Bài 2. Các phương châm hội thoại (tiếp theo)

Ti?t 8: C�C PHUONG CH�M H?I THO?I ( TT)
Tiết 8:CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( tiếp theo )
Phương châm quan hệ :
VD( SGK )



HS thảo luận nhóm( 2p)

Thành ngữ : “ Ông nói gà, bà nói vịt dùng chỉ tình
huống hội thoại như thế nào?
Vậy điều gì sẽ xảy ra khi xuất hiện những tình huống hội thoại như vậy?
Như vậy trong giao tiếp chúng ta cần chú ý điều gì?
Hãy tìm những thành ngữ tương tự ?
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
Thành ngữ này dùng chỉ tình huống hội thoại trong đó mỗi người nói một đằng không khớp nhau, không hiểu nhau.
Con người không thể giao tiếp được với nhau và những hoạt động của xã hội sẽ rối loạn.
=> Nói đúng đề tài, tránh nói lạc đề.
Tiết 8:CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( tiếp theo )
I. Phương châm quan hệ
- Khi giao tiếp cần nói đúng
  vào đề tài giao tiếp,tránh nói lạc đề .
(?) Những hình ảnh trên khiến em liên tưởng đến thành ngữ nào ?
 Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược.
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
A : - Nằm lùi vào!
B : - Làm gì có hào nào .
A : - Đồ điếc!
B : - Tôi có tiếc đâu.
Tiết 8:CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( tiếp theo )
II.Phương châm cách thức
VD( SGK )
Thành ngữ : “Dây cà ra dây muống”, “Lúng búng như ngậm hột thị”. Dùng để chỉ những cách nói như thế nào?
Thành ngữ 1: Chỉ cách nói dài dòng, rườm rà.Thành ngữ 2: Chỉ cách nói ấp úng, không thành lời, không rành mạch.

Nhận xét xem cách nói đó ảnh hưởng ra sao trong giao tiếp?
Cách nói ấy làm người nghe khó chấp nhận hoặc tiếp nhận không đúng nội dung khiến cho giao tiếp không đạt kết quả theo mong muốn.
Qua đó em rút ra được gì khi giao tiếp?
Cần chú ý cách nói ngắn gọn, rành mạch.
VD2: Có thể hiểu ví dụ sau theo mấy cách Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn của ông ấy
- Có thể hiểu theo 2 cách, tùy vào việc xác định cụm từ của ông ấy bổ nghĩa cho nhận định hay truyện ngắn
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
Ví dụ : Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn của ông ấy.
- Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn của ông ấy
Tôi đồng ý với những nhận định của ông ấy về truyện ngắn .
- Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn của ông ấy.
Tôi đồng ý với những nhận định của một ( những) người nào đó về truyện ngắn của ông ấy.
=> Nói mơ hồ, nhiều cách hiểu
VD 3 : Truyện Cười : Mất rồi, cháy!
Một người sắp đi chơi xa, dặn con:
    - Ở nhà có ai hỏi thì bảo bố đi vắng nhé !
    Sợ con mải chơi quên mất, lại cẩn thận lấy giấy bút viết vào tờ giấy rồi bảo:
    - Có ai hỏi thì con cứ đưa ra tờ giấy này !
    Con cầm giấy bỏ vào túi áo. Cả ngày chẳng thấy ai hỏi. Tối đến, sẵn có ngọn đèn, nó lấy giấy ra xem, vô ý thế nào lại để giấy cháy mất.
    Hôm sau, có người đến chơi hỏi:
    - Bố cháu có nhà không?
    Nó ngẩn ngơ hồi lâu, sực nhớ ra, sờ vào túi không thấy giấy liền nói:
    - Mất rồi !
    Khách giật mình hỏi:
    - Mất bao giờ?
    - Tối hôm qua !
    - Sao mà mất?
    - Cháy !!!
THẢO LUẬN NHÓM ( 2p)
Theo em cậu bé phải trả lời như thế nào ?
 Phải trả lời cụ thể, có lời xưng hô, có chủ ngữ.
VD : Thưa bác, bố cháu về quê có để lại mảnh giấy dặn dò nhưng cháu làm mất rồi.
Trong giao tiếp cần tuân thủ điều gì ?
Tiết 8:CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( tiếp theo )
II.Phương châm cách thức
Khi giao tiếp cần chú ý nói ngắn gọn,rành mạch,tránh cách nói mơ hồ.
Tiết 8:CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( tiếp theo )
III. Phương châm lịch sự
VD( SGK )
Vì sao ông lão và cậu bé trong câu chuyện đều cảm thấy mình nhận từ người kia một cái gì?
NGƯỜI ĂN XIN
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt lấy bàn tay run rẩy của ông:
- Xin ông đừng giận cháu! Cháu không có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở nụ cười:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra: Cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó của ông.
(Theo Tuốc-ghê-nhép)
Vì sao ngu?i an xin v� c?u b� trong truy?n d?u c?m th?y mình d� nh?n du?c t? ngu?i kia m?t c�i gì dĩ?
NGƯỜI ĂN XIN
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt lấy bàn tay run rẩy của ông:
- Xin ông đừng giận cháu! Cháu không có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở nụ cười:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra: Cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó của ông.
(Theo Tuốc-ghê-nhép)
NGƯỜI ĂN XIN
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt lấy bàn tay run rẩy của ông:
- Xin ông đừng giận cháu! Cháu không có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở nụ cười:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra: Cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó của ông.
(Theo Tuốc-ghê-nhép)
NGƯỜI ĂN XIN
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt lấy bàn tay run rẩy của ông:
- Xin ông đừng giận cháu! Cháu không có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở nụ cười:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra: Cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó của ông.
(Theo Tuốc-ghê-nhép)
NGƯỜI ĂN XIN
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt lấy bàn tay run rẩy của ông:
- Xin ông đừng giận cháu! Cháu không có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở nụ cười:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra: Cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó của ông.
(Theo Tuốc-ghê-nhép)
Tiết 8:CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( tiếp theo )
III. Phương châm lịch sự
Khi giao tiếp cần tế nhị và tôn trọng người khác.
Các phương châm hội thoại
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1.( SGK)
Lời chào cao hơn mâm cỗ.

