Bài 20. Các thành phần biệt lập (tiếp theo)

- Đọc các câu sau đây ( trích từ truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng) và trả lời các câu hỏi.
a/ Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.
b/ Anh quay lại nhìn con vừa khe khẽ lắc đầu vừa cười. Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc được, nên anh phải cười vậy thôi.
Ghi nhớ 1:
Thành phần tình thái được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.

Lưu ý :
- Trong giao tiếp ngoài những yếu tố tình thái thể hiện độ tin cậy của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu như:
+ Chắc hẳn, chắc là, chắc chắn..(chỉ độ tin cậy cao)
+ Hình như, dường như, hầu như, có vẻ như…(chỉ độ tin cậy thấp)
-Ta còn gặp:
+ Những yếu tố tình thái gắn với ý kiến của người nói như : Theo tôi, ý ông ấy, theo anh…
+ Những yếu tố tình thái chỉ thái độ của người nói đối với người nghe như: à , ạ, a, hả, hử, nhé, nhỉ, đây, đấy… (đứng cuối câu)
- Đọc các câu sau đây, chú ý các từ ngữ in đậm và trả lời câu hỏi.

a, Ồ, sao mà độ ấy vui thế.
(Kim Lân, Làng)
b) - Trời ơi, chỉ còn có năm phút !
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Ghi nhớ 2:
Thành phần cảm thán được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận…)
Các loài hoa ở thành phố Đà Lạt
Ghi nhớ 3
Các thành phần tình thái, cảm thán là những bộ phận không tham gia diễn đạt nghĩa sự việc của câu nên được gọi là thành phần biệt lập
Ghi nhớ
Thành phần tình thái được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.
Thành phần cảm thán được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận…)
- Các thành phần tình thái, cảm thán là những bộ phận không tham gia diễn đạt nghĩa sự việc của câu nên được gọi là thành phần biệt lập





d/ Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. Chả nhẽ cái bọn ở làng lại đốn đến thế được .
(Kim Lân , Làng )
c/ Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu .
(Nguyễn Quang Sáng , Chiếc lược ngà)
b/ Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài.
( Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ SaPa )
a/ Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều
(Kim Lân , Làng )
Bài tập 1:Tìm các thành phần tình thái, cảm thán trong những câu sau đây:
a/ Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều
Bài tập 1:Tìm các thành phần tình thái, cảm thán trong những câu sau đây:
(Kim Lân , Làng )
b/Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng

hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài.
( Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ Sa Pa )
c/ Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình

cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn

tôi một hồi lâu .
(Nguyễn Quang Sáng , Chiếc lược ngà)
d/ Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. Chả nhẽ cái

bọn ở làng lại đốn đến thế được .
(Kim Lân , Làng )
TP tình thái
TP tình thái
TP tình thái
Tp cảm thán
Hãy xếp những từ ngữ sau đây theo trình tự tăng dần độ tin cậy (hay độ chắc chắn)
(Chú ý :những từ ngữ thể hiện cùng một mức độ tin cậy thì xếp ngang nhau .)
chắc là, dường như, chắc chắn, có lẽ, chắc hẳn, hình như, có vẻ như.
chắc chắn
chắc hẳn
chắc là
có lẽ
dường như, hình như , có vẻ như
Hãy xếp những từ ngữ sau đây theo trình tự tăng dần độ tin cậy (hay độ chắc chắn)
(Chú ý :những từ ngữ thể hiện cùng một mức độ tin cậy thì xếp ngang nhau .)
Bài tập 3: Hãy cho biết, trong số những từ có thể thay thế cho nhau trong câu sau đây, với từ nào người nói phải chịu trách nhiệm cao nhất về độ tin cậy của sự việc do mình nói ra, với từ nào trách nhiệm đó thấp nhất. Tại sao tác giả Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng lại chọn từ "Chắc"?
- Trong các nhóm từ (Chắc, hình như, chắc chắn) thì chắc chắn có độ tin cậy cao nhất. Tác giả chọn từ này trong câu này vì niềm tin vào sự việc có thể diễn ra theo hai chiều hướng:
+ Theo tình cảm huyết thống : Sự việc sẽ diễn ra như vậy
+ Do thời gian và ngoại hình: Có thể sự việc sẽ diễn ra khác đi một chút.
Viết một đoạn văn ngắn nói về cảm xúc của em khi được thưởng thức một tác phẩm văn nghệ (truyện, thơ, phim, ảnh, tượng…), trong đoạn văn đó có câu chứa thành phần tình thái hoặc cảm thán.
Bài tập 4
Các thành phần biệt lập
Thành phần tình thái
Thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu
Thành phần cảm thán
Được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói