Bài 2. Trong lòng mẹ

Ngữ Văn 7
Trong lòng mẹ
Tác giả :Nguyên Hồng :(Nguyễn Nguyên Hồng)

-Quê ở thành phố Nam Định
sống chủ yếu ở Hải Phòng
- Ông được đánh giá là nhà văn hiện thực xuất sắc của giai đoạn 1936-1945
-Nguyên Hồng đã hướng ngòi bút viết về những người cùng khổ gần gũi mà ông yêu thương với tất cả trái tim thắm thiết của mình- là nhà văn của những người cùng khổ
- Tác phẩm chính: Bỉ vỏ, những ngày thơ ấu…
-Có nhiều sáng tác ở các thể loại, để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ, giá trị.
-“Những ngày thơ ấu” có thể coi là một tác phẩm xuất sắc:
+Thể: Hồi kí
+Gồm 9 chương; đăng báo 1938, in lần đầu 1940
+ Đoạn trích thuộc chương 4 của tác phẩm

3. Bố cục:
- Phần 1: Từ đầu đến “Người ta hỏi đến chứ”
=>Cuộc đối thoại giữa người cô và chú bé Hồng
- Phần 2: Còn lại
=>Cuộc gặp gỡ giữa bé Hồng và mẹ
4. Phương thức biểu đạt:
Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.
*Hoàn cảnh của bé Hồng:
Hồng sinh và lớn lên trong gia đình không hạnh phúc
Mồ côi cha, mẹ đi tha phương cầu thực, chú sống nhờ người cô, không được yêu thương, bị hắt hủi.

 Cô độc, tủi cực, thiếu tình thương


a. Nhân vật người cô :
* Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi :
-Hồng !` Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không ?
*Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt :
-Sao lại không vào ? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu!
* Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi
* Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng :
-Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt nợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ
* Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể các chuyện ....Cô tôi bỗng.đổi giọng, lại vỗ vai nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị
* Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi :
-Hồng !` Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không ?
Không phải lo lắng hỏi, âu yếm hỏi  ý nghĩa cay độc trong giọng nói và nét mặt khi cười rất kịch  Vờ quan tâm đến đứa cháu
*Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt :
-Sao lại không vào ? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu!
- Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi
 Kéo đứa cháu vào một trò chơi ác độc đã dàn tính sẵn.
* Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng :
-Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt nợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ
Giả dối, châm chọc, nhục mạ ( tiếng em be ngân dài)
* Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể các chuyện ....Cô tôi bỗng.đổi giọng, lại vỗ vai nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị
 Giả dối, thâm hiểm, trơ trẽn phơi bày toàn bộ.
Người đàn bà lạnh lùng độc ác thâm hiểm, hạng người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ ruột rà
 ý nghĩa tố cáo của hình tượng nhân vật
 bà cô là người đại diện cho cái đạo lý bất nhân của xã hội phong kiến đã vùi dập biết bao số phận người phụ nữ
b. bé Hồng
- Nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô
Biết rõ, nhắc đến mẹ, cô có ý gieo rắc những hoài nghi…
Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến.
cười đáp lại: Không, cháu không muốn vào…
 Nhận ra sự thật , hiểu rõ bản chất của người cô, đó là con người có tính cách hẹp hòi, tâm địa cay độc tàn nhẫn, - ứng đối thông minh
Tình yêu thương, sự cảm thông và kiên định trong
suy nghĩ về mẹ
-Lòng tôi càng thắt lại khóe mắt đã cay cay.
- Nước mắt ròng ròng rớt xuống ...rồi chan hoà đầm đìa
Đau đớn, thương mẹ, căm tức
Tôi cười dài trong tiếng khóc
cổ họng nghẹn ứ…
-Giá những cổ tục đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đáu mẩu gỗ, tôi quyết vồ lấy ngay mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.
Một loạt ĐT mạnh
NT so sánh
tâm trạng đau đớn, uất ức dâng đến cực điểm
 mong muốn hành động được đấu tranh bảo vệ cho mẹ
2. Hông khi gặp mẹ:
- Tôi chợt thấy thoáng một bóng người ngồi trên xe kéo giống mẹ tôi. Tôi liền đuổi theo, gọi bối rối
-Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!...
…“ cái lầm đó không những làm tôi thẹn mà còn tủi cực nữa, khác gì cái ảo ảnh của một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc”
=>Tiếng gọi tha thiết khát khao tình mẹ
=> NT: So sánh => thất vọng, đau khổ nếu người ấy không phải là mẹ

- Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân…..òa khóc nức nở

=> Tình yêu thương, nỗi xúc động bàng hoàng, niềm sung sướng và cả sự tủi thân nghẹn ngào vỡ òa trong tiếng khóc nức nở
* Trong lòng mẹ:
- Nhận ra: Gương mặt mẹ…tươi sáng, đôi mắt trong và nước da mịn, màu hồng của hai gò má
Trong lòng mẹ: đùi áp đùi mẹ, đầu ngả vào cánh tay mẹ…
Cảm nhận : - cảm giác ấm áp… mơn man khắp da thịt….hơi thở thơm tho
Người mẹ có một êm dịu vô cùng
- Ước muốn: bé lại, lăn vào lòng mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng, để bàn tay mẹ vuốt ve.. gãi rôm ở sống lưng cho
Biểu cảm trực tiếp
=> Cảm nhận niềm hạnh phúc, thiêng liêng của tình mẫu tử
III.Tổng kết:
1.Nghệ thuật:
Văn bản thể hiện phong cách viết văn của Nguyên Hồng trong thể loại hồi kí: Thấm đượm chất trữ tình, lời văn tự truyện chân thành, giàu sức truyền cảm
2. Nội dung:
Đoạn trích cho ta hiểu được tình cảnh đáng thương, nỗi đau tinh thần của chú bé Hồng. Đồng thời cảm nhận được nỗi khát khao ,sự ấm áp của tình mẹ thiêng liêng cao đẹp của bé Hồng
Dặn dò:
Về nhà làm luyện tập;
Học kĩ bài;
Chuẩn bị kiểm tra.