Bài 19. Tiếng nói của văn nghệ

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự hội thi giáo viên giỏi huyện An Dương
năm học 2006 - 2007
Giáo viên lên lớp : Nguyễn Thị Phương Thảo
Đơn vị công tác : Trường THCS Tân Tiến.
Kiểm tra bài cũ
Hãy khái quát trên sơ đồ (mô hình) nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ?
Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ
Tác phẩm nghệ thuật lấy chất liệu từ thực tiễn đời sống nhưng người nghệ sĩ không "chụp ảnh" nguyên xi thực tại ấy mà gửi vào tác phẩm một cách nhìn, một lời nhắn nhủ của riêng mình
Tác phẩm văn nghệ không phải là những lời thuyết lí khô khan mà chứa đựng tất cả những say sưa, vui buồn, yêu ghét, mơ mộng của người nghệ sĩ.
Là rung cảm và nhận thức của rừng người tiếp nhận. Vì vậy, nội dung văn nghệ được mở rộng, phát huy vô tận qua từng thế hệ người thưởng thức.
Tuần 20: Bài 19
Văn bản : Tiếng nói của Văn nghệ
(Nguyễn Đình Thi)
Tiết 97: Đọc- Hiểu văn bản (tiết 2)

I.Đọc - Chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
- Tác giả Nguyễn Đình Thi
- Tiểu luận : "Tiếng nói của văn nghệ" (1948)
II.Đọc -Hiểu văn bản
1.Tìm hiểu khái quát văn bản
2.Tìm hiểu chi tiết văn bản
a.Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ
b.Sự cần thiết ( chức năng, tác dụng) của văn nghệ đối với
đời sống con người.
Câu hỏi ( thảo luận theo bàn)

Th«ng qua ®o¹n v¨n võa ®äc ( víi rÊt nhiÒu dÉn chøng, c¸c c©u chuyÖn cô thÓ sinh ®éng…) em thÊy nhµ v¨n NguyÔn §×nh Thi ®· ph©n tÝch mét c¸ch thÊm thÝa sù cÇn thiÕt cña v¨n nghÖ ®èi víi con ng­êi nh­ thÕ nµo?
Sự cần thiết của văn nghệ đối với con người
( chức năng, tác dụng của văn nghệ)
Văn nghệ giúp cho chúng ta được sống đầy đủ hơn, phong phú hơn với cuộc đời và với chính mình.
Văn nghệ là sợi dây buộc chặt chúng ta với cuộc đời.
Văn nghệ giúp cho ta sống vui vẻ, lạc quan, tin yêu và hi vọng; bi?t rung cảm, ước mơ trong cuộc đời còn lắm vất vả, cực nhọc.
Văn nghệ đem tới một cách sống của tâm hồn.
Văn nghệ làm cho tâm hồn ta thực được sống. Lời gửi của văn nghệ là sự sống.
Câu hỏi thảo luận theo bàn
Hãy chỉ ra một số nét đặc sắc về nghệ thuật nghị luận của nhà văn Nguyễn Đình Thi trong việc khẳng định sự cần thiết của văn nghệ đối với con người?
NghÖ thuËt nghÞ luËn cña NguyÔn §×nh Thi trong viÖc kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt cña v¨n nghÖ ®èi víi con ng­êi :
- Nhµ v¨n bµn vÒ chøc n¨ng, t¸c dông cña v¨n nghÖ( mét kh¸i niÖm mang tÝnh kh¸i qu¸t) nh­ng l¹i sö dông lèi nãi rÊt gi¶n dÞ, sù lùa chän ng«n tõ chÝnh x¸c, gîi c¶m vµ dÔ hiÓu
- C¸ch lËp luËn quy n¹p gióp cho nh÷ng luËn ®iÓm vèn lµ nh÷ng kh¸i niÖm khã trë nªn dÔ hiÓu vµ ®Çy søc thuyÕt phôc.
Sự cần thiết của văn nghệ đối với con người
( chức năng, tác dụng của văn nghệ)
Văn nghệ giúp cho chúng ta được sống đầy đủ hơn, phong phú hơn với cuộc đời và với chính mình.
Văn nghệ là sợi dây buộc chặt chúng ta với cuộc đời.
Văn nghệ giúp cho ta sống vui vẻ, lạc quan, tin yêu và hi vọng; bi?t rung cảm, ước mơ trong cuộc đời còn lắm vất vả, cực nhọc.
Văn nghệ đem tới một cách sống của tâm hồn.
Văn nghệ làm cho tâm hồn ta thực được sống. Lời gửi của văn nghệ là sự sống.
Tuần 20: Bài 19
Văn bản : Tiếng nói của Văn nghệ
(Nguyễn Đình Thi)
Tiết 97: Đọc- Hiểu văn bản (tiết 2)

