Bài 20. Các thành phần biệt lập (tiếp theo)

Chào mừng các thầy cô giáo
về dự giờ thăm lớp 9A!
Giáo viên: Vũ Thị Phương
Trường THCS Thành Công
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Thành phần biệt lập của câu là:
A. Bộ phận đứng trước chủ ngữ, nêu sự việc được nói tới trong câu.
B. Bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.
C. Bộ phận tách khỏi chủ ngữ và vị ngữ, chỉ
thời gian địa điểm... được nói tới trong câu.
D. Bộ phận chủ ngữ hoặc vị ngữ trong câu


Câu 2: Câu nào sau đây không chứa
thành phần biệt lập cảm thán?
A. Chao ôi, hoàng hôn thật đẹp.
B. Ôi, mùa xuân đang đến.
C. Trời ơi, sao lại ra nông nỗi này.
D. Có lẽ ngày mai mình sẽ về quê.
Tiết 103:
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (tiếp)
I. THÀNH PHẦN GỌI ĐÁP:
* Ví dụ : sgk/31
a) - Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà nghe rát thế không?
b) - Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ ?
Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trả lời:
- Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.
1. Tìm hiểu ví dụ:
Từ: “này”  dùng để gọi
- Từ: “thưa ông”  dùng để đáp
Không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu
2. Ghi nhớ:
(SGK)
(tạo lập cuộc thoại)
(duy trì cuộc thoại)
Chỉ ra các thành phần gọi đáp và nêu tác dụng của chúng trong các câu sau:

1. Thưa ông, chúng tôi đã xong nhiệm vụ ạ.
2. Mẹ ơi, hôm nay con được điểm 10 ạ.
3. Vâng, ngày mai cháu sẽ đến với bác.

BÀI TẬP NHANH
Tiết 103:
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (tiếp)
I. THÀNH PHẦN GỌI ĐÁP:
II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ:
1. Tìm hiểu ví dụ:
2. Ghi nhớ:
(SGK)
Khi bỏ từ ngữ in đậm  nghĩa sự
việc của mỗi câu không thay đổi.
- Ở câu a: phần in đậm chú thích cho “đứa con gái đầu lòng của anh”
- Ở câu b: chỉ việc diễn ra trong ý nghĩ của tác giả.
* Ví dụ: Sgk/31, 32
a) Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh- và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b) Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm.
(Nam Cao, Lão Hạc)
 là thành phần biệt lập.
BÀI TẬP NHANH
Tìm thành phần phụ chú trong các câu sau:

a) Vũ Thị Thiết, người con gái quê ở Nam Xương, tính đã thùy mị, nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp.
(Chuyện người con gái Nam Xương)
b) Khoảng năm Giáp Ngọ, Ất Mùi ( 1774- 1775 ), trong nước vô sự, Thịnh Vương (Trịnh Sâm) thích chơi đèn đuốc, thường ngự ở các li cung trên Tây Hồ, núi Tử Trầm, núi Dũng Thúy.
(Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh)
GHI NHỚ: SGK/32
Tiết 103:
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (tiếp)
III. Luyện tập:
Bài 1. Tìm thành phần gọi – đáp trong đoạn trích sau và cho biết từ nào được dùng để gọi, từ nào được dùng để đáp. Quan hệ giữa người gọi và người đáp là quan hệ gì? (trên dưới hay ngang hàng, thân hay sơ)

- Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy chốc nữa họ vào thúc sưu, không có họ lại đánh trói thì khổ. Người ốm rề rề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn.
- Vâng, cháu cũng nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã. Nhịn suông từ sáng hôm qua tới giờ còn gì.
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
- “Này”: dùng để gọi - tạo lập cuộc thoại.
 Quan hệ thân tiết đối với người dưới.
- “Vâng”: dùng để đáp – duy trì cuộc thoại.
 Quan hệ đối với người trên.
Tiết 103:
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (tiếp)
III. Luyện tập:
Bài 3. Tìm thành phần phụ chú trong các đoạn trích sau và cho biết chúng bổ sung điều gì?
a. Chúng tôi, mọi người - kể cả anh, đều tưởng con bé sẽ đứng yên đó thôi.


b. Giáo dục tức là giải phóng. Nó mở ra cánh cửa dẫn tới hòa bình, công bằng và công lí. Những người nắm giữ chìa khóa của cánh cửa này - các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ - gánh một trách nhiệm vô cùng quan trọng, bởi vì cái thế giới mà chúng ta để lại cho các thế hệ mai sau sẽ tùy thuộc vào những trẻ em mà chúng ta để lại cho thế giới ấy.


d. Cô bé nhà bên (có ai ngờ)
Cũng vào du kích
Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích
Mắt đen tròn (thương thương quá đi thôi)
 Giải thích cho cụm từ “mọi người”. Khẳng định ngay cả anh Sáu cũng không tin con bé thay đổi.
 Giải thích cho cụm từ: “những người nắm giữ chìa khoá của cánh cửa này”. Chỉ rõ họ là các thày cô giáo, cha mẹ,…
 Sự ngạc nhiên của nhân vật tôi.
 Tình cảm trìu mến
của nhân vật tôi với “cô bé nhà bên”
Điền vào chỗ trống trong các câu sau để bổ sung một số chi tiết
cho nội dung chính của câu bằng các cụm từ sau:Nguyễn Du,
cô bé ương ngạnh, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam.

A.Hồ Chí Minh, ...……………………………………… , là tấm
gương sáng ngời về phẩm chất đạo đức để mọi người học tập,
noi theo.
B.Truyện Kiều (……………..…) là bức tranh hiện thực tố cáo
xã hội bất công tàn bạo chà đạp lên phẩm chất của con người.
C.Bé Thu - ………………......, rất yêu cha nhưng tính cách lại
rạch ròi, dứt khoát và cương quyết.
vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam
Nguyễn Du
cô bé ương ngạnh
Tiết 103:
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP (tiếp)
III. Luyện tập:
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Nắm lại bốn thành phần biệt lập đã học
Biết vận dụng chính xác khi nói hoặc viết
Làm bài tập số 5/33
Chuẩn bị viết bài viết số 5 : “Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống”
Xin chân thành cảm ơn