Bài 2. Trong lòng mẹ

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo
đến dự tiết học hôm nay
Kiểm tra bài cũ
Nhận định nào sau đây nói đúng nhất về chủ đề của văn bản Tôi đi học ?
A. Tôi đi học tô đậm cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng nhân vật tôi ở buổi đến trường đầu tiên.
B. Tôi đi học tô đậm cảm giác lạ lẫm, sợ sệt của nhân vật tôi ở buổi đến trường đầu tiên.
C. Tôi đi học tô đậm sự tận tình và âu yếm của những người lớn như người mẹ, ông đốc... đối với những em bé lần đầu tiên đến trường.
D. Tôi đi học tô đậm niềm vui sướng hân hoan của nhân vật tôi và các bạn vào ngày khai trường đầu tiên.

Kiểm tra bài cũ
Nhận định nào sau đây nói đúng nhất về chủ đề của văn bản Tôi đi học ?
A. Tôi đi học tô đậm cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng nhân vật tôi ở buổi đến trường đầu tiên.
B. Tôi đi học tô đậm cảm giác lạ lẫm, sợ sệt của nhân vật tôi ở buổi đến trường đầu tiên.
C. Tôi đi học tô đậm sự tận tình và âu yếm của những người lớn như người mẹ, ông đốc... đối với những em bé lần đầu tiên đến trường.
D. Tôi đi học tô đậm niềm vui sướng hân hoan của nhân vật tôi và các bạn vào ngày khai trường đầu tiên.
Trường THCS quang trung

Tổ Khoa học xã hội
Bài 2 - văn bản :





< Trích Những ngày thơ ấu - Nguyên Hồng >














Người thực hiện : Trịnh Thu Hương
trong lòng mẹ
Tiết 5-6:
Đọc - hiểu văn bản
Trong lòng mẹ
- Nguyên Hồng -
Nguyên Hồng
( 1918 - 1982 )
Tên khai sinh : Nguyễn Nguyên Hồng
Quê : phố Hàng Cau, Nam Định ( trước cách mạng sống chủ yếu ở Hải Phòng )
Sự nghiệp sáng tác : luôn hướng ngòi bút về những người cùng khổ.
. Rất bền bỉ sáng tác với nhiều thể loại : tiểu thuyết, kí, thơ, nổi bật là bộ tiểu thuyết sử thi nhiều tập.
. Năm 1996 : được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật
. Tác phẩm chính : Bỉ vỏ ( tiểu thuyết, 1938 ); Những ngày thơ ấu ( hồi kí, 1938 ); Trời xanh ( tập thơ , 1960 ); Cửa biển ( bộ tiểu thuyết 4 tập ); Núi rừng Yên Thế ( bộ tiểu thuyết lịch sử ); Bước đường viết văn ( hồi kí , 1970 )



Gi¶i nghÜa tõ ng÷ khã
. Tha h­¬ng cÇu thùc :
®i xa quª kiÕm ¨n
. Ph¸t tµi :
kiÕm ®­îc nhiÒu tiÒn
. T©m can :
tim gan, gan ruét; ý nãi chç s©u kÝn nhÊt, tha thiÕt nhÊt trong lßng.
. Thµnh kiÕn :
c¸ch nh×n cã phÇn thiªn lÖch tõ tr­íc, khã thay ®æi.
. Cæ tôc :
tôc lÖ x­a cò.
Trong lòng mẹ
- Nguyên Hồng -
Trong lòng mẹ
- Nguyên Hồng -
Hoàn cảnh gia đình bé Hồng
Cuộc hôn nhân của bố mẹ bé Hồng là cuộc hôn nhân không tình yêu => không khí gia đình giả dối, lạnh lẽo.
Người bố nghiện ngập => gia đình sa sút rồi sụp đổ.
Bố chết, mẹ vì cùng túng phải bỏ con đi tha hương cầu thực.
Bé Hồng sống bơ vơ trong sự cay nghiệt, ghẻ lạnh của họ hàng.
Trong lßng mÑ
- Nguyªn Hång -
Trong lòng mẹ
- Nguyên Hồng -

Bé hồng
trong cuộc đối thoại
với bà cô
Bµ c«
- C­êi hái : Hång ! Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ mµy kh«ng ?
=> gi¶ dèi, ®éc ¸c
- Hái lu«n, giäng vÉn ngät : Sao l¹i kh«ng vµo? Mî mµy ph¸t tµi l¾m, cã nh­ d¹o tr­íc ®©u ! Råi hai con m¾t long lanh, ch»m chÆp nh×n.
=> kh«ng bu«ng tha cho ®øa ch¸u téi nghiÖp
- Vç vai, c­êi nãi : Mµy d¹i qu¸, cø vµo ®i, tao ch¹y cho tiÒn tµu. Vµo mµ b¾t mî mµy may v¸ s¾m söa cho vµ th¨m em bÐ chø. Hai tiÕng em bÐ ng©n dµi thËt ngät, thËt râ.
=> th©m hiÓm, cè ý lµm tæn th­¬ng ch¸u.
- T­¬i c­êi kÓ chuyÖn mÑ bÐ Hång ¨n vËn r¸ch r­íi, mÆt mµy xanh bñng, ng­êi gÇy r¹c, ngåi ë chî cho con bó bªn ræ bãng ®Ìn.
=> ®éc ¸c, tµn nhÉn, thÝch thó tr­íc nçi bÊt h¹nh cña ng­êi kh¸c.
- Vç vai, ®æi giäng nghiªm nghÞ
=> tr¬ trÏn.
BÐ Hång
- C­êi ®¸p : Kh«ng ! Ch¸u kh«ng muèn vµo. Cuèi n¨m thÕ nµo mî ch¸u còng vÒ
=> nh¹y c¶m, th«ng minh.
- Im lÆng, cói ®Çu xuèng ®Êt, lßng th¾t l¹ i, khoÐ m¾t cay cay.
=> tñi th©n vµ th­¬ng mÑ.

