Bài 19. Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện

SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ
TIẾT KIỆM ĐIỆN NĂNG
Thực trạng sử dụng điện của nước ta Theo thống kê mới nhất cuối nam 2007 có:
* 57 vuù tai naùn ủieọn, laứm cho 105 ngửụứi cheỏt vaứ bũ thửụng.
*C�c nh� m�y �iƯn s�n xu�t kh�ng �đ nhu c�u sư dơng
D�n ��n c� n�íc c� 10 đến 18 triệu KWh điện bị
thiếu hụt.
SOS
Tai nạn điện, một công nhân may mắn thoát chết.
Vào lúc 10 sáng nay, 18.4.2009, tại trước cửa quán cà phê MTV (đường Phạm Ngọc Thạch, Q.3, TP HCM) đã xảy ra một vụ tai nạn điện khiến một công nhân phải đi cấp cứu.
Dây điện rơi xuống đường, giật chết một người
Rạng sáng nay, 13/4, sau cơn mưa lớn kéo dài hơn 2 giờ đồng hồ gây ngập nặng, trên đường Âu Cơ (Q.Tân Phú, TPHCM), một sợi dây điện trung thế đứt đôi, rơi xuống nước đã khiến một phụ nữ thiệt mạng, 2 người khác suýt bị điện giật chết.
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
Phßng GD&§T TP B¾c Ninh
Tr­êng THCS Phong Khª
+
-
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Định luật Jun - Len-xơ cho biết điện năng biến đổi thành:
Kích đúp vào đây ra câu trả lời đúng
A. C¬ n¨ng.
B. N¨ng l­îng ¸nh s¸ng.
C. Ho¸ n¨ng
D. NhiÖt n¨ng.
Kiểm tra bài cũ
Câu 2: Một dây dẫn có điện trở 176 ôm được mắc vào hiệu điện thế 220V. Tính nhiệt lượng do dây toả ra trong 30 phút theo đơn vị jun và đơn vị calo
TL câu 2:
Nhiệt lượng do dây toả ra trong 30 phút là (theo đơn vị jun và đơn vị calo):
Tiết 19 - bài 19
Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C1 Chỉ làm thí nghiệm với các nguồn điện có HĐT dưới bao nhiêu vôn ?
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
Trả lời C1: Chỉ làm thí nghiệm với các nguồn điện có HĐT dưới 40 vôn (vì nếu HĐT này tạo ra dòng điện chạy qua cơ thể người thì sẽ có cường độ nhỏ và không gây nguy hiểm cho tính mạng)
C2 Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc như thế nào ?
Trả lờiC2: Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc như tiêu chuẩn quy định, nghĩa là vỏ bọc cách điện này phải chịu được dòng điện định mức quy định cho mỗi dụng cụ điện
Dưới 40V an toàn khi tiếp xúc điện
Vỏ bọc cách điện
Dưới 40V
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C3 Cần mắc thiết bị gì cho mỗi dụng cụ điện ?
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
Trả lời C3: Mắc cầu chì có cường độ định mức phù hợp với dụng cụ hay thiết bị điện, đảm bảo khi có sự cố xảy ra, chẳng hạn như khi bị đoản mạch, cầu chì kịp nóng chảy và tự động ngắt mạch trước khi dụng cụ điện bị hư hỏng.
C4 Khi tiÕp xóc víi m¹ng ®iÖn gia ®×nh th× cÇn l­u ý g× ? V× sao ?
Trả lời C4: +Phải rất thận trọng khi tiếp xúc với mạng điện này vì nó có HĐT 220V nên có thể gây nguy hiểm đến tính mạng con người.
