Bài 19. Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện

Thực trạng sử dụng điện của nước ta Theo thống kê mới nhất cuối nam 2007 có:
* 57 vuù tai naùn ủieọn, laứm cho 105 ngửụứi cheỏt vaứ bũ thửụng.
*C�c nh� m�y �iƯn s�n xu�t kh�ng �đ nhu c�u sư dơng
D�n ��n c� n�íc c� 10 đến 18 triệu KWh điện bị
thiếu hụt.
SOS
Tai nạn điện, một công nhân may mắn thoát chết.
Vào lúc 10 sáng nay, 18.4.2009, tại trước cửa quán cà phê MTV (đường Phạm Ngọc Thạch, Q.3, TP HCM) đã xảy ra một vụ tai nạn điện khiến một công nhân phải đi cấp cứu.
Dây điện rơi xuống đường, giật chết một người
Rạng sáng nay, 13/4, sau cơn mưa lớn kéo dài hơn 2 giờ đồng hồ gây ngập nặng, trên đường Âu Cơ (Q.Tân Phú, TPHCM), một sợi dây điện trung thế đứt đôi, rơi xuống nước đã khiến một phụ nữ thiệt mạng, 2 người khác suýt bị điện giật chết.
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
Phßng GD&§T TP B¾c Ninh
Tr­êng THCS Phong Khª
+
-
Kiểm tra bài cũ
C©u 1: §Þnh luËt Jun – Len-x¬ cho biÕt ®iÖn n¨ng biÕn ®æi thµnh:
KÝch ®óp vµo ®©y ra c©u tr¶ lêi ®óng
A. C¬ n¨ng.
B. N¨ng l­îng ¸nh s¸ng.
C. Ho¸ n¨ng
D. NhiÖt n¨ng.
Kiểm tra bài cũ
C©u 2: Mét d©y dÉn cã ®iÖn trë 176 «m ®­îc m¾c vµo hiÖu ®iÖn thÕ 220V. TÝnh nhiÖt l­îng do d©y to¶ ra trong 30 phót theo ®¬n vÞ jun vµ ®¬n vÞ calo
TL c©u 2:
NhiÖt l­îng do d©y to¶ ra trong 30 phót lµ (theo ®¬n vÞ jun vµ ®¬n vÞ calo):
TiÕt 19 – bµi 19
Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C1 ChØ lµm thÝ nghiÖm víi c¸c nguån ®iÖn cã H§T d­íi bao nhiªu v«n ?
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
TLC1 ChØ lµm thÝ nghiÖm víi c¸c nguån ®iÖn cã H§T d­íi 40 v«n (v× nÕu H§T nµy t¹o ra dßng ®iÖn ch¹y qua c¬ thÓ ng­êi th× sÏ cã c­êng ®é nhá vµ kh«ng g©y nguy hiÓm cho tÝnh m¹ng)
C2 Ph¶i sö dông c¸c d©y dÉn cã vá bäc nh­ thÕ nµo ?
TLC2 Ph¶i sö dông c¸c d©y dÉn cã vá bäc nh­ tiªu chuÈn quy ®Þnh, nghÜa lµ vá bäc c¸ch ®iÖn nµy ph¶i chÞu ®­îc dßng ®iÖn ®Þnh møc quy ®Þnh cho mçi dông cô ®iÖn
D­íi 40V an toµn SD ®iÖn
Vá bäc c¸ch ®iÖn
Dưới 40V
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C3 CÇn m¾c thiÕt bÞ g× cho mçi dông cô ®iÖn ?
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
TLC3 M¾c cÇu ch× cã c­êng ®é ®Þnh møc phï hîp víi dông cô hay thiÕt bÞ ®iÖn, ®¶m b¶o khi cã sù cè x¶y ra, ch¼ng h¹n nh­ khi bÞ ®o¶n m¹ch, cÇu ch× kÞp nãng ch¶y vµ tù ®éng ng¾t m¹ch tr­íc khi dông cô ®iÖn bÞ h­ háng.
C4 Khi tiÕp xóc víi m¹ng ®iÖn gia ®×nh th× cÇn l­u ý g× ? V× sao ?
TLC4 +Ph¶i rÊt thËn träng khi tiÕp xóc víi m¹ng ®iÖn nµy v× nã cã H§T 220V nªn cã thÓ g©y nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng con ng­êi.
