Bài 2. Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

trường thcs xuân giang
Ngữ văn 9
Sö dông yÕu tè miªu t¶
trong văn bản thuyết minh
Giáo viên : Nguyễn văn chuyển
Tiết 9
I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh
Văn bản : Cây chuối trong đời sống con người
Nhan đề :
Vai trò của cây chuối đối với đời sống vật chất và tinh thần của con người Việt Nam từ xưa đến nay
Thái độ của con người trong việc nuôi trồng, chăm sóc và sử dụng có hiệu quả các giá trị của cây chuối.
b. Những câu văn thuyết minh về đặc điểm của cây chuối

Đoạn 1 : Câu 1 : “ đi khắp Việt Nam, nơi đâu ta cũng bắt gặp những cây chuối thân mềm....”
- Câu 3 : “ Cây chuối rất ưa nước nên người ta thường trồng bờ ao...”
- Câu 4 : Chuối phát triển rất nhanh...
Đoạn 2 : Cây chuối là thức ăn thức dụng từ thân đến lá, từ gốc đến hoa quả!
Đoạn 3 : Giới thiệu quả chuối
+ Chuối chín để ăn
+ Chuối xanh để chế biến thức ăn
+ Chuối để thờ cúng

c.Câu văn miêu tả về cây chuối
Cây chuối : Thân mềm vươn lên như những trụ cột nhẵn bóng, toả ra vòm tán lá xanh mướt che rợp từ vườn tược đến núi rừng
Gốc chuối : “ Tròn như đầu người, lớn dần theo thời gian, có rễ chùm nằm dưới mặt đất.
Ở rừng : "chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận. Chuối phát triển rất nhanh, chuối mẹ đẻ chuối con, chuối con đẻ chuối cháu, cứ phải gọi là con đàn cháu lũ"
Quả chuối chín: Vị ngọt ngào và hương thơm hấp dẫn...vỏ chuối có những vệt lốm đốm như vỏ trứng cuốc"…
Không thiếu những buồng chuối dài từ ngọn cây uốn trĩu xuống tận gốc cây.
Nhận xét
Thuyết minh cần rõ ràng , mạch lạc các đặc điểm, giá trị, quá trình hình thành đối tượng thuyết minh.
Cần vận dụng yếu tố miêu tả làm cho đối tượng hiện lên cụ thể, gần gũi, dễ cảm , dễ nhận.
Miêu tả chỉ đóng vai trò hỗ trợ.
4.Ghi nhớ
Để thuyết minh cho cụ thể sinh động,
hấp dẫn,bài thuyết minh có thể kết hợp
sử dụng yếu tố miêu tả.Yếu tố miêu tả có
tác dụng làm cho đối tượng thuyết minh
được nổi bật gây ấn tượng.
II. Luyện tập
1. Bài tập 1 :
a. Thân cây chuối:
Cây không cao lắm, khoảng hai mét, to bằng cột nhà, thẳng đứng, càng lên trên thân càng thon nhỏ lại. Thân chuối có nhiều lớp bẹ ốp chặt vào nhau, bóng loáng màu xanh nhạt, sờ tay vào thấy mát lạnh. Thân chuối phần non có thể chế biến nhiều món ăn ngon, phần già cho lợn ăn.
b.Lá chuối:
Ở ngọn có nhiều tàu lá dài xoè ra như những cái quạt lớn. Lá chuối dài, to bản, màu xanh đậm, chính giữa có sống màu xanh nhạt. Trên ngọn, những đọt lá non nảy lên, cuộn tròn và chọc thẳng lên trời, rồi nở dần ra, nõn nà như tấm lụa xanh. Lá chuối tươi được dùng để gói bánh, lá chuối khô dùng để gói hàng. Ở nông thôn, ngày xưa, vào mùa rét, người ta thường lấy lá chuối khô lót chỗ nằm rất êm và ấm.
c. Bắp chuối, nõn chuối, quả chuối
Từ trên ngọn, mọc ra cuống trải màu xanh thẫm và một bắp chuối ở cuối màu đỏ. Hoa chuối nở để lộ những nải chuối xếp thành tầng tạo thành buồng chuối dày đặc những quả nhỏ màu xanh nhạt. Buồng chuối ngày càng lớn, dài và nặng dần, kéo thân chuối ngã về một phía. những nõn chuối nhỏ dần về phía dưới. Mỗi nải chen chúc những quả căng mọng, to bằng bắp tay em bé một tuổi.
2. Bài tập 2
Yếu tố miêu tả trong đoạn văn
Tách là loại chén uống nước của Tây, nó có tai. Chén của ta không có tai.
Khi mời ai uống trà thì bưng hai tay mà mời.
3. Bài tập 3
a, Văn bản : Trò chơi ngày xuân