+ ChØ sö dông c¸c thiÕt bÞ ®iÖn víi m¹ng ®iÖn gia ®×nh, khi ®¶m b¶o c¸ch ®iÖn ®óng tiªu chuÈn quy ®Þnh ®èi víi c¸c bé phËn cña thiÕt bÞ cã sù tiÕp xóc víi tay vµ víi c¬ thÓ con ng­êi nãi chung (ch¼ng h¹n nh­ tay cÇm, d©y nèi phÝch c¾m…)
KT an toàn SD điện
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C5 Bãng ®Ìn treo bÞ ®øt d©y tãc, cÇn ph¶i thay bãng ®Ìn kh¸c. H·y cho biÕt v× sao nh÷ng viÖc lµm sau ®©y b¶o ®¶m an toµn ®iÖn:
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
2. Mét sè quy t¾c an toµn kh¸c khi sö dông ®iÖn
+1 NÕu ®iÖn treo dïng phÝch c¾m th× ph¶i rót phÝch c¾m khái æ lÊy ®iÖn tr­íc khi th¸o bãng ®Ìn háng vµ l¾p bãng ®Ìn kh¸c.
Trả lời C5:
+1 Sau khi ®· rót phÝch c¾m th× kh«ng thÓ cã dßng ®iÖn ch¹y qua c¬ thÓ ng­êi vµ do ®ã lo¹i bá mäi sù nguy hiÓm mµ dßng ®iÖn cã thÓ g©y ra.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C5 Bóng đèn treo bị đứt dây tóc, cần phải thay bóng đèn khác. Hãy cho biết vì sao những việc làm sau đây bảo đảm an toàn điện:
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
2. Mét sè quy t¾c an toµn kh¸c khi sö dông ®iÖn
+2 NÕu ®iÖn treo kh«ng dïng phÝch c¾m th× ph¶i ng¾t c«ng t¾c hoÆc th¸o cÇu ch× tr­íc khi th¸o bãng ®Ìn háng vµ l¾p bãng ®Ìn kh¸c.
TLC5
+ §Ó ®¶m b¶o an toµn ®iÖn, c«ng t¾c vµ cÇu ch× trong m¹ng ®iÖn gia ®×nh lu«n lu«n ®­îc nèi víi d©y “nãng”. ChØ khi ch¹m vµo d©y “nãng” th× míi cã dßng ®iÖn ch¹y qua c¬ thÓ ng­êi vµ lµ nguy hiÓm, cßn d©y “nguéi” lu«n lu«n ®­îc nèi víi ®Êt nªn gi÷a d©y “nguéi” vµ c¬ thÓ ng­êi kh«ng cã dßng ®iÖn ch¹y qua. V× thÕ viÖc ng¾t c«ng t¾c vµ th¸o cÇu ch× khi thay bãng ®Ìn háng ®· lµm hë d©y “nãng”, do ®ã lo¹i bá tr­êng hîp dßng ®iÖn ch¹y qua c¬ thÓ ng­êi vµ ®¶m b¶o an toµn.
Các em xem hình minh hoạ
Dây "nóng"
Dây "nguội" được nối đất từ trạm điện.
Đất
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C5 Bãng ®Ìn treo bÞ ®øt d©y tãc, cÇn ph¶i thay bãng ®Ìn kh¸c. H·y cho biÕt v× sao nh÷ng viÖc lµm sau ®©y b¶o ®¶m an toµn ®iÖn:
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
2. Mét sè quy t¾c an toµn kh¸c khi sö dông ®iÖn
+ §¶m b¶o c¸ch ®iÖn gi÷a ng­êi vµ nÒn nhµ (nh­ ®øng trªn ghÕ nhùa hoÆc bµn gç kh«) trong khi th¸o bãng ®Ìn háng vµ l¾p bãng ®Ìn kh¸c.
TLC5 (tiếp theo)
+ Khi ®¶m b¶o c¸ch ®iÖn gi÷a ng­êi vµ nÒn nhµ, do ®iÖn trë cña vËt c¸ch ®iÖn (ch¼ng h¹n nh­ ghÕ nhùa, bµn gç kh«…) lµ rÊt lín nªn dßng ®iÖn nÕu ch¹y qua c¬ thÓ ng­êi vµ vËt c¸ch ®iÖn sÏ cã c­êng ®é rÊt nhá nªn kh«ng thÓ g©y ra nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng.