+ ChØ sö dông c¸c thiÕt bÞ ®iÖn víi m¹ng ®iÖn gia ®×nh, khi ®¶m b¶o c¸ch ®iÖn ®óng tiªu chuÈn quy ®Þnh ®èi víi c¸c bé phËn cña thiÕt bÞ cã sù tiÕp xóc víi tay vµ víi c¬ thÓ con ng­êi nãi chung (ch¼ng h¹n nh­ tay cÇm, d©y nèi phÝch c¾m…)
KT an toµn SD ®iÖn
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C5 Bãng ®Ìn treo bÞ ®øt d©y tãc, cÇn ph¶i thay bãng ®Ìn kh¸c. H·y cho biÕt v× sao nh÷ng viÖc lµm sau ®©y b¶o ®¶m an toµn ®iÖn:
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
2. Mét sè quy t¾c an toµn kh¸c khi sö dông ®iÖn
+1 NÕu ®iÖn treo dïng phÝch c¾m th× ph¶i rót phÝch c¾m khái æ lÊy ®iÖn tr­íc khi th¸o bãng ®Ìn háng vµ l¾p bãng ®Ìn kh¸c.
TLC5
+1 Sau khi ®· rót phÝch c¾m th× kh«ng thÓ cã dßng ®iÖn ch¹y qua c¬ thÓ ng­êi vµ do ®ã lo¹i bá mäi sù nguy hiÓm mµ dßng ®iÖn cã thÓ g©y ra.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C5 Bãng ®Ìn treo bÞ ®øt d©y tãc, cÇn ph¶i thay bãng ®Ìn kh¸c. H·y cho biÕt v× sao nh÷ng viÖc lµm sau ®©y b¶o ®¶m an toµn ®iÖn:
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
2. Mét sè quy t¾c an toµn kh¸c khi sö dông ®iÖn
+2 NÕu ®iÖn treo kh«ng dïng phÝch c¾m th× ph¶i ng¾t c«ng t¾c hoÆc th¸o cÇu ch× tr­íc khi th¸o bãng ®Ìn háng vµ l¾p bãng ®Ìn kh¸c.
TLC5
+ §Ó ®¶m b¶o an toµn ®iÖn, c«ng t¾c vµ cÇu ch× trong m¹ng ®iÖn gia ®×nh lu«n lu«n ®­îc nèi víi d©y “nãng”. ChØ khi ch¹m vµo d©y “nãng” th× míi cã dßng ®iÖn ch¹y qua c¬ thÓ ng­êi vµ lµ nguy hiÓm, cßn d©y “nguéi” lu«n lu«n ®­îc nèi víi ®Êt nªn gi÷a d©y “nguéi” vµ c¬ thÓ ng­êi kh«ng cã dßng ®iÖn ch¹y qua. V× thÕ viÖc ng¾t c«ng t¾c vµ th¸o cÇu ch× khi thay bãng ®Ìn háng ®· lµm hë d©y “nãng”, do ®ã lo¹i bá tr­êng hîp dßng ®iÖn ch¹y qua c¬ thÓ ng­êi vµ ®¶m b¶o an toµn.
Các em xem hình minh hoạ
D©y “nãng”
D©y “nguéi” ®­îc nèi ®Êt tõ tr¹m ®iÖn.
§Êt
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C5 Bãng ®Ìn treo bÞ ®øt d©y tãc, cÇn ph¶i thay bãng ®Ìn kh¸c. H·y cho biÕt v× sao nh÷ng viÖc lµm sau ®©y b¶o ®¶m an toµn ®iÖn:
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
2. Mét sè quy t¾c an toµn kh¸c khi sö dông ®iÖn
+ §¶m b¶o c¸ch ®iÖn gi÷a ng­êi vµ nÒn nhµ (nh­ ®øng trªn ghÕ nhùa hoÆc bµn gç kh«) trong khi th¸o bãng ®Ìn háng vµ l¾p bãng ®Ìn kh¸c.
TLC5 (tiÕp theo)
+ Khi ®¶m b¶o c¸ch ®iÖn gi÷a ng­êi vµ nÒn nhµ, do ®iÖn trë cña vËt c¸ch ®iÖn (ch¼ng h¹n nh­ ghÕ nhùa, bµn gç kh«…) lµ rÊt lín nªn dßng ®iÖn nÕu ch¹y qua c¬ thÓ ng­êi vµ vËt c¸ch ®iÖn sÏ cã c­êng ®é rÊt nhá nªn kh«ng thÓ g©y ra nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng.
