Bài 2. Các phương châm hội thoại (tiếp theo)
Chia sẻ bởi Trần Kim Tuyến |
Ngày 07/05/2019 |
28
Chia sẻ tài liệu: Bài 2. Các phương châm hội thoại (tiếp theo) thuộc Ngữ văn 9
Nội dung tài liệu:
KiỂM TRA BÀI CŨ:
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
Câu 1: Hãy xác định các phương châm hội thoại sau:
Phương châm về chất
Phương châm về lượng
KiỂM TRA BÀI CŨ:
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
Câu 2: Hãy giải thích nghĩa của các thành ngữ sau và cho biết những thành ngữ này có liên quan đến PCHT nào:
Phương châm về chất
GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 9
Giáo viên :Trần Kim Tuyến
Tiết 8- Bài 2
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
I. PHƯƠNG CHÂM QUAN HỆ:
Ông nói gà
Bà nói vịt
1) Bài tập:
Thành ngữ “Ông nói gà, bà nói vịt”:
Mỗi người nói một đề tài khác nhau.
Không hiểu nhau
*Bài học: Phải nói đúng đề tài đang hội thoại.
2) Kết luận
(Ghi nhớ- 21/sgk).
Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược
Ví dụ bổ sung:
Đọc cuộc thoại sau:
Ông: Nằm lùi vào
Bà: Làm gì có hào nào
Ông: Đồ điếc
Bà: Tôi có tiếc đâu
Ông nói gà bà nói vịt
Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
II.PHƯƠNG CHÂM CÁCH THỨC:
Bài tập
a. Ví dụ 1:
-Thành ngữ: “Dây cà dây muống”
Nói năng dài dòng, rườm rà.
Người nghe không hiểu hoặc hiểu sai, bị ức chế, không gây thiện cảm.
*Bài học: Nói năng phải ngắn gọn,rõ ràng, rành mạch; phải tạo được mối quan hệ tốt với người đối thoại.
-Thành ngữ: “Lúng búng như ngậm hột thị”
Nói năng ấp úng, không rành mạch, không thoát ý.
*Gây ra 2 cách hiểu:
Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
b. Ví dụ 2: Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn của ông ấy.
- Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn của ông ấy
Tôi đồng ý với những nhận định của ông ấy về truyện ngắn.
- Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn của ông ấy.
Tôi đồng ý với những nhận định (của ai đó) về truyện ngắn của ông ấy.
=> Nói mơ hồ, nhiều cách hiểu
*Bài học: Nói năng phải rõ ràng, tránh cách nói mơ hồ, khó hiểu.
2) Kết luận (Ghi nhớ: 22/sgk)
Truyện Cười : Mất rồi, cháy!
Một người sắp đi chơi xa, dặn con:
- Ở nhà có ai hỏi thì bảo bố đi vắng nhé !
Sợ con mải chơi quên mất, lại cẩn thận lấy giấy bút viết vào tờ giấy rồi bảo:
- Có ai hỏi thì con cứ đưa ra tờ giấy này !
Con cầm giấy bỏ vào túi áo. Cả ngày chẳng thấy ai hỏi. Tối đến, sẵn có ngọn đèn, nó lấy giấy ra xem, vô ý thế nào lại để giấy cháy mất.
Hôm sau, có người đến chơi hỏi:
- Bố cháu có nhà không?
Nó ngẩn ngơ hồi lâu, sực nhớ ra, sờ vào túi không thấy giấy liền nói:
- Mất rồi !
Khách giật mình hỏi:
- Mất bao giờ?
- Tối hôm qua !
- Sao mà mất?
- Cháy !!!
Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
III.PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ:
1) Bài tập:
-Đọc truyện: “Người ăn xin”/sgk
NGƯỜI ĂN XIN
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông
đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi
tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có
lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng
có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết
làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt
lấy bàn tay run rẩy của ông:
- Xin ông đừng giận cháu! Cháu không
có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở
nụ cười:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu
đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra: Cả tôi nữa,
tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó
của ông.
(Theo Tuốc-ghê-nhép)
Vì sao ngu?i an xin v� c?u b� trong truy?n d?u c?m th?y mình d� nh?n du?c t? ngu?i kia m?t c�i gì dĩ?
Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
III.PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ:
1) Bài tập:
-Đọc truyện: “Người ăn xin”/sgk
Cả hai đều nhận được tình cảm chân thành và tôn trọng lẫn nhau
*Bài học: Khi giao tiếp cần tôn trọng người đối thoại, không phân biệt sang-hèn, giàu-nghèo…
2) Kết luận (Ghi nhớ). 23/sgk.