Các em xem hình minh hoạ
Dây "nóng"
Dòng điện nhỏ, không đáng kể
Hoặc dùng ủng cách điện thay cho ghế nhựa
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C6 Nối đất cho vỏ kim loại của các dụng cụ điện là một biện pháp bảo đảm an toàn điện.
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
2. Mét sè quy t¾c an toµn kh¸c khi sö dông ®iÖn
+1 Khi sö dông c¸c dông cô ®iÖn nµy , ta th­êng tiÕp xóc víi vá kim lo¹i cña chóng. §Ó ®¶m b¶o an toµn vá kim lo¹i dông cô ®iÖn ®­îc nèi b»ng mét d©y dÉn víi chèt thø ba cña phÝch c¾m vµ ®­îc nèi ®Êt qua lç thø ba cña æ lÊy ®iÖn. H·y chØ ra (h×nh bªn) d©y nèi dông cô ®iÖn víi ®Êt vµ dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn nµo khi dông cô nµy ho¹t ®éng b×nh th­êng.
æ c¾m
Vỏ kim loại
Dây nối đất
Dòng điện chạy qua khi dụng cụ này hoạt động bình thường
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
1. Nhí l¹i c¸c quy t¾c an toµn khi sö dông ®iÖn ®· häc ë líp 7
C6 Nối đất cho vỏ kim loại của các dụng cụ điện là một biện pháp bảo đảm an toàn điện.
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
2. Mét sè quy t¾c an toµn kh¸c khi sö dông ®iÖn
+2 Trong tr­êng nh­ h×nh bªn, d©y dÉn ®iÖn bÞ hë vµ tiÕp xóc víi vá kim lo¹i cña dông cô. Nhê d©y tiÕp ®Êt mµ ng­êi sö dông nÕu ch¹m tay vµo vá dông cô ®iÖn còng kh«ng bÞ nguy hiÓm. H·y gi¶i thÝch v× sao.
+2 Gi¶i thÝch: v× dßng ®iÖn qua ®­êng nèi ®Êt lµ chñ yÕu. Ng­êi cã ®iÖn trë lín nªn dßng ®iÖn rÊt nhá, kh«ng bÞ nguy hiÓm.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
Một số lợi ích của việc SDTKĐN:
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
II. sö dông TIÕT KIÖM ®iÖn N¡NG
1. CÇn ph¶i sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng
+ Gi¶m chi tiªu trong gia ®×nh.
+ C¸c dông cô vµ thiÕt bÞ SD l©u bÒn h¬n.
+ Gi¶m bít sù cè g©y tæn h¹i chung do hÖ thèng cung cÊp ®iÖn bÞ qu¸ t¶i, ®Æc biÖt trong nh÷ng giê cao ®iÓm.
+ Dµnh phÇn ®iÖn n¨ng tiÕt kiÖm cho s¶n xuÊt.
C7 H·y thö t×m thªm nh÷ng lîi Ých kh¸c cña viÖc sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng.
TL C7: Nh÷ng lîi Ých kh¸c cña viÖc sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng nh­:
+ C¸c dông cô vµ thiÕt bÞ ®iÖn cã c«ng suÊt hîp lý cã gi¸ rÎ h¬n c¸c dông cô vµ c¸c thiÕt bÞ cã c«ng suÊt lín h¬n møc cÇn thiÕt, do ®ã sö dông nh÷ng dông cô vµ thiÕt bÞ cã c«ng suÊt hîp lý kh«ng nh÷ng tiÕt kiÖm ®­îc ®iÖn n¨ng mµ cßn gãp phÇn gi¶m bít chi tiªu trong gia ®×nh.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
II. Sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng:
1. CÇn ph¶i sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng
TL C7: Nh÷ng lîi Ých kh¸c cña viÖc sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng nh­:
+ Ng¾t ®iÖn khi kh«ng sö dông hoÆc khi ®i khái nhµ sÏ tr¸nh sù cè g©y tai n¹n vµ thiÖt h¹i do dßng ®iÖn g©y ra. Ch¼ng h¹n nh­ t¾t bÕp ®iÖn, Êm ®iÖn hay bµn lµ…khi kh«ng sö dông n÷a hoÆc khi ®i khái nhµ kh«ng nh÷ng tr¸nh l·ng phÝ ®iÖn n¨ng mµ ®Æc biÖt lµ cßn lo¹i bá nguy c¬ x¶y ra ho¶ ho¹n lµm tæn thÊt nghiªm träng cho gia ®×nh vµ cho c¶ c¸c gia ®×nh xung quanh.