I.Đọc - Chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
- Tác giả Nguyễn Đình Thi
- Tiểu luận : "Tiếng nói của văn nghệ" (1948)
II.Đọc -Hiểu văn bản
1.Tìm hiểu khái quát văn bản
2.Tìm hiểu chi tiết văn bản
a.Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ
b.Sự cần thiết ( chức năng, tác dụng) của văn nghệ đối với đời sống
con người.
c. Con đường văn nghệ đến với người thưởng thức và khả năng kì diệu
của nó.
Đọc kĩ các câu văn sau:
1. “V¨n nghÖ nãi nhiÒu nhÊt víi c¶m xóc, n¬i ®ông ch¹m cña t©m hån víi cuéc sèng hµng ngµy”
2. “NghÖ thuËt nãi nhiÒu víi t­ t­ëng n÷a…t­ t­ëng cña nghÖ thuËt kh«ng bao giê lµ trÝ thøc trõu t­îng mét m×nh trªn cao…tõ nh÷ng con ng­êi, nh÷ng c©u chuyÖn, nh÷ng h×nh ¶nh, nh÷ng nçi niÒm cña t¸c phÈm sÏ kh¬i mung lung trong trÝ ãc ta nh÷ng vÊn ®Ò suy nghÜ. C¸i t­ t­ëng trong nghÖ thuËt lµ mét t­ t­ëng n¸u m×nh, yªn lÆng.”
3. “T¸c phÈm võa lµ kÕt tinh t©m hån ng­êi s¸ng t¸c, võa lµ sîi d©y truyÒn cho mäi ng­êi sù sèng mµ nghÖ sÜ mang trong lßng. NghÖ thuËt kh«ng ®øng ngoµi trá vÏ cho ta ®­êng ®i, nghÖ thuËt vµo ®èt löa trong lßng chóng ta khiÕn chóng ta ph¶i tù b­íc lªn ®­êng Êy.”
Câu hỏi:
Qua đoạn văn cho thấy tiếng nói của văn nghệ đến với người thưởng thức bằng cách nào mà có khả năng kì diệu đến vậy?
(Gợi ý: + Tư tưởng, nội dung của văn nghệ được thể
hiện bằng hình thức nào?
+ Tác phẩm nghệ thuật tác động đến người
thưởng thức qua con đường nào,bằng cách gì?)

Con đường văn nghệ đến với người đọc
(Phương thức tác động của văn nghệ)
Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm.
Từ đó, nghệ thuật khơi dậy trong trí óc ta những vấn đề suy nghĩ
Nghệ thuật đốt lửa trong lòng chúng ta
Câu hỏi :
§äc kÜ ®o¹n v¨n cuèi cïng cña v¨n b¶n vµ cho biÕt : So víi tÊt c¶ c¸c bé m«n khoa häc kh¸c, khi v¨n nghÖ t¸c ®éng b»ng nh÷ng néi dung, c¸ch thøc ®Æc biÖt Êy, nã ®· t¹o ra nh÷ng ­u viÖt g× tíi cuéc sèng cña con ng­êi?
TÝnh ­u viÖt vµ kh¶ n¨ng k× diÖu cña con ®­êng v¨n nghÖ ®Õn víi ng­êi ®äc: gióp con ng­êi tù nhËn thøc m×nh, tù x©y dùng m×nh.