Các em xem hình minh hoạ
D©y “nãng”
Dßng ®iÖn nhá, kh«ng ®¸ng kÓ
HoÆc dïng ñng c¸ch ®iÖn thay cho ghÕ nhùa
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C6 Nèi ®Êt cho vá kim lo¹i cña c¸c dông cô ®iÖn lµ mét biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toµn ®iÖn.
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
2. Mét sè quy t¾c an toµn kh¸c khi sö dông ®iÖn
+1 Khi sö dông c¸c dông cô ®iÖn nµy , ta th­êng tiÕp xóc víi vá kim lo¹i cña chóng. §Ó ®¶m b¶o an toµn vá kim lo¹i dông cô ®iÖn ®­îc nèi b»ng mét d©y dÉn víi chèt thø ba cña phÝch c¾m vµ ®­îc nèi ®Êt qua lç thø ba cña æ lÊy ®iÖn. H·y chØ ra (h×nh bªn) d©y nèi dông cô ®iÖn víi ®Êt vµ dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn nµo khi dông cô nµy ho¹t ®éng b×nh th­êng.
æ c¾m
Vá kim lo¹i
D©y nèi ®Êt
Dßng ®iÖn ch¹y qua khi dông cô nµy ho¹t ®éng b×nh th­êng
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C6 Nèi ®Êt cho vá kim lo¹i cña c¸c dông cô ®iÖn lµ mét biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toµn ®iÖn.
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
2. Mét sè quy t¾c an toµn kh¸c khi sö dông ®iÖn
+2 Trong tr­êng nh­ h×nh bªn, d©y dÉn ®iÖn bÞ hë vµ tiÕp xóc víi vá kim lo¹i cña dông cô. Nhê d©y tiÕp ®Êt mµ ng­êi sö dông nÕu ch¹m tay vµo vá dông cô ®iÖn còng kh«ng bÞ nguy hiÓm. H·y gi¶i thÝch v× sao.
+2 Gi¶i thÝch: v× dßng ®iÖn qua ®­êng nèi ®Êt lµ chñ yÕu. Ng­êi cã ®iÖn trë lín nªn dßng ®iÖn rÊt nhá, kh«ng bÞ nguy hiÓm.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
Mét sè lîi Ých cña viÖc SDTK§N:
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
II. sö dông TIÕT KIÖM ®iÖn N¡NG
1. CÇn ph¶i sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng
+ Gi¶m chi tiªu trong gia ®×nh.
+ C¸c dông cô vµ thiÕt bÞ SD l©u bÒn h¬n.
+ Gi¶m bít sù cè g©y tæn h¹i chung do hÖ thèng cung cÊp ®iÖn bÞ qu¸ t¶i, ®Æc biÖt trong nh÷ng giê cao ®iÓm.
+ Dµnh phÇn ®iÖn n¨ng tiÕt kiÖm cho s¶n xuÊt.
C7 H·y thö t×m thªm nh÷ng lîi Ých kh¸c cña viÖc sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng.
TLC7 Nh÷ng lîi Ých kh¸c cña viÖc sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng nh­:
+ C¸c dông cô vµ thiÕt bÞ ®iÖn cã c«ng suÊt hîp lý cã gi¸ rÎ h¬n c¸c dông cô vµ c¸c thiÕt bÞ cã c«ng suÊt lín h¬n møc cÇn thiÕt, do ®ã sö dông nh÷ng dông cô vµ thiÕt bÞ cã c«ng suÊt hîp lý kh«ng nh÷ng tiÕt kiÖm ®­îc ®iÖn n¨ng mµ cßn gãp phÇn gi¶m bít chi tiªu trong gia ®×nh.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
II. sö dông TIÕT KIÖM ®iÖn N¡NG
1. CÇn ph¶i sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng
TLC7 Nh÷ng lîi Ých kh¸c cña viÖc sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng nh­:
+ Ng¾t ®iÖn khi kh«ng sö dông hoÆc khi ®i khái nhµ sÏ tr¸nh sù cè g©y tai n¹n vµ thiÖt h¹i do dßng ®iÖn g©y ra. Ch¼ng h¹n nh­ t¾t bÕp ®iÖn, Êm ®iÖn hay bµn lµ…khi kh«ng sö dông n÷a hoÆc khi ®i khái nhµ kh«ng nh÷ng tr¸nh l·ng phÝ ®iÖn n¨ng mµ ®Æc biÖt lµ cßn lo¹i bá nguy c¬ x¶y ra ho¶ ho¹n lµm tæn thÊt nghiªm träng cho gia ®×nh vµ cho c¶ c¸c gia ®×nh xung quanh.