+ Dµnh phÇn ®iÖn n¨ng tiÕt kiÖm ®­îc ®Ó xuÊt khÈu ®iÖn, gãp phÇn t¨ng thu nhËp cho ®Êt n­íc.
+ Gi¶m bít ®­îc XD c¸c nhµ m¸y ®iÖn, do ®ã gãp phÇn gi¶m « nhiÔm m«i tr­êng.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
II. Sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng:
1. CÇn ph¶i sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng
C8 H·y viÕt c«ng thøc tÝnh ®iÖn n¨ng sö dông.
2. C¸c biÖn ph¸p sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng
TL C8: C«ng thøc tÝnh ®iÖn n¨ng sö dông A=Pt
C9 Tõ ®ã cho biÕt, ®Ó sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng th×:
+ CÇn ph¶i lùa chän, sö dông c¸c dông cô hay thiÕt bÞ ®iÖn cã c«ng suÊt nh­ thÕ nµo ?
+ Cã nªn cho bé phËn hÑn giê lµm viÖc khi sö dông c¸c dông cô hay thiÕt bÞ ®iÖn hay kh«ng ? V× sao ?
TL C9: §Ó sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng th×:
+ CÇn ph¶i lùa chän, sö dông c¸c dông cô hay thiÕt bÞ ®iÖn cã c«ng suÊt hîp lý, ®ñ møc cÇn thiÕt (P kh«ng qu¸ lín vµ kh«ng qu¸ nhá)
+ Kh«ng sö dông c¸c dông cô hay thiÕt bÞ ®iÖn trong nh÷ng lóc kh«ng cÇn thiÕt, v× sö dông nh­ thÕ lµ l·ng phÝ ®iÖn n¨ng.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
II. Sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn:
C10 Một bạn hay quên tắt điện khi rời khỏi nhà. Em hãy nghĩ cách giúp bạn này để tránh lãng phí điện và bảo đảm an toàn.
III. VËn dông
TL C10: Cã thÓ dïng mét trong c¸c c¸ch sau ®©y:
+ ViÕt lªn mét tê giÊy tr¾ng dßng ch÷ ®ñ to “T¾t hÕt ®iÖn tr­íc khi ®i ra khái nhµ” vµ d¸n tê giÊy nµy ë cöa ra vµo, chç dÔ nh×n thÊy nhÊt.
+ Treo mét tÊm b×a cã viÕt dßng ch÷ “Nhí t¾t hÕt ®iÖn” lªn phÝa trªn cöa ra vµo, sao cho khi ®ãng chÆt cöa th× tÊm b×a tù ®éng h¹ xuèng ngang tr­íc mÆt.
+ L¾p mét chu«ng ®iÖn , sao cho khi ®ãng chÆt cöa ra vµo th× chu«ng kªu ®Ó nh¾c nhë b¹n ®ã t¾t hÕt ®iÖn nÕu ®i ra khái nhµ.
