Bài 19. Tiếng nói của văn nghệ

TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ
Nguyễn Đình Thi
I- Tác giả, tác phẩm
1.Tác giả:
- Nguyễn Đình Thi (1924-2003),sinh tại Lào
- Quê gốc ở Hà Nội
- Là người nghệ sĩ tài năng.
- Được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật (1996)

NGUYỄN ĐÌNH THI
* Truyện: Xung Kích (1951); Mặt trận trên cao (1967); Vỡ bờ (1962-1970)
* Thơ: Đất nước (1948-1955) ;Tia nắng (1985);
* Kịch: Con nai đen; Giấc mơ; Rừng trúc; Nguyễn Trãi ở Đông Quan; Tiếng sóng.
* Âm nhạc: Người Hà Nội; Diệt Phát xít.
* Phê bình VH: Mấy vấn đề văn học (1956); Công việc của người viết tiểu thuyết (1964)
2. Tác phẩm
Viết năm 1948
In trong tập “ Mấy vấn đề văn học” (Xuất bản năm 1956 )
II . Đọc- chú thích- thể loại- bố cục
Đọc văn bản
2. Chú thích
Phật giáo diễn ca : Bài thơ dài nôm na dễ hiểu về nội dung đạo phật
Phấn khích: Kích thích căm thù ,phẫn nộ
3. Thể loại
Nghị luận
Bố cục:
3 Phần

Tiếng nói của văn nghệ
Đầu… tâm hồn :Néi dung ph¶n ¸nh, thÓ hiÖn cña v¨n nghÖ -
Tiếp….trang giấy:Vai trò của văn nghệ trong đời sống con người

Phần còn lại: Khả năng cảm hoá kỳ diệu của văn nghệ
II-Đọc -hiểu văn bản
Nội dung phản ánh của văn nghệ:


Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại. Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ
. Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh.
Nguyễn Du viết :
hai câu thơ làm chúng ta rung động với cái đẹp lạ lùng mà tác giả đã nhìn thấy trong cảnh vật, rung động với cảnh thiên nhiên mỗi mùa xuân lại như tái sinh tươi trẻ mãi, và cảm thấy trong lòng ta có những sự sống tươi trẻ luôn luôn tái sinh ấy.
Tất cả những cảnh, những tình, những con người, những sự việc của một cuốn tiểu thuyết, nếu chỉ làm cho trí tò mò hiểu biết của ta thoả mãn thì đóng quyển sách lại cũng không còn gì. Nhưng chúng ta đọc các dòng cuối cùng rồi, chúng ta biết hết đầu đuôi câu chuyện rồi, chúng ta biết nàng Kiều mười lăm năm đã chìm nổi những gì, hay là đã chết thảm khốc ra sao, chúng ta không còn cần biết gì thêm, mà vẫn còn ngồi mãi trước trang sách chưa muốn gấp,
đầu óc bâng khuâng nặng những suy nghĩ, trong lòng còn vương vất những vui buồn không bao giờ quên được nữa
: chúng ta vừa nghe thấy lời gửi từ mấy trăm năm trước của Nguyễn Du hay Tôn - xtôi.

nào phải để cho ta biết cảnh mùa xuân ra sao mà thôi,
An - na Ca - rê - nhi - na
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Lời gửi của văn nghệ không những là bài học luân lý hay một triết lí về đời người, hay những lời khuyên xử thế, hay một sự thực tâm lí, hoặc xã hội.


Nếu Truyện Kiều rút ra chỉ còn là:
Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
hoặc:
Thiện căn ở tại lòng ta,
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài.
thì tác phẩm của Nguyễn Du sẽ biến thành một thứ cũng như An - na Ca - rê - nhi - na sẽ biến thành
Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn - xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng p hong phú và sâu sắc hơn. Chúng ta nhận của những nghệ sĩ vĩ đại ấy không những là mấy học thuyết luân lí, triết học, mà tất cả những say sưa, vui buồn, yêu ghét, mơ mộng, phẫn khích,
"Bác ái giáo diễn thuyết".

và biết bao nhiêu tư tưởng của từng câu thơ, từng trang sách, bao nhiêu hình ảnh đẹp đẽ mà đáng lẽ chúng ta không nhận ra được hằng ngày chung quanh ta, một ánh nắng, một lá cỏ, một tiếng chim, bao nhiêu bộ mặt con người trước kia ta chưa nhìn thấy, bao nhiêu vẻ mới mẻ, bao nhiêu vấn đề mà ta ngạc nhiên tìm ra ngay trong tâm hồn chúng ta nữa.
Mỗi tác phẩm lớn như rọi vào bên trong chúng ta một ánh sáng riêng, không bao giờ nhoà đi, ánh sáng ấy bấy giờ biến thành của ta, và chiếu toả lên mọi việc chúng ta sống, mọi con người ta gặp, làm cho thay đổi hẳn mắt ta nhìn, óc ta nghĩ.
Những nghệ sĩ lớn đem tới được cho cả thời đại họ một cách sống của tâm hồn.
" Phật giáo diễn ca",
Lời gửi của văn nghệ không những là bài học luân lý hay một triết lí về đời người, hay những lời khuyên xử thế, hay một sự thực tâm lí, hoặc xã hội.


Nếu Truyện Kiều rút ra chỉ còn là:
Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
hoặc:
Thiện căn ở tại lòng ta,
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài.
thì tác phẩm của Nguyễn Du sẽ biến thành một thứ cũng như An - na Ca - rê - nhi - na sẽ biến thành
Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn - xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng p hong phú và sâu sắc hơn. Chúng ta nhận của những nghệ sĩ vĩ đại ấy không những là mấy học thuyết luân lí, triết học, mà tất cả những say sưa, vui buồn, yêu ghét, mơ mộng, phẫn khích,
"Bác ái giáo diễn thuyết".

và biết bao nhiêu tư tưởng của từng câu thơ, từng trang sách, bao nhiêu hình ảnh đẹp đẽ mà đáng lẽ chúng ta không nhận ra được hằng ngày chung quanh ta, một ánh nắng, một lá cỏ, một tiếng chim, bao nhiêu bộ mặt con người trước kia ta chưa nhìn thấy, bao nhiêu vẻ mới mẻ, bao nhiêu vấn đề mà ta ngạc nhiên tìm ra ngay trong tâm hồn chúng ta nữa.
Mỗi tác phẩm lớn như rọi vào bên trong chúng ta một ánh sáng riêng, không bao giờ nhoà đi, ánh sáng ấy bấy giờ biến thành của ta, và chiếu toả lên mọi việc chúng ta sống, mọi con người ta gặp, làm cho thay đổi hẳn mắt ta nhìn, óc ta nghĩ.
Những nghệ sĩ lớn đem tới được cho cả thời đại họ một cách sống của tâm hồn.
" Phật giáo diễn ca",
Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ
Tác phẩm nghệ thuật lấy chất liệu từ thực tiễn đời sống nhưng người nghệ sĩ không "chụp ảnh" nguyên xi thực tại ấy mà gửi vào tác phẩm một cách nhìn, một lời nhắn nhủ của riêng mình
Tác phẩm văn nghệ không phải là những lời thuyết lí khô khan mà chứa đựng tất cả những say sưa, vui buồn, yêu ghét, mơ mộng của người nghệ sĩ.
Là rung cảm và nhận thức của từng người tiếp nhận. Vì vậy, nội dung văn nghệ được mở rộng, phát tri?n vô tận qua từng thế hệ người thưởng thức.