+ Dµnh phÇn ®iÖn n¨ng tiÕt kiÖm ®­îc ®Ó xuÊt khÈu ®iÖn, gãp phÇn t¨ng thu nhËp cho ®Êt n­íc.
+ Gi¶m bít ®­îc XD c¸c nhµ m¸y ®iÖn, do ®ã gãp phÇn gi¶m « nhiÔm m«i tr­êng.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
II. sö dông TIÕT KIÖM ®iÖn N¡NG
1. CÇn ph¶i sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng
C8 H·y viÕt c«ng thøc tÝnh ®iÖn n¨ng sö dông.
2. C¸c biÖn ph¸p sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng
TLC8 C«ng thøc tÝnh ®iÖn n¨ng sö dông A=Pt
C9 Tõ ®ã cho biÕt, ®Ó sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng th×:
+ CÇn ph¶i lùa chän, sö dông c¸c dông cô hay thiÕt bÞ ®iÖn cã c«ng suÊt nh­ thÕ nµo ?
+ Cã nªn cho bé phËn hÑn giê lµm viÖc khi sö dông c¸c dông cô hay thiÕt bÞ ®iÖn hay kh«ng ? V× sao ?
TLC9 §Ó sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng th×:
+ CÇn ph¶i lùa chän, sö dông c¸c dông cô hay thiÕt bÞ ®iÖn cã c«ng suÊt hîp lý, ®ñ møc cÇn thiÕt (P kh«ng qu¸ lín vµ kh«ng qu¸ nhá)
+ Kh«ng sö dông c¸c dông cô hay thiÕt bÞ ®iÖn trong nh÷ng lóc kh«ng cÇn thiÕt, v× sö dông nh­ thÕ lµ l·ng phÝ ®iÖn n¨ng.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
II. sö dông TIÕT KIÖM ®iÖn N¡NG
C10 Mét b¹n hay quªn t¾t ®iÖn khi rêi khái nhµ. Em h·y nghÜ c¸ch gióp b¹n nµy ®Ó tr¸nh l·ng phÝ ®iÖn vµ b¶o ®¶m an toµn.
III. VËn dông
TLC10 Cã thÓ dïng mét trong c¸c c¸ch sau ®©y:
+ ViÕt lªn mét tê giÊy tr¾ng dßng ch÷ ®ñ to “T¾t hÕt ®iÖn tr­íc khi ®i ra khái nhµ” vµ d¸n tê giÊy nµy ë cöa ra vµo, chç dÔ nh×n thÊy nhÊt.
+ Treo mét tÊm b×a cã viÕt dßng ch÷ “Nhí t¾t hÕt ®iÖn” lªn phÝa trªn cöa ra vµo, sao cho khi ®ãng chÆt cöa th× tÊm b×a tù ®éng h¹ xuèng ngang tr­íc mÆt.
+ L¾p mét chu«ng ®iÖn , sao cho khi ®ãng chÆt cöa ra vµo th× chu«ng kªu ®Ó nh¾c nhë b¹n ®ã t¾t hÕt ®iÖn nÕu ®i ra khái nhµ.
