Bài 20. Các thành phần biệt lập (tiếp theo)

Chào mừng các thầy cô dự giờ thăm lớp
9A2
KIỂM TRA MI?NG
1.Thế nào là thành phần biệt lập? Em đã học những thành phần biệt lập nào ? Nêu khái niệm từng thành phần biệt lập và cho ví dụ minh hoạ từng thành phần ? (6 đ)
2.Xác định thành phần biệt lập trong câu sau và cho biết đó là thành phần gì ? (2 đ)
- Có lẽ trời không mưa nữa đâu.
3. Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu thêm những thành phần biệt lập nào ?(2đ)
ĐÁP ÁN
1. -Laø nhöõng boä phaän khoâng tham gia vaøo vieäc dieãn ñaït nghóa söï vieäc cuûa caâu
-Thaønh phaàn tình thaùi : theå hieän caùch nhìn cuûa ngöôøi noùi ñoái vôùi söï vieäc noùi trong caâu
VD:Hình nhö hai baïn aáy giaän nhau.
-Thaønh phaàn caûm thaùn :boäc loä taâm lí cuûa ngöôøi noùi
VD:OÂi, hoa hoàng nôû ñeïp quaù !
2. Coù leõ : thaønh phaàn tình thaùi
Câu a:
- Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà nghe rát thế không?
Câu b:
Các ông, các bà ở đâu lên đấy ạ?
Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trả lời.
- Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.
I. Thành phần gọi - đáp:

Tuần 22-Tiết 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
(tt)
I. Thành phần gọi - đáp:

“Này” và “ Thưa ông” không tham gia diễn đạt ý nghĩa sự việc.
Chúng là thành phần biệt lập.
“Này” =>Dùng để gọi, tạo lập hội thoại.
Ví dụ: Ơi, Ê…
“ Thưa ông”=> Dùng để đáp, duy trì hội thoại.
Ví dụ: Vâng, Ạ, À…
=>Là thành phần dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp.
?. Từ “Này” và “ Thưa ông” có tham gia đạt ý nghĩa của sự việc không? Vậy những từ đó được gọi chung là thành phần gì?
?. Từ “Này” trong câu Ông Hai dùng để làm gì? Nó có tác dụng gì trong hội thoại?
? Em hãy tìm một số từ có tác dụng dùng để gọi như từ “ Này”?
Từ “Thưa ông” có tác dụng gì trong đoạn hội thoại trên? Tìm một vài từ có tác dụng như từ đó?

? Vậy từ đó em hiểu thế nào là thành phần
gọi- đáp? Nói một đoạn hội thoại ngắn trong đó
có thành phần gọi-đáp.

Cho đoạn hội thoại sau:

Thầy: - Này Cẩm!Em đã học bài chưa?

Trò: - À, chưa(Lắc đầu)
I. Thành phần gọi - đáp:

Làm bài tập 1.(SGK/32)
Xác định thành phần gọi- đáp và quan hệ của người gọi và người đáp?
“Này”=> dùng để gọi.
“Vâng”=> Dùng để đáp.
Quan hệ: Trên –dưới
Làm bài tập 2.(SGK/32)
?. Tìm thành phần gọi-đáp?Thành phần đó hướng tới đối tượng nào?
Thành phần gọi: Bầu ơi
Hướng tới: Mọi thành viên
trong cộng đồng người Việt.
I. Thành phần gọi - đáp:

II. Thành phần phụ chú:

Tuần 22-Tiết 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
(tt)
Cho câu sau:
Hùng là con bác Ba.
Hùng, người mặc áo đỏ, là con bác Ba.
-người mặc áo đỏ =>Chú thích thêm cho “Hùng”
Phân biệt với thành phần chính bằng dấu phẩy.
“và cũng là đứa con duy nhất của anh=> chú thích cho “Con gái đầu lòng của anh”.
“Tôi nghĩ vậy” chú thích thêm cho từ “ Tôi”
=>Phụ chú bổ sung một số chi tiết cho thành phần chính, ngăn cách bằng dấu phẩy…
?. Nếu thêm phần in ñaäm ấy vào, nội dung câu có thay đổi không?Phần in đậm đó có tác dụng gì trong câu và phân biệt với thành phần chính của câu bằng dấu hiệu nào?
CN
VN
?Theo em câu trên có sử dụng thành phần biệt lập không? Xác định chủ ngữ, vị ngữ?
?. Đọc ví dụ ở SGK/31,32, cho biết thành phần in đậm chú thích thêm cho cụm từ nào?
? Từ đó em hiểu thế nào là thành phần phụ
chú trong caâu? Viết một câu có sử dụng thành
Phần phụ chú?

