Bài 19. Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện

C1 Chæ laøm thí nghieäm vôùi caùc nguoàn ñieän coù hieäu ñieän theá döôùi bao nhieâu voân?

> 120V

< 90V

= 220V

< 40V

C2 Phaûi söû duïng caùc daây daãn coù voû boïc nhö theá naøo?

A. Coù voû boïc to, daøy, nhieàu lôùp.

B. Coù voû boïc baèng kim loaïi.

C. Coù voû boïc caùch ñieän ñuùng nhö tieâu chuaån quy ñònh

C3 Caàn maéc thieát bò gì cho moãi duïng cuï ñieän ñeå ngaét

maïch töï ñoäng khi ñoaûn maïch (chaïm maïch)?

A. Caàu dao.

B. Coâng taéc.

C. Caàu dao töï ñoäng (Aptomat).

D. Caàu chì.

C4 Khi tieáp xuùc vôùi maïng ñieän gia ñình thì caàn löu yù

gì? Vì sao?

Traû lôøi:

Phaûi raát thaän troïng khi tieáp xuùc vôùi maïng ñieän naøy vì noù coù hieäu ñieän theá 220V neân coù theå gaây ra nguy hieåm tôùi tính maïng con ngöôøi.

C5 Boùng ñeøn treo bò ñöùt daây toùc, caàn phaûi thay boùng ñeøn khaùc. Haõy cho bieát phaûi laøm gì ñeå ñaûm baûo an toaøn ñieän:

Cầu chì

Phích cắm

ĐÈN DÙNG PHÍCH CẮM

- Neáu ñeøn treo duøng phích caém thì phaûi ruùt phích caém khoûi oå laáy ñieän tröôùc khi thaùo boùng ñeøn hoûng vaø laép boùng ñeøn khaùc.

Cầu chì

Công tắc

ĐÈN DÙNG CÔNG TẮC

- Neáu ñeøn treo khoâng duøng phích caém thì ngaét coâng taéc hoaëc thaùo caàu chì tröôùc khi thaùo boùng ñeøn hoûng vaø laép boùng ñeøn khaùc.

DÂY DẪN NỐI TRỰC TIẾP VỚI ĐÈN

- Ñaûm baûo caùch ñieän giöõa ngöôøi vaø neàn nhaø (nhö ñöùng treân gheá nhöïa hoaëc baøn goå) trong khi thaùo boùng ñeøn hoûng vaø laép boùng ñeøn khaùc.

Traû lôøi C5:

- Sau khi ñaõ ruùt phích caém ñieän thì khoâng theå coù doøng ñieän chaïy qua cô theå ngöôøi vaø do ñoù loaïi boû moïi söï nguy hieåm maø doøng ñieän coù theå gaây ra

- Ñeå ñaûm baûo an toaøn, coâng taéc vaø caàu chì trong maïng ñieän gia ñình luoân luoân ñöôïc noái vôùi daây “noùng”. Vì theá khi ngaét coâng taéc hoaëc thaùo caàu chì tröôùc khi thay boùng ñeøn hoûng ñaõ laøm hôû daây “noùng”, do ñoù loaïi boû tröôøng hôïp doøng ñieän chaïy qua cô theå ngöôøi vaø ñaûm baûo an toaøn.

- Khi ñaûm baûo caùch ñieän giöõa ngöôøi vaø neàn nhaø, do ñieän trôû vaät caùch ñieän laø raát lôùn neân doøng ñieän neáu chaïy qua cô theå ngöôøi vaø vaät caùch ñieän coù cöôøng ñoä raát nhoû neân khoâng gaây ra nguy hieåm ñeán tính maïng

C6 Haõy chæ ra treân hình 19.1: Daây noái duïng cuï ñieän vôùi ñaát vaø doøng ñieän chaïy qua daây daãn naøo khi duïng cuï hoaït ñoäng bình thöôøng

Dây nối đất

C6

A. Tröôøng hôïp daây ñieän bò hôû vaø tieáp xuùc vôùi voû thieát bò khoâng ñöôïc noái ñaát.

Traû lôøi C6: Khi ngöôøi ñuïng vaøo voû thieát bò, doøng ñieän seõ ñi töø voû thieát bò qua cô theå ngöôøi xuoáng ñaát neân raát nguy hieåm ñeán tính maïng.

