Bài 2. Bố cục của văn bản

Kiểm tra bài cũ
Thế nào là chủ đề của văn bản? Tính thống nhất về chủ đề của văn bản được thể hiện trên những phương diện nào?
Bố cục của văn bản
Em hãy nhắc lại khái niệm về bố cục trong văn bản?
Bố cục văn bản là sự bố trí, sắp xếp các phần,các đoạn theo một trình tự, một hệ thống rành mạch, hợp lý.
Phần mở bài: Giới thiệu người thầy tài đức của Chu Văn An
=> Nêu chủ đề của văn bản
Phần thân bài: Làm rõ các khía cạnh tài đức của Chu Văn An
=> Trình bày các khía cạnh của vấn đề
=> Tổng kết chủ đề của văn bản
Phần kết bài: Tình cảm của mọi người dành cho thầy Chu Văn An
Văn bản thường có bố cục ba phần: mở bài thân bài, kết luận.
Mỗi phần có một chức năng nhiệm vụ riêng ( mở bài: nêu chủ đề của vb; thân bài:trình bày các khía cạnh của chủ đề; kết bài: tổng kết chủ đề của vb)
∙ Nội dung phần thân bài được trình bày theo trình tự tuỳ thuộc vào kiểu văn bản, chủ đề, ý đồ giao tiếp của người viết sao cho phù hợp với sự triển khai chủ đề và sự tiếp nhận của người đọc.
Tôi đi học: Kể lại những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên của tác giả. Các sự kiện ấy được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian trong dòng hồi tưởng .
Cảm xúc trên con đường đến trường
Cảm xúc khi đứng trong sân trường
Cảm xúc khi vào lớp học
Trong lòng mẹ:
Trước khi gặp mẹ: thương mẹ, đau đớn tủi cực, căm ghét những cổ tục đã làm mẹ khổ và muốn giải thoát cho mẹ khỏi những khổ đau, bất hạnh.
Khi gặp mẹ: sung sướng, hạnh phúc vô bờ.
=> Sự phát triển của sự việc
* Tả người, vật, phong cảnh :
- Không gian.
Thời gian.
Chỉnh thể- bộ phận.
Tình cảm, cảm xúc.
* Người thầy đạo cao đức trọng
Thầy giáo giỏi, không màng danh lợi
Cương trực tính tình cứng cỏi
=> Lần lượt trình bày những sự việc cho thấy thầy Chu Văn An tài cao, đức trọng, sự kính trọng của học trò dành cho thầy =>Trình bày theo mạch suy luận
Một số cách bố trí, sắp xếp bố cục của văn bản
Trình bày theo thứ tự thời gian, không gian
Trình bày theo sự phát triển sự việc
Trình bày theo mạch suy luận.



Bài 1
Cách trình bày ý:
a. Trình tự không gian từ xa đến gần
b. Trình tự thời gian
c. Từ khái quát đến cụ thể, từ cái đã biết đến cái chưa biết
Bài 2
Trình bày ý về lòng thương mẹ của bé Hồng. Gợi ý:
+Mở bài: Giới thiệu cảnh ngộ của bé Hồng và tình thương mẹ
+ Thân bài:
Tình thương mẹ của Hồng trong cuộc đối thoại với người cô
Tình yêu thương mẹ biểu hiện qua thái độ căm giận những cổ tục
- Tâm trạng của Hồng khi ở trong lòng mẹ
+ Kết bài: Kết luận chung về tình thương mẹ của Hồng
Bài 3: Gợi ý:
+ Nhận xét: Các ý a,b còn sắp xếp lộn xộn và chưa hợp lý trong ý b.
+ Sửa chữa:
Giải thích câu tục ngữ: Đi một ngày đàng học một sàng khôn
- Nghĩa bóng của câu tục ngữ: Đi một ngày đàng học một sàng khôn
B. Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ:
Những người thường xuyên chịu khó hoà mình vào đời sống sẽ nắm chắc tình hình, học hỏi được nhiều bổ ích.
Các vị lãnh tụ bôn ba tìm đường cứu nước
Trong thời kỳ đổi mới, nhờ giao lưu với nước ngoài, ta học tập được công nghệ tiên tiến của thế giới.
Hướng dẫn học ở nhà
Xây dựng bố cục của một bài văn tự sự theo yêu cầu sau: Em hãy kể lại một kỉ niệm đáng nhớ.