Bài 19. Quê hương

Bài giảng điện tử
Môn: Ngữ Văn
Lớp 8
Quê hương, mỗi người chỉ một,
Như là chỉ một mẹ thôi.
Quê hương, nếu ai đi xa không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người!
Lời bài ca làm ta nhớ tới một làng quê đã in dấu trong thơ Tế Hanh và trong lòng bạn đọc yêu thơ.
Bài 18: Văn bản
Quê
( Tế Hanh )
Hương
TẾ HANH (1921 – 2009)
Tác giả:
TẾ
HANH
Tên thật:
Trần Tế Hanh
(1921 – 2009 )
Ông có mặt trong
phong trào thơ mới
với những vần thơ
mang nặng nỗi buồn
và tình yêu quê hương
thắm thiết.

Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (1996).

Tác phẩm chính:
Hoa niên (1945),
Gửi miền Bắc (1955),
Tiếng sóng(1960),
Hai nửa yêu thương(1963)
Xuất xứ:
Rút trong tập Nghẹn ngào (1939), sau được in lại trong tập Hoa niên (1945).
Thể loại:
Thơ tự do (tám chữ)
Bài thơ gồm có mấy phần?
Nêu nội dung của từng phần?
Bố cục gồm 4 phần:
- 2 câu đầu: Giới thiệu chung về làng quê.
- 6 câu tiếp theo: Cảnh thuyền ra khơi đánh cá trong buổi sớm mai hồng.
- 8 câu tiếp theo: Thuyền cá trở về bến.
- 4 câu cuối: Nỗi nhớ làng, nhớ biển quê hương.
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông

Làng tôi
nghề chài lưới
Nước bao vây

 Lời giới thiệu ngắn gọn, mộc mạc
nửa ngày sông
Tác giả đã giới thiệu chung về
làng quê của mình như thế nào?
Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã,
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang,
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng,
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió.
Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
trong
nhẹ
hồng
Nhà thơ tả cảnh thuyền cùng trai tráng
của làng ra khơi đánh cá như thế nào?

 Phong cảnh thiên nhiên tươi sáng,
khoáng đạt
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang
hăng
Phăng
vượt
Chiếc thuyền
con tuấn mã

So sánh được sử dụng để miêu tả
con thuyền có tác dụng như thế nào?
Các tính từ, động từ nào cần lưu ý?
Lối so sánh,
động từ mạnh
thể hiện khí thế
lao động hăng say,
sức mạnh khoẻ
khoắn của người
dân chài.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió
Tác giả so sánh “Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng” có ý nghĩa gì và có ấn tượng như thế nào?
?
Hình ảnh cánh buồm trắng căng phồng, no gió ra khơi được so sánh với mảnh hồn làng sáng lên vẻ đẹp lãng mạn. Từ đó, hình ảnh cánh buồm căng gió biển quen thuộc bỗng trở nên lớn lao, thiêng liêng vừa thơ mộng vừa hùng tráng.
Hình ảnh cánh buồm là biểu tượng của linh hồn làng chài.
Cánh buồm trắng căng phồng bay lướt trên dòng sông đổ òa ra biển rộng, cánh buồm giương to ngang dọc giữa biển khơi bát ngát.
Cảnh thuyền về bến:
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
‘‘Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe,’’
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng.
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng,
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm:
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Cảnh thuyền về bến:
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về
ồn ào
tấp nập
 Bức tranh lao động náo nhiệt
Không khí đánh cá khi thuyền đánh cá từ biển trở về được tái hiện như thế nào?
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng,
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm.
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Cảnh thuyền về bến:
da ngăm rám nắng
nồng thở vị xa xăm.
im
mỏi
nằm
Nghe
Hình ảnh dân chài và con thuyền ở đây được miêu tả như thế nào?
 Lối tả chân thực, lãng mạn, phép nhân hoá
Hai câu thơ tả con thuyền nằm im trên bến sau chuyến đi dài gợi cho em cảm xúc gì?
 Vẻ đẹp khoẻ khoắn. Cuộc sống vất vả nhưng thi vị.
Tình cảm của tác giả
? Nỗi nhớ chân thành da diết, khôn nguôi
? Ti`nh y�u qu� huong d�?t nuo?c.
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi,
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi,
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!
nước xanh
cá bạc
chiếc buồm vôi


luôn tưởng nhớ
mùi nồng mặn quá!
Nhớ tới nước biển, cá, cánh buồm, mùi nồng mặn,…
Nhớ làng tác giả nhớ tới những gì?
GHI NHỚ

Với những vần thơ bình dị mà gợi cảm, bài thơ Quê hương của Tế Hanh đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên hình ảnh khoẻ khoắn, đầy sức sống của người dân chài và sinh hoạt lao động làng chài. Bài thơ cho thấy tình cảm quê hương trong sáng, tha thiết của nhà thơ.