b. Lời nói chẳng mất tiền mua,

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau

c. Kim vàng ai nỡ uốn câu,

Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời.
- Suy nghĩ, lựa chọn ngôn ngữ khi giao tiếp.
- Có thái độ tôn trọng, lịch sự với người đối thoại
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 2.Phép tu từ từ vựng nào đã học có liên quan trực tiếp đến phương châm lịch sự ?
-Nói giảm nói tránh

Bài 3.
a. Nói dịu nhẹ như khen, nhưng thật ra là
mỉa mai, chê trách là….
nói mát
b. Nói trước lời mà người khác chưa kịp nói
là …
nói hớt
c.Nói nhằm châm chọc điều không hay của
người khác một cách cố ý là…
nói móc
d. Nói chen vào chuyện của người trên khi
không được hỏi đến là…
nói leo
e.Nói rành mạch, cặn kẽ, có trước có sau
là……
nói ra đầu ra đũa
PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ
e. Nói ra đầu ra đũa
PHƯƠNG CHÂM CÁCH THỨC
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
II. LUYỆN TẬP
a. Nói mát
b. Nói hớt
c. Nói móc
d. Nói leo
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 4.

a. nhân tiện đây xin hỏi;
Khi người nói muốn hỏi một vấn đề nào đó không thuộc đề tài đang trao đổi .
(P/ C quan hệ)
Khi người nói muốn ngầm xin lỗi trước người nghe về những điều mình sắp nói

b. cực chẳng đã tôi phải
nói ;…xin lỗi,có thể anh
không hài lòng nhưng
tôi cũng phải thành thực
mà nói là…;
(P/C lịch sự)
c. đừng nói leo; đừng ngắt
lời như thế; đừng nói cái giọng
đó với tôi.
Khi người nói muốn nhắc nhở người nghe phải tôn trọng
(P/C lịch sự)