C6

B. Vì sao daây daãn ñieän bò hôû tieáp xuùc vôùi voû duïng cuï maø ngöôøi söû duïng neáu chaïm tay vaøo voû duïng cuï cuõng khoâng bò nguy hieåm?

Traû lôøi C6

B. Vì daây tieáp ñaát coù ñieän trôû raát nhoû so vôùi ñieän trôû cuûa ngöôøi neân doøng ñieän qua ngöôøi khoâng ñaùng keå khi chaïm vaøo voû duïng cuï.

Ổ cắm có lổ nối đất

Nối đất cho lưới điện

I. AN TOAØN KHI SÖÛ DUÏNG ÑIEÄN

Caàn phaûi thöïc hieän caùc bieän phaùp ñaûm baøo an toaøn khi söû duïng ñieän, nhaát laø vôùi maïng ñieän daân duïng, vì maïng ñieän naøy coù hieäu ñieän theá 220V neân coù theå gaây nguy hieåm tôùi tính maïng.

Leo vào trạm biến áp

Nhân viên Viettel bị tai nạn điện cao thế

(ngày 28 tháng 03 năm 2008)

II. Söû duïng tieát kieäm ñieän naêng

1. Caàn phaûi söû duïng tieát kieäm ñieän naêng

Vieäc söû duïng ñieän naêng coù moät soá lôïi ích sau:

- Giaûm chi tieâu cho gia ñình

- Caùc duïng cuï vaø thieát bò ñieän ñöôïc söû duïng laâu daøi hôn.

- Giaûm bôùt caùc söï coá gaây toån haïi chung cho heä thoáng cung caáp ñieän bò quaù taûi, ñaëc bieät trong nhöõng giôø cao ñieåm.

- Daønh phaàn ñieän naêng tieát kieäm cho saûn xuaát.

II. Söû duïng tieát kieäm ñieän naêng

1. Caàn phaûi söû duïng tieát kieäm ñieän naêng

C7 Haõy thöû tìm theâm nhöõng lôïi ích khaùc cuûa vieäc söû duïng tieát kieäm ñieän naêng.

- Giaûm xaây döïng caùc nhaø maùy ñieän, goùp phaàn giaûm oâ nhieãm moâi tröôøng.

- Phaàn ñieän naêng tieát kieäm ñöôïc coù theå xuaát khaåu, goùp phaàn taêng thu nhaäp cho ñaát nöôùc.

II. Söû duïng tieát kieäm ñieän naêng

2. Caùc bieän phaùp söû duïng tieát kieäm ñieän naêng.

C8 Haõy vieát coâng thöùc tính ñieän naêng söû duïng.

A = P.t

Trong ñoù:

A: laø ñieän naêng tieâu thuï tính baèng Jun (J)

t: laø thôøi gian doøng ñieän chaïy qua. tính baèng giaây (s).

P: laø coâng suaát ñöôïc tính baèng Oaùt (W)

II. Söû duïng tieát kieäm ñieän naêng

2. Caùc bieän phaùp söû duïng tieát kieäm ñieän naêng.

C9 Haõy cho bieát ñeå tieát kieäm ñieän naêng thì caàn laøm nhöõng vieäc gì?

- Caàn phaûi löïa choïn, söû duïng caùc duïng cuï hay thieát bò ñieän coù coâng suaát nhö theá naøo?

- Coù neân söû duïng caùc duïng cuï ñieän hay thieát bò ñieän trong nhöõng luùc khoâng caàn thieát hay khoâng? Vì sao?

II. Söû duïng tieát kieäm ñieän naêng

2. Caùc bieän phaùp söû duïng tieát kieäm ñieän naêng.

Traû lôøi C9

- Caàn phaûi löïa choïn, söû duïng caùc duïng cuï hay thieát bò ñieän coù coâng suaát hôïp lí, ñuû möùc caàn thieát.

- Neân, vì thôøi gian söû duïng t caøng nhieàu thì tieâu thuï ñieän naêng A caøng lôùn. Do ñoù caàn phaûi cho boä phaän heïn giôø laøm vieäc khi söû duïng caùc duïng cuï ñieän hay thieát bò ñieän.

III. Vaän duïng

C10

Traû lôøi C10

Coù theå duøng moät trong caùc caùch sau ñaây:

Daùn tôø giaáy ôû cöûa ra vaøo coù ghi doøng chöõ “Taét ñieän tröôùc khi ra khoûi nhaø”.