Câu hỏi thảo luận theo bàn:
So víi hai luËn ®iÓm trªn, ë luËn ®iÓm bµn vÒ con ®­êng v¨n nghÖ ®Õn víi ng­êi ®äc vµ kh¶ n¨ng k× diÖu cña nã, nghÖ thuËt nghÞ luËn cña nhµ v¨n NguyÔn §×nh Thi cã ®Æc ®iÓm g× kh¸c? ( H·y chØ ra t¸c dông?)
NghÖ thuËt nghÞ luËn cña NguyÔn §×nh Thi khi bµn vÒ con ®­êng v¨n nghÖ ®Õn víi ng­êi ®äc:
- Kh«ng sö dông nh÷ng dÉn chøng cô thÓ nh­ ë phÇn trªn mµ chñ yÕu gi¶ng gi¶i, ph©n tÝch b»ng lÝ lÏ rÊt uyÓn chuyÓn, cô thÓ, sinh ®éng.
- Sö dông nhiÒu phÐp so s¸nh, Èn dô b»ng nh÷ng h×nh ¶nh gÇn gòi (VD: “Chç ®øng cña v¨n nghÖ lµ chç giao nhau cña t©m hån con ng­êi víi cuéc sèng”… “t­ t­ëng trong nghÖ thuËt lµ mét t­ t­ëng n¸u m×nh yªn lÆng”… “trá vÏ cho ta ®­êng ®i…®èt löa trong lßng chóng ta …”)
 V¨n nghÞ luËn rÊt tµi hoa, tinh tÕ, s¾c s¶o, kh«ng kh« khan trõu t­îng vµ mang tÝnh thuyÕt phôc cao.
TuÇn 20: Bµi 19
V¨n b¶n : TiÕng nãi cña V¨n nghÖ
(NguyÔn §×nh Thi)
TiÕt 97: §äc- HiÓu v¨n b¶n (tiÕt 2)

I.§äc – Chó thÝch
1. §äc
2. Chó thÝch
- T¸c gi¶ NguyÔn §×nh Thi
- TiÓu luËn : “TiÕng nãi cña v¨n nghÖ” (1948)
II.§äc –HiÓu v¨n b¶n
1.T×m hiÓu kh¸i qu¸t v¨n b¶n
2.T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n
a.Néi dung ph¶n ¸nh, thÓ hiÖn cña v¨n nghÖ
b.Sù cÇn thiÕt ( chøc n¨ng, t¸c dông) cña v¨n nghÖ ®èi víi ®êi sèng con
ng­êi.
c. Con ®­êng v¨n nghÖ ®Õn víi ng­êi th­ëng thøc vµ kh¶ n¨ng k× diÖu cña
nã.
Câu hỏi :
Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c trong nghÖ thuËt nghÞ luËn cña NguyÔn §×nh Thi qua bµi tiÓu luËn nµy.
(Gîi ý: + C¸ch x©y dùng bè côc, dÉn d¾t vÊn ®Ò.
+ C¸ch nªu vµ chøng minh c¸c luËn ®iÓm.
+ Sù kÕt hîp gi÷a nhËn ®Þnh, lý lÏ víi
dÉn chøng thùc tÕ…)
NghÖ thuËt nghÞ luËn cña NguyÔn §×nh Thi
- Bè côc cña tiÓu luËn: ChÆt chÏ, hîp lý, c¸ch dÉn d¾t tù nhiªn.
- C¸ch viÕt giµu h×nh ¶nh, cã nhiÒu dÉn chøng vÒ th¬ v¨n, vÒ ®êi sèng thùc tÕ ®Ó kh¼ng ®Þnh thuyÕt phôc c¸c ý kiÕn, nhËn ®Þnh, ®Ó t¨ng thªm søc hÊp dÉn cho t¸c phÈm.
- Giäng v¨n to¸t lªn lßng ch©n thµnh, niÒm say s­a, ®Æc biÖt høng d©ng cao ë phÇn cuèi.
Ghi nhớ:
V¨n nghÖ nèi sîi d©y đång c¶m k× diÖu gi÷a nghÖ sÜ víi b¹n ®äc th«ng qua nh÷ng rung ®éng m·nh liÖt, s©u xa tõ tr¸i tim. V¨n nghÖ gióp cho con ng­êi ®­îc sèng phong phó h¬n vµ tù hoµn thiªn nh©n c¸ch, t©m hån m×nh. NguyÔn §×nh Thi ®· ph©n tÝch bµi tiÓu luËn “TiÕng nãi cña v¨n nghÖ” víi c¸ch viÕt võa chÆt chÏ, võa giµu h×nh ¶nh vµ c¶m xóc.
C? nh� van Nguy?n Dình Thi
TuÇn 20: Bµi 19
V¨n b¶n : TiÕng nãi cña V¨n nghÖ
(NguyÔn §×nh Thi)
TiÕt 97: §äc- HiÓu v¨n b¶n (tiÕt 2)