NGƯỜI ĂN XIN
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông
đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi
tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có
lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng
có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết
làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt
lấy bàn tay run rẩy của ông:
- Xin ông đừng giận cháu! Cháu không
có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở
nụ cười:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu
đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra: Cả tôi nữa,
tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó
của ông.
(Theo Tuốc-ghê-nhép)
D?c cõu chuy?n v� cho bi?t: Nụi dung cõu chuy?n liờn quan d?n phuong chõm h?i tho?i n�o?
Câu chuyện " tham ăn"
Có anh chàng phàm ăn tục uống hễ cứ ngồi vào mâm là gắp lấy gắp để, chẳng ngẩng mặt nhìn ai. Một lần đi ăn cỗ, có ông khách thấy anh ta ăn uống lỗ mãng quá bèn lân la gợi chuyện.
- Chẳng hay ông ngưuời ở đâu ta?
Anh chàng đáp:
- Đây.
Rồi cắm cúi ăn.
- Thế ông đưuợc mấy cô, mấy cậu rồi?
- Mỗi.
Rồi lại gắp lia lịa. ông khách lại hỏi:
- Các cụ thân sinh ông chắc còn cả chứ?
Anh chàng vẫn không ngẩng đầu lên, bảo:
-Tiệt
=> Khi giao tiếp cần tế nhị và tôn trọng ngưuời khác
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
IV. LUYỆN TẬP
Bài tập 1.
Lời chào cao hơn mâm cỗ.
b. Lời nói chẳng mất tiền mua,
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau
c. Kim vàng ai nỡ uốn câu,
Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời.
- Suy nghĩ, lựa chọn ngôn ngữ khi giao tiếp.
- Có thái độ tôn trọng, lịch sự với người đối thoại
Chẳng được miếng thịt miếng xôi
Cũng được lời nói cho nguôi tấm lòng.
Một lời nói quan tiền thúng thóc
Một lời nói dùi đục cẳng tay.
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
IV. LUYỆN TẬP
Bài tập 2.
- so sánh
- ẩn dụ
- nhân hóa
- hoán dụ
- điệp ngữ
- nói quá
- nói giảm nói tránh
PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ
- nói giảm nói tránh
Bài 3.
a. Nói dịu nhẹ như khen, nhưng thật ra là
mỉa mai, chê trách là
nói mát
b. Nói trước lời mà người khác chưa kịp nói
là
nói hớt
c.Nói nhằm châm chọc điều không hay của
người khác một cách cố ý là
nói móc
d. Nói chen vào chuyện của người trên khi
không được hỏi đến là
nói leo
e.Nói rành mạch, cặn kẽ, có trước có sau
là
nói ra đầu ra đũa
PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ
e. Nói ra đầu ra đũa
PHƯƠNG CHÂM CÁCH THỨC
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
IV. LUYỆN TẬP
a. Nói mát
b. Nói hớt
c. Nói móc
d. Nói leo
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
IV. LUYỆN TẬP
Bài tập 4.
a. nhân tiện đây xin hỏi;
Khi người nói muốn hỏi một vấn đề nào đó không thuộc đề tài đang trao đổi .
(P/ C quan hệ)
Khi người nói muốn ngầm xin lỗi trước người nghe về những điều mình sắp nói
b. cực chẳng đã tôi phải
nói ;…xin lỗi,có thể anh
không hài lòng nhưng
tôi cũng phải thành thực
mà nói là…;
(P/C lịch sự)
c. đừng nói leo; đừng ngắt
lời như thế; đừng nói cái giọng
đó với tôi.
Khi người nói muốn nhắc nhở người nghe phải tôn trọng
(P/C lịch sự)
TIẾT 8: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
I. Phương châm quan hệ.
II. Phương châm cách thức.
III. Phương châm lịch sự.
IV. Luyện tập.
Bài 1: sgk-23
Bài 2: sgk- 23
Bài 3: sgk- 23
Bài 4 : sgk - 24
Bài 5: sgk- 24: Giải thích các thành ngữ
Nói bốp chát, xỉa xói, thô bạo
Lịch sự
Nói mạnh, trái ý người khác, khó tiếp thu
Lịch sự
Nói trách móc, chì chiết
Lịch sự
Nói không rõ ràng, mập mờ
Cách thức
Lắm lời, đanh đá, nói át người khác
Lịch sự
Cố ý né tránh vấn đề mà người đối thoại muốn trao đổi
Quan hệ
Nói thô cộc, thiếu tế nhị
Lịch sự
TIẾT 8: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
Các phương châm hội thoại
CỦNG CỐ, DẶN DÒ
- Nêu lại 5 phương châm hội thoại?