- N­íc m¾t rßng rßng rít xuèng hai bªn mÐp, chan hoµ ®Çm ®×a ë c»m vµ ë cæ…c­êi dµi trong tiÕng khãc.
=> ®au ®ín, phÉn uÊt ®Õn nçi kh«ng cßn k×m nÐn ®­îc
- Cæ häng nghÑn ø, khãc kh«ng ra tiÕng…
=> uÊt øc tét cïng, c¨m thï nh÷ng cæ tôc ®· ®µy ®o¹ mÑ.
Em có nhận xét gì về lời văn và cách sử dụng từ ngữ của tác giả trong câu văn này ?
Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.

Lời văn dồn dập, động từ mạnh đặc biệt là những từ cùng một trường nghĩa : cắn, nhai, nghiến => tâm trạng uất ức và căm giận tột cùng của bé Hồng đối với những cổ tục đã làm khổ mẹ.
Em có nhận xét gì về nhân vật bà cô và nhân vật bé Hồng ?
* Bà cô : lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm, tàn nhẫn đến mức khô héo cả tình máu mủ ruột rà.
* Bé Hồng : tin yêu mẹ, cảm thông cho hoàn cảnh của mẹ, căm hận những cổ tục đã đày đọa mẹ => yêu thương mẹ sâu sắc.


Bé Hồng
trong phút giây
gặp mẹ


Nếu người quay lại ấy là người khác thì thật là một trò cười tức bụng cho lũ bạn tôi, chúng nó khua guốc inh ỏi và nô đùa ầm ĩ trên hè. Và cái lầm đó không những làm tôi thẹn mà còn tủi cực nữa, khác gì cái ảo ảnh của một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc.
. ríu cả chân lại => cuống quýt vì vui mừng
. oà lên khóc nức nở => khóc vì được thoả nỗi nhớ mong và tủi hờn, khóc vì hạnh phúc và mãn nguyện
Hình ảnh của người mẹ trong con mắt bé Hồng sau bao ngày xa cách như thế nào ?
Gương mặt tươi sáng, đôi mắt trong và nước da mịn làm nổi bật màu hồng của hai gò má.
Hơi quần áo và hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra thơm tho lạ thường.
=> khác hẳn với lời nói của bà cô.
Phải bé lại và lăn vào lòng mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của mẹ, để bàn tay mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho.
Ghi nhí
* NghÖ thuËt :
- Sö dông thµnh c«ng ph­¬ng thøc tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m.
- Lêi v¨n giµu h×nh ¶nh, giµu c¶m xóc, thÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh.
* Néi dung : t¸i hiÖn mét c¸ch ch©n thùc vµ c¶m ®éng nh÷ng cay ®¾ng, tñi cùc cïng t×nh yªu th­¬ng ch¸y báng cña nhµ v¨n thêi th¬ Êu ®èi víi ng­êi mÑ bÊt h¹nh.
Luyện tập
Bài 1 : Nhận định nào sau đây nói đúng nhất về nội dung của đoạn trích Trong lòng mẹ ?
A. trình bày nỗi đau khổ của mẹ bé Hồng ?
B. Trình bày tâm địa độc ác của bà cô bé Hồng.
C. Trình bày sự hờn tủi của bé Hồng khi gặp mẹ.
D. Trình bày diễn biến tâm trạng của bé Hồng.
Luyện tập
Bài 1 : Nhận định nào sau đây nói đúng nhất về nội dung của đoạn trích Trong lòng mẹ ?
A. trình bày nỗi đau khổ của mẹ bé Hồng ?
B. Trình bày tâm địa độc ác của bà cô bé Hồng.
C. Trình bày sự hờn tủi của bé Hồng khi gặp mẹ.
D. Trình bày diễn biến tâm trạng của bé Hồng.
Luyện tập
Bài 2 : Em hiểu gì về chú bé Hồng qua đoạn trích Trong lòng mẹ ?
A. Là một chú bé phải chịu nhiều nỗi đau mất mát.
B. Là một chú bé dễ xúc động, tinh tế và nhạy cảm.
C. Là một chú bé có tình thương yêu vô bờ bến đối với mẹ.
D. Cả 3 ý trên.
Luyện tập
Bài 2 : Em hiểu gì về chú bé Hồng qua đoạn trích Trong lòng mẹ ?
A. Là một chú bé phải chịu nhiều nỗi đau mất mát.
B. Là một chú bé dễ xúc động, tinh tế và nhạy cảm.
C. Là một chú bé có tình thương yêu vô bờ bến đối với mẹ.
D. Cả 3 ý trên.
Luyện tập
Bài 3 : ý nào không nói lên đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích Trong lòng mẹ ?
A. Giàu chất trữ tình.
B. Miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.
C. Sử dụng nghệ thuật châm biếm.
D. Có những hình ảnh so sánh độc đáo.
Luyện tập
Bài 3 : ý nào không nói lên đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích Trong lòng mẹ ?
A. Giàu chất trữ tình.
B. Miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.
C. Sử dụng nghệ thuật châm biếm.
D. Có những hình ảnh so sánh độc đáo.
Luyện tập
Bài 2 : Viết một đoạn văn ngắn từ 5 - 7 câu phát biểu cảm nghĩ của em về nhân vật bé Hồng trong đoạn trích Trong lòng mẹ
Hướng dẫn học bài ở nhà
Học phần ghi nhớ.
Tìm đọc tác phẩm Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng.
Chuẩn bị bài : Trường từ vựng
Bố cục của văn bản.
Buổi học đến đây là kết thúc
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo