Bài 19. Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện

Sử dụng an toàn điện và tiết kiệm điện
Tiết 21
Mục tiêu
* Nêu và thực hiện được các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.
* Giải thích được cơ sở vật lý của các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.
* Nêu và thực hiện được các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng.
Nội dung
I. an toàn khi sử dụng điện
1. Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7

C1. Chỉ làm thí nghiệm với các nguồn điện có hiệu điện thế dưới bao nhiêu vôn?
Trả lời: Chỉ làm TN với nguồn điện có hiệu điện thế < 40V.Vì nếu hiệu điện thế này tạo ra dòng điện chạy qua cơ thể người thì sẽ có cường độ nhỏ, không gây nguy hiểm cho người.
C2. Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc như thế nào?
Trả lời: Phải sử dụng các dây dẫn có bọc cách điện đúng tiêu chuẩn quy định, nghĩa là chịu được dòng điện định mức qua dây mà vỏ bọc cách điện không bị chọc thủng hay nóng chảy.
C3. Cần mắc thiết bị gì cho mỗi dụng cụ điện để ngắt mạch tự động khi đoản mạch?
Trả lời: Cần mắc cầu chì cho mỗi dụng cụ điện để ngắt mạch tự động khi đoản mạch.
C4. Khi tiếp xúc với mạng điện gia đình thì cần lưu ý gì? Vì sao?
Trả lời: Khi tiếp xúc với mạng điện gia đình thì cần lưu ý:
* Sử dụng các thiết bị đảm bảo cách điện tốt, phòng bị nhiễm điện.
* Thận trọng khi tiếp xúc. Vì mạng điện này có hiệu điện thế 220V nên rất nguy hiểm cho người.
2. Một số quy tắc an toàn khác khi sử dụng điện.
C5. Bóng đèn treo bị đứt dây tóc, cần phải thay bóng đèn khác. Hãy cho biết vì sao những việc làm sau đây đảm bảo an toàn điện:
* Nếu đèn treo dùng phích cắm thì phải rút phích cắm khỏi ổ lấy điện trước khi tháo bóng đèn hỏng ra và lắp bóng khác.
* Nếu đèn treo không dùng phích cắm thì phải ngắt công tắc hoặc tháo cầu chì trước khi tháo bóng đèn hỏng và lắp bóng đèn khác.
* Đảm bảo cách điện giữa người và nền nhà (như đứng trên ghế nhựa hoặc bàn gỗ) trong khi tháo bóng đèn hỏng và lắp bóng đèn khác.
C6. Nối đất cho vỏ kim loại của các dụng cụ điện là một biện pháp đảm bảo an toàn điện.
Vỏ kim loại
Ổ cắm
* Khi sử dụng các dụng cụ điện này tay ta thường tiếp xúc với vỏ kim loại của chúng. Để đảm bảo an toàn vỏ kim loại của dụng cụ điện được nối bằng một dây dẫn với chốt thứ ba của phích cắm và được nối đất qua lỗ thứ ba của ổ lấy điện. Hãy chỉ ra trên hình 19.1 dây nối dụng cụ với đất và dòng điện chạy qua dây dẫn nào khi dụng cụ này hoạt động bình thường
* Trong trường hợp hình 19.2 dây dẫn điện bị hở và tiếp xúc với vỏ kim loại của dụng cụ điện nhờ dây tiếp đất mà người sử dụng nếu chạm tay vào dụng cụ cũng không bị nguy hiểm. Hãy giải thích vì sao.
II. Sử dụng tiết kiệm điện năng
1. Cần phải sử dụng tiết kiệm điện năng: Việc sử dụng điện năng có một số lợi ích dưới đây:
Giảm chi tiêu cho gia đình
Các dụng cụ và thiết bị điện được sử dụng lâu bền hơn
Giảm bớt sự cố gây tổn hại chung do hệ thống cung cấp điện bị quá tải, đặc biệt trong những giờ cao điểm
Dành phần điện năng tiết kiệm cho sản xuất.
C7. Hãy thử tìm thêm những lợi ích khác của việc sử dụng tiết kiệm điện năng.
* Ngắt các thiết bị điện khi ra khỏi nhà để tránh nguy cơ xảy ra hoả hoạn
* TiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng ®Ó xuÊt khÈu
* Gi¶m bít viÖc x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn, gi¶m « nhiÔm m«i tr­êng.
2. Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng
C8. Hãy viết công thức tính điện năng sử dụng.
Trả lời: Công thức tính điện năng là
A= p.t
C9. Từ đó hãy cho biết, để sử dụng tiết kiệm điện năng thì:
* Cần phải lựa chọn, sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện có công suất như thế nào?
Trả lời: Cần phải lựa chọn sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện có công suất hợp lý, đủ mức cần thiết (Công suất không quá lớn và quá nhỏ)
* Có nên sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện trong những lúc không cần thiết hay không? Vì sao?

Trả lời: Không sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện trong những lúc không cần thiết. Vì sử dụng như thế làm lãng phí điện năng.
III. Vận dụng
C10. Một bạn hay quên tắt điện khi rời khỏi nhà. Em hãy nghĩ cách giúp bạn này để tránh lãng phí điện và đảm bảo an toàn điện.
Trả lời:
Viết lên tờ giấy dòng chữ to: " Tắt hết điện trước khi ra khỏi nhà" và dán lên chỗ cửa ra vào
Treo tấm bảng có ghi: " Nhớ tắt điện" lên phía cửa ra vào ngang tầm mắt
Lắp chuông báo khi đóng cửa để nhắc nhở tắt điện.
C11. Trong gia đình, các thiết bị nung nóng bằng điện sử dụng nhiều điện năng. Biện pháp tiết kiệm nào dưới đây là hợp lý nhất?
A. Không sử dụng các thiết bị nung nóng bằng điện.
C. Chỉ sử dụng với các thiết bị nung nóng bằng điện trong thời gian tối thiểu cần thiết
B. Không đun nấu bằng bếp điện

D. Chỉ sử đun nấu bằng điện và sử dụng các thiết bị nung nóng khác như: Bàn là, máy sấy tóc. trong thời gian tối thiểu cần thiết.
C12. Một bóng đèn dây tóc giá 3.500 đồng có công suất 75W, thời gian thắp sáng tối đa 1.000 giờ. Một bóng đèn compac giá 60.000 đồng có công suất 15W, có độ sáng bằng bóng đèn dây tóc nói trên, có thời gian thắp sáng tối đa 8.000 giờ
a, Tính điện năng sử dụng của mỗi loại bóng đèn trên trong 8.000 giờ
b, Tính toàn bộ chi phí (tiền mua bóng điện và tiền điện phải trả) cho việc sử dụng mỗi loại bóng đèn này trong 8.000 giờ, nếu giá 1kwh là 700 đồng
c, Sử dụng loại bóng đèn nào có lợi hơn? Vì sao?
Tóm tắt
P1 = 75w, giá đèn = 3.500đ
t1 = 1000h
P1 = 15w, giá đèn = 60.000đ
t2 = 8000h
Tính
a, A = ? ; t= 8.000h
b, T1 ; T2 = ? ; t = 8000h
1kwh = 700đ
c, Sử dụng Đ1; Đ2 lợi hơn ? Vì sao ?

Lời giải
a, Tính điện năng sử dụng cho mỗi loại bóng đèn trong 8.000 giờ:
* Bóng đèn dây tóc: A1= P1.t = 0,075x 8000 = 600(kwh)= 2160000000(J)
* Bóng đèn Compac:A2 = P2.t = 0,015.8000 = 120 (kwh) = 432000000(J)
b, Toàn bộ chi phí cho việc sử dụng mỗi bóng đèn trên trong 8.000 giờ là:
* Phải cần 8 bóng đèn dây tóc nên chi phí toàn bộ là:T1 = 8.3500 + 120.700 = 448000 (đ)
* Chỉ cần dùng 1 bóng đèn compac nên chi phí toàn bộ là:T2 = 60000 + 120.700 =144000 (đ)
c, Dùng bóng đèn Compac có lợi hơn vì:
* Giảm bớt 448000- 14400 = 304000 đ chi phí cho 8000 giờ.
* Sử dụng công suất nhỏ hơn, dành công suất tiết kiệm cho nơi khác chưa có điện hoặc cho sản xuất.
* Góp phần giảm bớt sự cố do quá tải về điện, nhất là vào giờ cao điểm

Tổng kết bài
(Trọng tâm của bài)
1. Quy tắc an toàn khi sử dụng điện
Đảm bảo cách điện tốt giữa người và thiết bị điện.
Sử dụng thiết bị bảo vệ tự động khi có sự cố.
Ngắt nguồn điện trước khi sửa chữa và lắp đặt.
Nối đất cho vỏ kim loại của các thiết bị điện.
2. Sử dụng tiết kiệm điện năng
ý nghĩa
Giảm chi tiêu cho gia đình
Sử dụng thiết bị điện lâu bền hơn
Giảm bớt quá tải cho hệ thống điện.
Dành điện năng tiết kiệm cho sản xuất và xuất khẩu.
Giảm xây dựng nhà máy điện, ít gây ô nhiễm môi trường


Biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng
Sử dụng các thiết bị điện có công suất phù hợp.
Chỉ sử dụng các thiết bị điện trong những lúc cần thiết, hạn chế thời gian sử dụng cho thiết bị điện.

Hướng dẫn về nhà
Học và làm bài tập 19 (SBT)
Trả lời câu hỏi phần " Tự kiểm tra " trang 54(SGK) vào vở.
Ôn tập chuẩn bị cho tiết tổng kết chương I: Điện học.