- Về nhà học bài
- Chuẩn bị bài: Sử dụng yếu tố miêu tả trong VB thuyết minh
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT!
good bye class
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
Câu 1: Hãy xác định các phương châm hội thoại sau:
Phương châm về chất
Phương châm về lượng
KiỂM TRA BÀI CŨ:
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
Câu 2: Hãy giải thích nghĩa của các thành ngữ sau và cho biết những thành ngữ này có liên quan đến PCHT nào:
Phương châm về chất
GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 9
Giáo viên :Trần Kim Tuyến
Tiết 8- Bài 2
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
I. PHƯƠNG CHÂM QUAN HỆ:
Ông nói gà
Bà nói vịt
1) Bài tập:
Thành ngữ “Ông nói gà, bà nói vịt”:
Mỗi người nói một đề tài khác nhau.
Không hiểu nhau
*Bài học: Phải nói đúng đề tài đang hội thoại.
2) Kết luận
(Ghi nhớ- 21/sgk).
Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược
Ví dụ bổ sung:
Đọc cuộc thoại sau:
Ông: Nằm lùi vào
Bà: Làm gì có hào nào
Ông: Đồ điếc
Bà: Tôi có tiếc đâu
Ông nói gà bà nói vịt
Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
II.PHƯƠNG CHÂM CÁCH THỨC:
Bài tập
a. Ví dụ 1:
-Thành ngữ: “Dây cà dây muống”
Nói năng dài dòng, rườm rà.
Người nghe không hiểu hoặc hiểu sai, bị ức chế, không gây thiện cảm.
*Bài học: Nói năng phải ngắn gọn,rõ ràng, rành mạch; phải tạo được mối quan hệ tốt với người đối thoại.
-Thành ngữ: “Lúng búng như ngậm hột thị”
Nói năng ấp úng, không rành mạch, không thoát ý.
*Gây ra 2 cách hiểu:
Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
b. Ví dụ 2: Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn của ông ấy.
- Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn của ông ấy
Tôi đồng ý với những nhận định của ông ấy về truyện ngắn.
- Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn của ông ấy.
Tôi đồng ý với những nhận định (của ai đó) về truyện ngắn của ông ấy.
=> Nói mơ hồ, nhiều cách hiểu
*Bài học: Nói năng phải rõ ràng, tránh cách nói mơ hồ, khó hiểu.
2) Kết luận (Ghi nhớ: 22/sgk)
Truyện Cười : Mất rồi, cháy!
Một người sắp đi chơi xa, dặn con:
- Ở nhà có ai hỏi thì bảo bố đi vắng nhé !
Sợ con mải chơi quên mất, lại cẩn thận lấy giấy bút viết vào tờ giấy rồi bảo:
- Có ai hỏi thì con cứ đưa ra tờ giấy này !
Con cầm giấy bỏ vào túi áo. Cả ngày chẳng thấy ai hỏi. Tối đến, sẵn có ngọn đèn, nó lấy giấy ra xem, vô ý thế nào lại để giấy cháy mất.
Hôm sau, có người đến chơi hỏi:
- Bố cháu có nhà không?
Nó ngẩn ngơ hồi lâu, sực nhớ ra, sờ vào túi không thấy giấy liền nói:
- Mất rồi !
Khách giật mình hỏi:
- Mất bao giờ?
- Tối hôm qua !
- Sao mà mất?
- Cháy !!!
Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
III.PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ:
1) Bài tập:
-Đọc truyện: “Người ăn xin”/sgk
NGƯỜI ĂN XIN
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông
đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi
tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có
lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng
có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết
làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt
lấy bàn tay run rẩy của ông:
- Xin ông đừng giận cháu! Cháu không
có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở
nụ cười:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu
đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra: Cả tôi nữa,
tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó
của ông.
(Theo Tuốc-ghê-nhép)
Vì sao ngu?i an xin v� c?u b� trong truy?n d?u c?m th?y mình d� nh?n du?c t? ngu?i kia m?t c�i gì dĩ?
Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
III.PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ:
1) Bài tập:
-Đọc truyện: “Người ăn xin”/sgk
Cả hai đều nhận được tình cảm chân thành và tôn trọng lẫn nhau
*Bài học: Khi giao tiếp cần tôn trọng người đối thoại, không phân biệt sang-hèn, giàu-nghèo…
2) Kết luận (Ghi nhớ). 23/sgk.
NGƯỜI ĂN XIN
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông
đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi
tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có
lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng
có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết
làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt
lấy bàn tay run rẩy của ông:
- Xin ông đừng giận cháu! Cháu không
có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở
nụ cười:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu
đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra: Cả tôi nữa,
tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó
của ông.
