:
a. Này, các bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà nghe rát thế không?
b. Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ?
- Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trả lời: - Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
Tiết: 103
I. Thành phần gọi - đáp
1.Ví dụ:
a. Này, các bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà nghe rát thế không?
b. Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ?
- Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trả lời: - Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.
? Trong nhửừng từ ngửừ in đậm trên đây, từ ngửừ naứo được dùng để gọi, từ ngửừ nào được dùng để đáp?
Này: Dùng để gọi
- Thưa ông: Dùng để đáp
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
I. Thành phần gọi - đáp
1.Ví dụ:
? Quan hệ giửừa người gọi và người đáp là quan hệ như thế nào?
=> Quan hệ: Trên - dưới
Này: Dùng để gọi
- Thưa ông: Dùng để đáp
? Nhửừng từ dùng để gọi hay đáp lời người khác có tham gia diễn đạt nghĩa sự việc của câu hay không?
- Không tham gia diễn đạt nghĩa sự việc của câu
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
I. Thành phần gọi - đáp
1.Ví dụ:
Này: Dùng để gọi
- Thưa ông: Dùng để đáp
Không tham gia diễn đạt nghĩa sự việc. Vậy nhửừng tửứ ủoự coự taực duùng gỡ ?
- Này: Tạo lập quan hệ giao tiếp (mở đầu cuộc thoại)
- Thưa ông: Duy trỡ cuộc thoại
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
I. Thành phần gọi - đáp
1.Ví dụ:
a. -Lan ụi, con laỏy cho meù caõy choồi .
-Daù , con laỏy lie�n .
Xác định thành phần gọi - đáp vaứ vũ trớ cuỷa caực thaứnh pha�n goùi -ủaựp trong các ví dụ sau?
b. Ai ơi chụự bỏ ruộng hoang
Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu
c. Vieọc gỡ theỏ , anh?
Vũ trớ : Thửụứng ủửựng ụỷ ủa�u caõu nhửng cuừng coự khi ủửựng cuoỏi caõu.
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
*Lưu ý :Khi thành phần gọi -đáp tách thành câu riêng , nó sẽ trở thành câu đặc biệt
-Vâng ! Ông dạy phải .
-Hồng ! Mấy giờ con đi học ?
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
I. Thành phần gọi - đáp
1.Ví dụ:
2. Ghi nhụự :/32
* Nhửừng từ in ủaọm là thành phần biệt lập gọi - đáp. Vậy thành phần gọi - đáp là gỡ?
- Là thành phần được dùng để tạo lập hoặc duy trỡ
quan hệ giao tiếp.
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
I. Thành phần gọi - đáp
Ii. Thành phần phụ chú
1.Ví dụ:
a. Lúc đi đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi.
(Nguyễn Quang Sáng - Chiếc lược ngà)
b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm
(Nam Cao-Lão Hạc)
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
Nếu lược bỏ các từ in đậm nghĩa sự việc
của câu có thay đổi không? Vì sao?
Trong ví duï a töø ngöõ in ñaäm ñöôïc
theâm vaøo chuù thích cho cuïm töø naøo ?
Trong caâu b cuïm chuû –vò in ñaäm
chuù thích ñieàu gì ?
I. Thành phần gọi - đáp
Ii. Thành phần phụ chú
1.Ví dụ:
a. Lúc đi đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi.
(Nguyễn Quang Sáng - Chiếc lược ngà)
b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm
(Nam Cao-Lão Hạc)
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
Phần in đậm bổ sung một số chi tiết
cho nội dung chính của câu . Đó là thành
phần phụ chú
Thành phần phụ chú đặt giữa hai dấu gì ?
I. Thành phần gọi - đáp
Ii. Thành phần phụ chú
1. Ví dụ:
VD:Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vỡ chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh - Tôi đi học)
VD: Cô bé nhà bên (có ai ngờ)
Cũng vào du kích
Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích
Mắt đen tròn (thương thương quá đi thôi)
(Giang Nam - Quê hương)
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)

Xác định thành phần phụ chú , tác
dụng , cách viết thành phần phụ chú
trong các ví dụ sau
VD:Hôm qua,An -bạn thân nhất của tôi-bị tai nạn .
I. Thành phần gọi - đáp
Ii. Thành phần phụ chú
1. Ví dụ:
* Tác dụng của thành phần phụ chú
- Bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu (nguyên nhân, điều kiện, mục đích, thời gian..)