+ L¾p mét c«ng t¾c tù ®éng (r¬le) , sao cho khi ®ãng chÆt cöa ra vµo hoÆc khi kho¸ cöa ra vµo th× c«ng t¾c tù ®éng ng¾t ®iÖn cña c¶ nhµ.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
II. sö dông TIÕT KIÖM ®iÖn N¡NG
C11Trong mét gia ®×nh, c¸c thiÕt bÞ nung nãng b»ng ®iÖn sö dông nhiÒu ®iÖn n¨ng. BiÖn ph¸p nµo tiÕt kiÖm d­íi ®©y lµ hîp lý nhÊt:
III. VËn dông
A. Kh«ng sö dông c¸c thiÕt bÞ nung nãng b»ng ®iÖn.
B. Kh«ng ®un nÊu b»ng bÕp ®iÖn.
C. ChØ sö dông c¸c thiÕt bÞ nung nãng b»ng ®iÖn cã c«ng suÊt nhá trong thêi gian cÇn thiÕt.
D. ChØ ®un nÊu b»ng ®iÖn vµ sö dông c¸c thiÕt bÞ nung nãng kh¸c nh­ bµn lµ, m¸y sÊy tãc … trong thêi gian tèi thiÓu cÇn thiÕt.
KÝch ®óp vµo ®©y ra c©u tr¶ lêi ®óng
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
II. sö dông TIÕT KIÖM ®iÖn N¡NG
C12 Mét bãng ®Ìn d©y tãc gi¸ 3 500 ®ång cã c«ng suÊt 75W, thêi gian th¾p s¸ng tèi ®a 1000 giê. Mét bãng comp¨c gi¸ 60 000 ®ång cã c«ng suÊt 15W cã cïng ®é s¸ng b»ng bãng ®Ìn d©y tãc nãi trªn, cã thêi gian th¾p s¸ng tèi ®a 8 000 giê.
III. VËn dông
+ TÝnh ®iÖn n¨ng sö dông cña mçi lo¹i bãng ®Ìn trªn trong 8 000 giê.
+ TÝnh toµn bé chi phÝ (tiÒn mua bãng vµ tiÒn ®iÖn ph¶i tr¶) cho viÖc sö dông mçi lo¹i bãng ®Ìn nµy trong 8 000 giê, nÕu gi¸ 1kW.h lµ 700 ®ång.
+ Sö dông lo¹i bãng nµo cã lîi h¬n ? V× sao ?
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
II. sö dông TIÕT KIÖM ®iÖn N¡NG
TLC12
III. VËn dông
+ §iÖn n¨ng sö dông cña mçi lo¹i bãng ®Ìn trong 8 000 giê lµ:
+ Toµn bé chi phÝ cho viÖc sö dông mçi lo¹i bãng ®Ìn nµy trong 8 000 giê lµ:
* Bãng ®Ìn d©y tãc:
A1=P1t=0,075.8000=600kW.h=2160.106J.
* Bãng ®Ìn comp¨c:
A2=P2t=0,015.8000=120kW.h=432.106J.
* Ph¶i cÇn 8 bãng ®Ìn d©y tãc nªn toµn bé chi phÝ cho viÖc dïng bãng ®Ìn nµy lµ: T1=8.3500+600.700=448000 ®ång.
* ChØ cÇn dïng 1 bãng ®Ìn comp¨c nªn toµn bé chi phÝ cho viÖc dïng bãng ®Ìn nµy lµ: T2=60000+120.700=144000 ®ång.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
TiÕt 19 Sö dông an toµn vµ tiÕt kiÖm ®iÖn
II. sö dông TIÕT KIÖM ®iÖn N¡NG
TLC12
III. VËn dông
+ Sö dông comp¨c cã lîi h¬n, v×:
* Gi¶m Bít 304 000 ® tiÒn chi phÝ cho 8 000 giê sö dông.
* Sö dông c«ng suÊt nhá h¬n, dµnh phÇn c«ng suÊt tiÕt kiÖm cho n¬i kh¸c ch­a cã ®iÖn hoÆc cho s¶n xuÊt.
* Gãp phÇn gi¶m bít sù cè do qu¸ t¶i vÒ ®iÖn, nhÊt lµ vµo giê cao ®iÓm.
Ghi nhớ
* CÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn b¶o ®¶m an toµn khi sö dông ®iÖn, nhÊt lµ víi m¹ng ®iÖn d©n dông, v× m¹ng ®iÖn nµy cã hiÖu ®iÖn thÕ 220 V nªn cã thÓ nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng.
* CÇn lùa chän sö dông c¸c dông cô vµ thiÕt bÞ ®iÖn cã c«ng suÊt phï hîp vµ chØ sö dông chóng trong thêi gian cÇn thiÕt.
Dặn dò
- Về nhà học kỹ bài, đọc "Có thể em chưa biết".
- Làm bài tập 19 trang 24 SBT