(Theo Tuốc-ghê-nhép)
D?c cõu chuy?n v� cho bi?t: Nụi dung cõu chuy?n liờn quan d?n phuong chõm h?i tho?i n�o?
Câu chuyện " tham ăn"
Có anh chàng phàm ăn tục uống hễ cứ ngồi vào mâm là gắp lấy gắp để, chẳng ngẩng mặt nhìn ai. Một lần đi ăn cỗ, có ông khách thấy anh ta ăn uống lỗ mãng quá bèn lân la gợi chuyện.
- Chẳng hay ông ngưuời ở đâu ta?
Anh chàng đáp:
- Đây.
Rồi cắm cúi ăn.
- Thế ông đưuợc mấy cô, mấy cậu rồi?
- Mỗi.
Rồi lại gắp lia lịa. ông khách lại hỏi:
- Các cụ thân sinh ông chắc còn cả chứ?
Anh chàng vẫn không ngẩng đầu lên, bảo:
-Tiệt
=> Khi giao tiếp cần tế nhị và tôn trọng ngưuời khác
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
IV. LUYỆN TẬP
Bài tập 1.
Lời chào cao hơn mâm cỗ.
b. Lời nói chẳng mất tiền mua,
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau
c. Kim vàng ai nỡ uốn câu,
Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời.
- Suy nghĩ, lựa chọn ngôn ngữ khi giao tiếp.
- Có thái độ tôn trọng, lịch sự với người đối thoại
Chẳng được miếng thịt miếng xôi
Cũng được lời nói cho nguôi tấm lòng.
Một lời nói quan tiền thúng thóc
Một lời nói dùi đục cẳng tay.
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
IV. LUYỆN TẬP
Bài tập 2.
- so sánh
- ẩn dụ
- nhân hóa
- hoán dụ
- điệp ngữ
- nói quá
- nói giảm nói tránh
PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ
- nói giảm nói tránh
Bài 3.
a. Nói dịu nhẹ như khen, nhưng thật ra là
mỉa mai, chê trách là
nói mát
b. Nói trước lời mà người khác chưa kịp nói
là
nói hớt
c.Nói nhằm châm chọc điều không hay của
người khác một cách cố ý là
nói móc
d. Nói chen vào chuyện của người trên khi
không được hỏi đến là
nói leo
e.Nói rành mạch, cặn kẽ, có trước có sau
là
nói ra đầu ra đũa
PHƯƠNG CHÂM LỊCH SỰ
e. Nói ra đầu ra đũa
PHƯƠNG CHÂM CÁCH THỨC
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
IV. LUYỆN TẬP
a. Nói mát
b. Nói hớt
c. Nói móc
d. Nói leo
Tiếng việt Tiết 8 : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( Tiếp …)
IV. LUYỆN TẬP
Bài tập 4.
a. nhân tiện đây xin hỏi;
Khi người nói muốn hỏi một vấn đề nào đó không thuộc đề tài đang trao đổi .
(P/ C quan hệ)
Khi người nói muốn ngầm xin lỗi trước người nghe về những điều mình sắp nói
b. cực chẳng đã tôi phải
nói ;…xin lỗi,có thể anh
không hài lòng nhưng
tôi cũng phải thành thực
mà nói là…;
(P/C lịch sự)
c. đừng nói leo; đừng ngắt
lời như thế; đừng nói cái giọng
đó với tôi.
Khi người nói muốn nhắc nhở người nghe phải tôn trọng
(P/C lịch sự)
TIẾT 8: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
I. Phương châm quan hệ.
II. Phương châm cách thức.
III. Phương châm lịch sự.
IV. Luyện tập.
Bài 1: sgk-23
Bài 2: sgk- 23
Bài 3: sgk- 23
Bài 4 : sgk - 24
Bài 5: sgk- 24: Giải thích các thành ngữ
Nói bốp chát, xỉa xói, thô bạo
Lịch sự
Nói mạnh, trái ý người khác, khó tiếp thu
Lịch sự
Nói trách móc, chì chiết
Lịch sự
Nói không rõ ràng, mập mờ
Cách thức
Lắm lời, đanh đá, nói át người khác
Lịch sự
Cố ý né tránh vấn đề mà người đối thoại muốn trao đổi
Quan hệ
Nói thô cộc, thiếu tế nhị
Lịch sự
TIẾT 8: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tiếp)
Các phương châm hội thoại
CỦNG CỐ, DẶN DÒ
- Nêu lại 5 phương châm hội thoại?
- Về nhà học bài
- Chuẩn bị bài: Sử dụng yếu tố miêu tả trong VB thuyết minh
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT!
good bye class
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Trần Kim Tuyến
Dung lượng: |
Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)