I.§äc – Chó thÝch
1. §äc
2. Chó thÝch
- T¸c gi¶ NguyÔn §×nh Thi
- TiÓu luËn : “TiÕng nãi cña v¨n nghÖ” (1948)
II.§äc –HiÓu v¨n b¶n
1.T×m hiÓu kh¸i qu¸t v¨n b¶n
2.T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n
a.Néi dung ph¶n ¸nh, thÓ hiÖn cña v¨n nghÖ
b.Sù cÇn thiÕt ( chøc n¨ng, t¸c dông) cña v¨n nghÖ ®èi víi ®êi sèng con
ng­êi.
c. Con ®­êng v¨n nghÖ ®Õn víi ng­êi th­ëng thøc vµ kh¶ n¨ng k× diÖu cña
nã.
3.Ghi nhí
III. LuyÖn tËp
BàI TậP TRắC NGHIệM
H·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®Çu c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt:
C©u 1: ý nµo nãi kh«ng ®óng vÒ t¸c gi¶ NguyÔn
§×nh Thi?
A. Sinh n¨m 1924 vµ mÊt n¨m 2003
B. Tõng lµ Tæng th­ kÝ Héi Nhµ v¨n ViÖt Nam
C. Tõng lµ ®¹o diÔn ®iÖn ¶nh næi tiÕng.
D. §­îc trao Gi¶i th­ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt.
C©u 2: NhËn ®Þnh nµo sau ®©y nªu ®Çy ®ñ nhÊt vÒ néi dung cña v¨n b¶n: “TiÕng nãi cña v¨n nghÖ”?
A. V¨n b¶n nªu lªn vÞ trÝ vµ søc m¹nh riªng biÖt cña v¨n nghÖ ®èi víi ®êi sèng t©m hån con ng­êi
B. V¨n b¶n nªu lªn vÞ trÝ vµ søc m¹nh riªng biÖt cña v¨n nghÖ ®èi víi ®êi sèng x· héi.
C. V¨n b¶n ph©n tÝch nh÷ng néi dung t¹o nªn tiÕng nãi cña v¨n nghÖ vµ c¸ch thÓ hiÖn rÊt ®éc ®¸o cña v¨n nghÖ.
D. V¨n b¶n ph©n tÝch néi dung ph¶n ¸nh, thÓ hiÖn còng nh­ sù kh¼ng ®Þnh c¸ch nãi ®éc ®¸o vµ søc m¹nh to lín cña v¨n nghÖ ®èi víi ®êi sèng con ng­êi
C©u 3: Theo t¸c gi¶, t¹i sao con ng­êi cÇn tíi tiÕng nãi cña v¨n nghÖ?
A. V¨n nghÖ gióp chóng ta ®­îc sèng ®Çy ®ñ phong phó h¬n cuéc sèng cña m×nh.
B. V¨n nghÖ gãp phÇn lµm con ng­êi vui lªn, biÕt rung c¶m vµ ­íc m¬.
C. V¨n nghÖ gióp chóng ta kh¸m ph¸ ra thÕ giíi diÖu k× ë ngay chÝnh trong t©m hån cña con ng­êi
D. C¶ A, B, C
C©u 4: ý nµo sau ®©y nãi vÒ con ®­êng ®éc ®¸o cña v¨n nghÖ ®Õn víi ng­êi ®äc?
V¨n nghÖ lµ tiÕng nãi cña t×nh c¶m
NghÖ thuËt nãi nhiÒu ®Õn t­ t­ëng, l¾ng s©u vµo c¶m xóc, nçi niÒm.
NghÖ thuËt kh«ng ®øng ngoµi trá vÏ cho ta ®­êng ®i, nghÖ thuËt vµo ®èt löa trong lßng chóng ta, khiÕn chóng ta ph¶i tù b­íc lªn ®­êng Êy.
Lêi göi cña v¨n nghÖ kh«ng chØ lµ nh÷ng bµi häc ®¹o ®øc mµ cßn lµ tÊt c¶ nh÷ng t×nh c¶m, c¶m xóc cña ng­êi nghÖ sÜ.
C©u 5: NÐt ®Æc s¾c trong nghÖ thuËt nghÞ luËn cña NguyÔn §×nh Thi qua bµi tiÓu luËn nµy lµ g×?
A. Bè côc chÆt chÏ hîp lý, c¸ch dÉn d¾t tù nhiªn, uyÓn chuyÓn.
B. Ph©n tÝch cô thÓ, chÆt chÏ.
