Bài 19. Quê hương

Quê Hương
Tế Hanh
I. Giới thiệu tác giả tác phẩm
1. Tác giả:
- Tế Hanh - sinh năm 1921
Quê ở xã Bình Dương, huyện Bình Sơn,
tỉnh Quảng Ngãi
- 15 tuổi ông ra Huế học trung học
- Ông tham gia cách mạng ở Huế
- Hoà bình, ông ra Bắc, công tác ở hội Nhà văn Việt Nam

- Được sáng tác năm 1939
I. Giới thiệu tác giả tác phẩm
1. Tác giả:
2. Tác phẩm
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông
Khi trời trong gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió.
II. Đọc và tìm hiểu bố cục
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nậpđón ghe về.
"Nhớ ơn trời biển lặng các đầy ghe"
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
II. Đọc và tìm hiểu bố cục
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá.
II. Đọc và tìm hiểu bố cục
Bố cục: gồm ba đoạn
Đoạn 1: 2 câu đầu
Giới thiệu chung về quê hương
- Đoạn 2: 14 câu tiếp theo
Miêu tả cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá và trở về
- Đoạn 3: Còn lại
Tình cảm của tác giả với quê hương
II. Đọc và tìm hiểu bố cục
1. Giới thiệu quê hương
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông
- Nghề nghiệp: chài lưới
- Vị trí địa lý: gần sông biển
? Giới thiệu ngắn gọn

II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
a) Cảnh thuyền ra khơi đánh cá
Khi trời trong gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng lái thuyền đi đánh cá
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió.

II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
a) Cảnh thuyền ra khơi đánh cá
Khung cảnh đẹp: Trời trong, gió nhẹ rực rỡ ánh bình minh
Con người: Khoẻ mạnh, cường tráng
II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
a) Cảnh thuyền ra khơi đánh cá
Khi trời trong gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng lái thuyền đi đánh cá
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió.

II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
a) Cảnh thuyền ra khơi đánh cá
Khung cảnh đẹp: Trời trong, gió nhẹ rực rỡ ánh bình minh
Con người: Khoẻ mạnh, cường tráng
- Con thuyền: - so sánh - con tuấn mã -> khí thế hào hứng.
II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
a) Cảnh thuyền ra khơi đánh cá
Khi trời trong gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng lái thuyền đi đánh cá
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió.

II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
a) Cảnh thuyền ra khơi đánh cá
- Khung cảnh đẹp: Trời trong, gió nhẹ rực rỡ ánh bình minh
Con người: Khoẻ mạnh, cường tráng
Con thuyền: - so sánh- con tuấn mã -> khí thế hào hứng.
Cánh buồm - so sánh - mảnh hồn làng
(Hữu hình) (Vô hình)
+ Rướn thân trắng - Nhân hoá
? Bức tranh lao động khoẻ khoắn, tươi vui

II. Tìm hiểu bài thơ
Hình ảnh đẹp, giàu ý nghĩa
II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
Cảnh thuyền đánh cá về bến
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
"Nhớ ơn trời biển lặng các đầy ghe"
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
Cảnh thuyền đánh cá về bến
- Không khí: đông vui: ồn ào, tấp nập
II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
Cảnh thuyền đánh cá về bến
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
"Nhớ ơn trời biển lặng các đầy ghe"
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
Cảnh thuyền đánh cá về bến
- Không khí: đông vui: ồn ào, tấp nập
- Con người: khoẻ đẹp, mang mùi vị của biển
II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
Cảnh thuyền đánh cá về bến
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
"Nhớ ơn trời biển lặng các đầy ghe"
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
II. Tìm hiểu bài thơ
2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơ
Cảnh thuyền đánh cá về bến
- Không khí: đông vui: ồn ào, tấp nập
- Con ngườì: khoẻ đẹp, mang mùi vị của biển
- Con thuyền: trong trạng thái nghỉ ngơi
+ Im bến mới: nhân hoá
+ Nghe chất muối: chuyển đổi cảm giác
II. Tìm hiểu bài thơ
3. Tình cảm của tác giả
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá
Hình ảnh quê hương luôn sống trong tâm hồn
nhà thơ: Nước xanh, cá bạc, chiếc buồm, con
thuyền
Nhà thơ trực tiếp giãi bày tình cảm bồi hồi
thương nhớ
Theo em bài "Quê hương" của Tế Hanh được viết theo phương thức biểu đạt nào?
Miêu tả
Biểu cảm
Tự sự
Trữ tình
Nhận định nào dưới đây nói đúng nhất tình cảm của Tế Hanh đối với cảnh vật cuộc sống và con người của quê hương ông?
a) Nhớ quê hương với những kỉ niệm thương cảm
b) Yêu thương trân trọng, tự hào và gắn bó sâu sắc với cuộc sống và con người của quê hương
c) Gắn bó và bảo vệ cảnh vật con người của quê hương Ông
d) Cả a, b, c đều sai
IV.Ghi nhớ: SGK (18)
Với những vần thơ bình dị mà gợi cảm, bài thơ Quê hương của Tế Hanh đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về mộtlàng quê miền biển, trong đó nổi bật lên hình ảnh khoẻ khoắn đầy sức sống của người dân chài và sinh hoạt lao động làng chài. Bài thơ cho thấy tình cảm quê hương trong sáng tha thiết của nhà thơ.

V.Luyện tập
Chép lại một số câu ca dao; câu thơ; đoạn thơ về tình cảm
quê hương mà em yêu thích nhất

1. Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương

2. Thủa còn thơ ngày hai buổi đến trường
Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ
(Quê hương- Giang Nam)
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
(Quê hương-Đỗ Trung Quân)
Quê hương anh muối mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
( Đồng chí-Chính Hữu)

V.Luyện tập
Chép lại một số câu ca dao; câu thơ; đoạn thơ về tình cảm
quê hương mà em yêu thích nhất
Lòng quê dợn dợn vời con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà
( Tràng Giang- Huy Cận)
Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
( Nhớ con sông quê hương-Tế hanh)

V.Luyện tập
Chép lại một số câu ca dao; câu thơ; đoạn thơ về tình cảm
quê hương mà em yêu thích nhất
Bài về nhà:
Viết 2 đoạn văn(mỗi đoạn khoảng 5 câu) phân tích cái hay
của những câu thơ sau
1. Cánh buồm giương to ..................
................................................. góp gió

2. Chiếc thuyền im ..........................
.............................................. thớ vỏ