+ L¾p mét c«ng t¾c tù ®éng (r¬le) , sao cho khi ®ãng chÆt cöa ra vµo hoÆc khi kho¸ cöa ra vµo th× c«ng t¾c tù ®éng ng¾t ®iÖn cña c¶ nhµ.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
II.Sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng:
C11Trong một gia đình, các thiết bị nung nóng bằng điện sử dụng nhiều điện năng. Biện pháp nào tiết kiệm dưới đây là hợp lý nhất:
III. VËn dông
A. Kh«ng sö dông c¸c thiÕt bÞ nung nãng b»ng ®iÖn.
B. Không đun nấu bằng bếp điện.
C. Chỉ sử dụng các thiết bị nung nóng bằng điện có công suất nhỏ trong thời gian cần thiết.
D. Chỉ đun nấu bằng điện và sử dụng các thiết bị nung nóng khác như bàn là, máy sấy tóc . trong thời gian tối thiểu cần thiết.
Kích đúp vào đây ra câu trả lời đúng
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
II.Sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng:
C12: Mét bãng ®Ìn d©y tãc gi¸ 3 500 ®ång cã c«ng suÊt 75W, thêi gian th¾p s¸ng tèi ®a 1000 giê. Mét bãng comp¨c gi¸ 60 000 ®ång cã c«ng suÊt 15W cã cïng ®é s¸ng b»ng bãng ®Ìn d©y tãc nãi trªn, cã thêi gian th¾p s¸ng tèi ®a 8 000 giê.
III. VËn dông
+ TÝnh ®iÖn n¨ng sö dông cña mçi lo¹i bãng ®Ìn trªn trong 8 000 giê.
+ TÝnh toµn bé chi phÝ (tiÒn mua bãng vµ tiÒn ®iÖn ph¶i tr¶) cho viÖc sö dông mçi lo¹i bãng ®Ìn nµy trong 8 000 giê, nÕu gi¸ 1kW.h lµ 700 ®ång.
+ Sö dông lo¹i bãng nµo cã lîi h¬n ? V× sao ?
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
II. Sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng:
TL C12:
III. VËn dông
+ §iÖn n¨ng sö dông cña mçi lo¹i bãng ®Ìn trong 8 000 giê lµ:
+ Toµn bé chi phÝ cho viÖc sö dông mçi lo¹i bãng ®Ìn nµy trong 8 000 giê lµ:
* Bóng đèn dây tóc:
A1=P1t=0,075.8000=600kW.h=2160.106J.
* Bãng ®Ìn comp¨c:
A2=P2t=0,015.8000=120kW.h=432.106J.
* Phải cần 8 bóng đèn dây tóc nên toàn bộ chi phí cho việc dùng bóng đèn này là: T1=8.3500+600.700=448000 đồng.
* ChØ cÇn dïng 1 bãng ®Ìn comp¨c nªn toµn bé chi phÝ cho viÖc dïng bãng ®Ìn nµy lµ: T2=60000+120.700=144000 ®ång.
I. An toµn khi sö dông ®iÖn
Tiết 19 Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
II. Sö dông tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng:
TL C12 :
III. VËn dông
+ Sö dông comp¨c cã lîi h¬n, v×:
* Gi¶m Bít 304 000 ® tiÒn chi phÝ cho 8 000 giê sö dông.
* Sö dông c«ng suÊt nhá h¬n, dµnh phÇn c«ng suÊt tiÕt kiÖm cho n¬i kh¸c ch­a cã ®iÖn hoÆc cho s¶n xuÊt.
* Gãp phÇn gi¶m bít sù cè do qu¸ t¶i vÒ ®iÖn, nhÊt lµ vµo giê cao ®iÓm.
Ghi nhớ
* CÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn b¶o ®¶m an toµn khi sö dông ®iÖn, nhÊt lµ víi m¹ng ®iÖn d©n dông, v× m¹ng ®iÖn nµy cã hiÖu ®iÖn thÕ 220 V nªn cã thÓ nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng.
* CÇn lùa chän sö dông c¸c dông cô vµ thiÕt bÞ ®iÖn cã c«ng suÊt phï hîp vµ chØ sö dông chóng trong thêi gian cÇn thiÕt.
Dặn dò
- Về nhà học kỹ bài, đọc "Có thể em chưa biết".
- Làm bài tập 19 trang 24 SBT