C. C©u v¨n giµu h×nh ¶nh.
D. C¶ A, B, C.
Câu hỏi:
H·y kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng luËn ®iÓm, luËn cø vµ luËn chøng trong bµi tiÓu luËn “ TiÕng nãi cña v¨n nghÖ” cña nhµ v¨n NguyÔn §×nh Thi d­íi d¹ng s¬ ®å (m« h×nh)?
Tiếng nói của văn nghệ
Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ
Định hướng sống tích cực cho con người.
Phương thức tác động của văn nghệ.
Đặc trưng riêng trong việc phản ánh cuộc sống.
Tác phẩm văn nghệ chứa đựng rất nhiều tình cảm của nghệ sĩ.
Là rung cảm và nhận thức của từng người tiếp nhận.
Đem tới một cách sống của tâm hồn.
Lời gửi của văn nghệ là sự sống
Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm
Nghệ thuật khơi dậy trong trí óc ta những vấn đề suy nghĩ.
Nghệ thuật đốt lửa trong lòng chúng ta
Bài tập
Nªu mét t¸c phÈm v¨n nghÖ mµ em yªu thÝch vµ ph©n tÝch ý nghÜa, t¸c ®éng cña t¸c phÈm Êy ®èi víi m×nh.
Nụ cười bí hiểm
Lêona Đo Vanhxi
Người làm vườn xinh đẹp
Raphaen
Tượng vệ nữ thành Milô
trích đoạn chèo
Hướng dẫn về nhà:
Häc thuéc bµi( Ghi nhí)
- Kh¸i qu¸t nh÷ng luËn ®iÓm, luËn cø vµ luËn chøng trong bµi tiÓu luËn cña NguyÔn §×nh Thi d­íi d¹ng s¬ ®å.
- Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c trong nghệ thuật nghÞ luËn cña NguyÔn §×nh Thi.
Hø¬ng dÉn so¹n bµi : “C¸c thµnh phÇn biÖt lËp”
- §äc kÜ c¸c ng÷ liÖu vµ tr¶ lêi c©u hái trong s¸ch gi¸o khoa trang 18.
- C¸c tõ ng÷ in ®Ëm trong c¸c ng÷ liÖu trªn cã tham gia vµo viÖc diÔn ®¹t nghÜa sù viÖc cña c©u hay kh«ng? V× sao chóng ®­îc gäi lµ thµnh phÇn biÖt lËp?
- Xem tr­íc vµ chuÈn bÞ c¸c bµi tËp trong phÇn luyÖn tËp (SGK/19)
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo cùng toàn thể các em học sinh.
Bài tập
§äc ®o¹n th¬ sau:
… “Khi t«i nhá th¬ gièng nh­ bµ mÑ,
T«i lín lªn, th¬ l¹i gièng ng­êi yªu,
Ch¨m sãc tuæi giµ th¬ sÏ lµm con g¸i,
Lóc tõ gi· câi ®êi, kØ niÖm ho¸ th¬ l­u.

Cã lóc th¬ nh­ tr¸i nói cao kh«ng thÓ tíi
Cã lóc thµnh c¸nh chim sµ ®Ëu xuèng lßng tay.

Th¬ nh­ ®«i c¸nh n©ng t«i bay
Th¬ lµ vò khÝ trong trËn ®¸nh
Lµ tÈt c¶, th¬ ¬i, chØ trõ kh«ng chÞu lµ yªn tÜnh!
T«i nguyÖn suèt ®êi trung thùc sèng cho th¬…”
(Ra-xum Gam - ®a – tèp, §a – ghe – xtan cña t«i, NXB CÇu Vång, M¸t – c¬ - Va, 1984)
Th¬ lµ mét bé phËn cña v¨n häc nghÖ thuËt . §o¹n trÝch gióp em hiÓu g× vÒ b¶n chÊt cña th¬ còng nh­ b¶n chÊt tiÕng nãi cña v¨n nghÖ?