Bài 2. Trường từ vựng

KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Phân tích tâm trạng của bé Hồng khi gặp lại mẹ! (trích “Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng).
2. Tại sao nói tác giả Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng?
XE ĐẠP
XE MÁY
ÔTÔ
TRƯỜNG TỪ VỰNG
Tiết: 7
Tiếng Việt 8
Giáo viên: Đào Ý Nhi
I. Thế nào là trường từ vựng?
Mẹ tôi lấy vạt áo nâu thấm nước mắt cho tôi rồi xốc nách tôi lên xe. Dến bấy giờ tôi mới kịp nhận ra mẹ tôi không còm cõi xơ xác quá như cô tôi nhắc lại lời người họ nội của tôi. Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong nước da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má. Hay tại sự sung sướng b?ng được trông nhỡn và ôm ấp cái hỡnh hài máu mủ của mỡnh mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuở còn sung túc? Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi, tôi thấy nh?ng cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. Hơi quần áo mẹ tôi và hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường.

( Nguyên Hồng, Nh?ng ngày thơ ấu)
I. Thế nào là trường từ vựng?
Những từ in đậm có nét chung nào về nghĩa?
mặt
mắt
da
gò má
đùi
đầu
cánh tay
miệng
Chỉ bộ phận của cơ thể con người
TRƯỜNG TỪ VỰNG
GHI NHỚ
Trường từ vựng là tập hợp những từ có ít nhât một nét chung về nghĩa.
LƯU Ý
a. Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn.
b. Một trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại.
c. Do hiện tượng nhiều nghĩa, một từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau.
.
d. Trong thơ văn và cuộc sống, chúng ta thường dùng cách chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt (so sánh, nhân hoá, ẩn dụ....).
Trường từ vựng mắt bao gồm những trường từ vựng nhỏ nào?
- Các bộ phận của mắt:
- Các đặc điểm của mắt:
- Các bệnh về mắt:
lòng đen,
con ngươi,
lông mày
…
lờ đờ,
tinh anh,
mù
…
quáng gà,
cận thị,
viễn thị
…
Nhận xét về từ loại cho các từ trong tập hợp em đã tìm?
-> là danh từ, động từ, tính từ
=> Một trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại
Ngọt
Trường mùi vị
Trường âm thanh
Trường thời tiết
=> Một từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau
Ví dụ
Con chó tưởng chủ mắng, vẫy đuôi mừng để lấy lòng chủ. Lão Hạc nạt to hơn n?a:
Mừng à? Vẫy đuôi à? Vẫy đuôi thỡ cũng giết!Cho cậu chết!
Thấy lão sừng sộ quá, con chó vừa vẫy đuôI vừa chực lảng. Nhưng lão vội nắm lấy nó, đập nhè nhẹ vào lưng nó và dấu dí:
à không! à không! không giết Cậu Vàng đâu nhỉ !... Cậu Vàng của ông ngoan lắm! Ông không cho giết. Ông để Cậu Vàng ông nuôi.
( Nam Cao, Lão Hạc)
Con chó tưởng chủ mắng vẫy đuôi mừng để lấy lòng chủ. Lão Hạc nạt to hơn n?a:
Mừng à? Vẫy đuôi à? Vẫy đuôi thỡ cũng giết!Cho cậu chết!
Thấy lão sừng sộ quá, con chó vừa vẫy đuôivừa chực lảng. Nhưng lão vội nắm lấy nó, đập nhè nhẹ vào lưng nó và dấu dí:
à không! à không! không giết cậu Vàng đâu nhỉ !... Cậu Vàng của ông ngoan lắm! Ông không cho giết. Ông để cậu Vàng ông nuôi.
Con chó bị chủ mắng vẫy đuôi để lấy lòng chủ. Lão Hạc nạt to hơn n?a:
Vẫy đuôi à? Vẫy đuôi thỡ cũng giết!Cho mày chết!
Thấy lão sừng sộ quá, con chó vừa vẫy đuôi vừa lảng. Nhưng lão vội nắm lấy nó, đập nhè nhẹ vào lưng nó và dấu dí:
à không! à không! không giết con chó đâu nhỉ !... Con chó của ông ! Ông không cho giết. Ông để ông nuôi.

II. Luyện tập
Bài tập 1:
Xác định trường từ vựng “người ruột thịt” trong văn bản “Trong lòng mẹ”.
Người ruột thịt: Thầy, mẹ, cô, em, con.