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
Tóm lại, em hãy nêu tác dụng, cách viết
thành phần phụ chú ?
I. Thành phần gọi - đáp
Ii. Thành phần phụ chú
1. Ví dụ:
* Cách viết
- Giửừa hai dấu gạch ngang
- Giửừa hai dấu phẩy
- Viết trong dấu ngoặc đơn
- Sau dấu gạch ngang, trước dấu phẩy
- Sau dấu hai chấm
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
I. Thành phần gọi - đáp
Ii. Thành phần phụ chú
1. Ví dụ:
2. Ghi nhớ:SGK/32
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
I. Thành phần gọi - đáp
Ii. Thành phần phụ chú
Iii. Luyện tập
Bài tập 1: Xác định thành phần gọi- đáp
Này (gọi) - Bậc trên
- Vâng (đáp) - Bậc dưới
Bài tập 2: Tỡm thành phần gọi - đáp
Bầu ơi (gọi)
=> Bầu, bí là cách nói ẩn dụ về nhửừng con người có điều kiện, hoàn cảnh.. khác nhau nhưng cùng chung một dân tộc, đất nước..phải biết yêu thương, đùm bọc lấy nhau. Như vậy, đối tượng mà nó hướng đến là nhửừng con người cùng tồn tại trong một cộng đồng xã hội
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
I. Thành phần gọi - đáp
Ii. Thành phần phụ chú
Iii. Luyện tập
Bài tập 3: Tỡm thành phần phụ chú
a. Kể cả anh - mọi người (bổ sung đối tượng)
b. Các thầy . . ..ngửụứi mẹ - nhửừng người.. cửa này (bổ sung về vai trò của nhửừng con người trong việc giáo dục thế hệ trẻ)
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
I. Thành phần gọi - đáp
Ii. Thành phần phụ chú
Iii. Luyện tập
Bài tập 5:
Viết đoạn vaờn ngắn có thành phần phụ chú
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
Chúng ta -nhửừng người chủ thực sự của tương lai - phải xác định được mỡnh sẽ làm gỡ trong cuộc hành trỡnh khi bước vào thế kỉ tới. ẹể xứng đáng với truyền thống của ông cha, để đưa đất nước tiến lên sánh vai với các cường quốc naờm châu, thanh niên chúng ta phải biết được nhiệm vụ của mỡnh từ khi đang ngồi trên ghế nhà trường. Mỗi thanh niên ph?i c? g?ng h?c, tu dưỡng đạo đức, phẩm chất của mỡnh để trở thành nhửừng con người toàn diện :cú d?c , cú t�i. ẹất nước đang chờ đợi, tin tưởng và giao trọng trách cho thanh niên chúng ta.
Bài tập 5:
Viết đoạn vaờn ngắn có thành phần phụ chú
Tiết: 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (TT)
CỦNG CỐ VÀ LUYỆN TẬP
THẢO LUẬN NHÓM : 5`
1.Trong các câu sau, câu nào có thành phần phụ chú ?
A.Này hãy đến đây nhanh lên.
B. Chao ôi , trăng đêm nay đẹp quá !
C. Mọi người ,kể cả nó ,đều nghĩ là sẽ muộn.
D. Tôi đoán chắc là thế nào ngày mai anh ta cũng sẽ đến
2.-Nhóm 1 đặt 1 câu có thành phần gọi -đáp có quan hệ ngang bằng .
-Nhóm 2 đặt 1 câu có thành phần gọi -đáp có quan hệ trên- dưới .
-Nhóm 3 đặt1 câu có thành phần phụ chú ở giữa 2 dấu gạch ngang
-Nhóm 4 đặt câu có thành phần phụ chú ở giữa 2 đấu ngoặc đơn .
HƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC
*Bài cũ :
-Xem lại VD mẫu , học thuộc ghi nhớ /32
-Đặt câu , viết đoạn có thành phần phụ chú và gọi -đáp
-Làm bài tập 3,4 trang 33vào VBT
*Bài mới : soạn bài : " Liên kết câu và liên kết đoạn"
-Đọc kĩ nội dung bài .Trả lời câu hỏi 1,2,3 trang 43 .Làm bài tập phần II trang 43,44. Xem phần ghi nhớ /43
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC


KÍNH CHÚC SỨC KHỎE QUÝ THẦY CÔ