I. Thành phần gọi - đáp:

II. Thành phần phụ chú:

III. Luyện tập:
Đọc ghi nhớ (SGK/32)
Tuần 22-Tiết 103
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
(tt)
III. Luyện tập:
Bài tập 1:
Bài tập 2:
3. Bài tập 3:
a. “Kể cả anh”=> Chú thích cho“Mọi người”.
b. “Các thầy…người mẹ”=> Chú thích cho “Những người nắm chìa khoá của …này”.
c. “Những người chủ…tới”=> Chú thích cho “Lớp trẻ”.
d. “Có ai ngờ” và “thương…thôi”=> Chú thích cho “Sự ngạc nhiên và tình cảm trìu mến”.
CÁC CÂU SAU ĐÚNG HAY SAI
2. Chúng có tham gia vào việc diễn đạt nội dung ý nghĩa sự việc của câu.
3. Câu “Ôi kì lạ và thiêng liêng-bếp lửa” chứa thành phần phụ chú
4.Thành phần gọi đáp và phụ chú không cùng nhóm
Đ
S
Đ
S
1. Thành phần gọi đáp và phụ chú là những thành phần biệt lập.
Trò chơi ô chữ


b
i
ệ
t
l
â
p
3
2
1
4
5
6
7
Biệt lập
Trò chơi ô chữ
Tìm thành phần gọi - đáp, phụ chú trong các trích dẫn sau đây:
Hôm đó, chú Tiến Lê - bạn của bố tôi, đưa theo bé Quỳnh đến chơi.
( Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
B
A
ủ
C
N
B
ạ
T
ố
Ô
I
Trò chơi ô chữ
Tìm thành phần gọi - đáp, phụ chú trong các trích dẫn sau đây:

Rồi cả nhà - trừ tôi- vui như Tết khi bé Phương, qua giới thiệu của chú Tiến Lê, được mời tham gia trại thi vẽ quốc tế.
( Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
t
r
ừ
t
ô
i
Trò chơi ô chữ

Nhân vật chớnh trong câu chuyện " Ông lão đánh cá và con cá vàng "





o
ã
ô
n
g
l

Tìm thành phần gọi - đáp, phụ chú trong các trích dẫn sau đây:

- Ôi em Thủy ! - Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp:
- Thưa cô, em đến chào cô ... Thủy khóc nức nở.

(Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê)


Trò chơi ô chữ
ô
c
a
ư
h
t
Trò chơi ô chữ
Người đứng đầu trong cuộc thi Hoa hậu sẽ được nhận cái gì?


ơ
n
g
n
ệ
i
m
Ư
V
Trò chơi ô chữ
Tìm thành phần gọi - đáp, phụ chú trong các trích dẫn sau đây:

- Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp đã. Nhịn suông từ sáng hôm qua tới giờ còn gì.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
v
g
n
â
Trò chơi ô chữ

Trái nghĩa với từ "tiết kiệm" là gì?




l
ã
n
g
í
h
p
HƯỚNG DẪN HỌCTẬP :
Bài học tiết này : H?c thu?c ghi nh? SGK/32.
N?m l?i t�c d?ng c?a hai th�nh ph?n.
Bi?t c�ch v?n d?ng ch�ng v�o nĩi v� vi?t.
Làm bài tập 4,5 vào VBT
2. Bài học tiếp theo: - Chu?n b?:Vi?t b�i vi?t s? 5-Ngh? lu?n.
+ Xem l?i c�ch l�m b�i ngh? lu?n x� h?i.
+ L�m tru?c c�c d? b�i ? SGK/34.
+ Hồn thi?n c�c d? b�i d� l?p d�n � ? ti?t 100.
Tiết học hết rồi
Xin tạm biệt.
HẸN GẶP LẠI
Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo
và các em hs lớp 9A1
CHÚC CÁC EM
HỌC TỐT