Laép moät chuoâng ñieän, sao cho khi ñoùng chaët cöûa ra vaøo thì chuoâng keâu.

Laép moät coâng taéc töï ñoäng (coøn goïi laø rôle), sao cho khi ñoùng chaët cöûa ra vaøo hoaëc khi khoaù cöûa ra vaøo thì coâng taéc töï ñoäng ngaét maïch ñieän cuûa caû nhaø.

C11 Trong gia ñình caùc thieát bò nung noùng baèng ñieän söû duïng nhieàu ñieän naêng. Bieän phaùp tieát kieäm naøo döôùi ñaây laø hôïp lí nhaát.

A. Khoâng söû duïng caùc thieát bò nung noùng baèng ñieän

B. Khoâng ñun naáu baèng beáp ñieän

C. Chæ söû duïng caùc thieát bò nung noùng baèng ñieän coù coâng suaát nhoû trong thôøi gian toái thieåu caàn thieát

D. Chæ ñun naáu baèng ñieän vaø söû duïng caùc thieát bò nung noùng khaùc nhö baøn laø, maùy saáy toùc,… trong thôøi gian toái thieåu caàn thieát.

C12 Moät boùng ñeøn daây toùc giaù 3500 ñoàng coù coâng suaát 75W, thôøi gian thaép saùng toái ña laø 1000 giôø. Moät boùng ñeøn compaêc giaù 60000 ñoàng coâng suaát 15W, coù ñoä saùng baèng boùng ñeøn daây toùc noùi treân, coù thôøi gian thaép saùng toái ña laø 8000 giôø.

a) Tính ñieän naêng söû duïng cuûa moãi loaïi boùng ñeøn treân trong 8000 giôø

b) Tính toaøn boä chi phí (tieàn mua boùng ñeøn vaø tieàn ñieän phaûi traû) cho vieäc söû duïng moãi loaïi boùng ñeøn naøy trong 8000 giôø, neáu giaù 1kW.h laø 700 ñoàng

c) Söû duïng loaïi boùng ñeøn naøo coù lôïi hôn? Vì sao?

C12

Giaûi

a) Ñieän naêng söû duïng cuûa moãi loaïi boùng trong 8000 giôø laø:

Boùng ñeøn daây toùc: A = P1.t = 0,075.8000 = 600kWh

Boùng ñeøn compaêc: A = P2.t = 0,015.8000 = 120kWh

b) Toaøn boä chi phí cho vieäc söû duïng moãi boùng ñeøn trong 8000 giôø laø:

Phaûi caàn 8 boùng ñeøn daây toùc neân :

T1 = 8 x 3500 + 600 x 700 = 448000ñ

Chæ caàn 1 boùng ñeøn compaêc neân :

T2 = 60.000 + 120 x 700 = 144000ñ

c) Duøng boùng ñeøn compaêc coù lôïi hôn vì:

Giaûm bôùt 304 000ñ tieàn chi phí cho 8 000 giôø söû duïng.

1. Qua baøi hoïc caàn löu yù moät soá noäi dung:

- Caùc quy taéc an toaøn khi söû duïng ñieän.

- Vì sao phaûi tieát kieäm ñieän naêng? Caùc bieän phaùp söû duïng tieát kieäm ñieän naêng.

2. Veà nhaø:

- Laøm baøi taäp ôû SBT.

- Ñoïc phaàn “coù theå em chöa bieát”

- OÂn taäp toaøn boä chöông I , cuï theå laø xem laïi:

+ Ñònh luaät OÂm.

+ Caùc ñaëc ñieåm veà cöôøng ñoä doøng ñieän, hieäu ñieän theá vaø ñieän trôû töông ñöông ñoái vôùi ñoaïn maïch noái tieáp vaø ñoaïn maïch song song.

+ YÙ nghóa caùc trò soá voân vaø oaùt ghi treân thieát bò tieâu thuï ñieän naêng

2. Veà nhaø:

+ Caùc coâng thöùc tính coâng suaát ñieän vaø ñieän naêng tieâu thuï cuûa moät ñoaïn maïch.

+ Moät soá daáu hieäu chöùng toû doøng ñieän coù naêng löôïng. Söï chuyeån hoaù ñieän naêng thaønh caùc daïng naêng löôïng khaùc.

+ Ñònh luaät Jun – Len-xô.

- Laøm phaàn TöÏ kieåm tra vaø xem tröôùc phaàn Vaän duïng cuûa baøi 20