Bài 19. Quê hương

QUÊ HƯƠNG
Tế Hanh
Tiết 77
1. Tác giả:
- Quê Quãng Ngãi.
- Có mặt trong phong trào thơ mới.
- Những bài thơ thể hiện nỗi nhớ thương tha thiết quê hương miền Nam.

I . TÌM HIỂU SƠ LƯỢC
2. Tác phẩm:
a.Đọc, chú thích.
Đọc
Chú thích: SGK
b. Thể thơ:
- Thể thơ tám tiếng.
- Rút trong tập “Nghẹn ngào” (1939), sau được in lại trong tập “Hoa niên” (1945).

a. 2 câu đầu: Giới thiệu chung về làng quê.
b. 6 câu tiếp: Cảnh dân chài bơi thuyền ra khơi đánh cá.
c. 8 câu tiếp: Cảnh thuyền cá về bến.
d. 4 câu cuối: Nôn nao nỗi nhớ làng, nhớ biển quê hương.
c. Bố cục:
4 phần

1. Giới thiệu chung về làng quê:
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
Làm nghề chài lưới
Vị trí: “cách biển nửa ngày sông”
-> Giới thiệu tự nhiên, mộc mạc, giản dị.
2.Cảnh dân chài bơi thuyền ra khơi đánh cá:
Khung cảnh thiên nhiên.
Tính từ: trong, nhẹ, hồng
- Màu sắc: hài hòa, trong sáng
Không gian: rộng lớn, bao la.
> Bình minh đẹp, trong sáng và khoáng đạt
- So sánh, ẩn dụ
- Tính từ: hăng, động
- Động từ: phăng, vượt.

Tìm biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ?


?
* Khí thế ra khơi.
+ So sánh con thuyền với con tuấn mã
-> Khí thế băng tới dũng mãnh của con thuyền, sức sống mạnh mẽ.
+ So sánh cánh buồm với mảnh hồn làng
-> Biểu tượng của linh hồn làng chài
Khao khát chân chính của những ngư dân mộc mạc.


3.Cảnh thuyền cá trở về bến:
Cảnh thuyền và ngườivề bến được tả bằng
mấy chi tiết?

* Bốn chi tiết:
-Dân làng tấp nập đón ghe về.
-Cá trên thuyền thân bạc trắng
-Hình ảnh người đi biển: da rám nắng, cả thân hình.....
-Hình ảnh con thuyền:

?


Không khí bến cá khi
thuyền đánh cá từ biển trở
về được tái hiện như thếnào?

- Từ láy: ồn ào, tấp nập ->Bức tranh lao động náo nhiệt, ăm ắp niềm vui và sự sống.
?
Hình ảnh dân chài:
Ngoại hình:
+ Nước da: đen, rám nắng
+ Cơ thể: vạm vỡ, rắn rỏi
Tâm hồn: mộc mạc, bình dị
> Vẻ đẹp chân thực, lãng mạn.
* Hình ảnh con thuyền


Có gì đặc sắc về nghệ thuật trong lờithơ:
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ
-Phép nhân hoá.
-> Con người đang mệt mỏi nhưng say sưa, hài lòng. Con thuyền đã được nhân hoá thành nhân vật có hồn- một tâm hồn rất tinh tế.
Con thuyền trên bến suốt ngày ngơi
(Nguyễn Trãi - Bến đò xuân đầu trại)
4. Nôn nao nỗi nhớ làng, nhớ biển quê hương:
? Nhớ làng, người thanh niên Tế Hanh nhớ những gì?
-Màu nước xanh, cá bạc,
chiếc buồm vôi, cái mùi
nồng mặn quá.




Tại sao tác giả lại nhớ cái mùi nồng mặn của quê mình?
-Mùi vị đặc trưng của quê hương lao động
Nỗi nhớ ấy thuộc về một tấm lòng quê như thế nào?
-> Gắn bó, thuỷ chung với quê
hương.

?
?
*TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật:
- Biểu cảm
- Sự sáng tạo hình ảnh thơ.
Những hình ảnh bay bổng, lãng mạn.

2. Nội dung:
- Tình cảm quê hương trong sáng, thiết tha.
- Tự hào và gắn bó sâu sắc với quê hương
THẢO LUẬN NHÓM

Em hiểu gì về nhà thơ Tế Hanh – tác
giả bài thơ ?

- Tinh tế trong cảm thụ cuộc sống làng quê
- Nồng hậu, thuỷ chung với quê hương
?

Cùng với bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh, em còn biết những bài thơ (hoặc bài hát) nào khác về tình cảm quê hương thắm thiết của con người Việt Nam?
Nếu có thể, hãy đọc hoặc hát lên một bài.

?


Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng
(Tế Hanh)

Nhớ Người những sáng tinh sương
Ung dung yên ngựa trên đường suối reo
Nhớ chân Người bước lên đèo
Người đi rừng núi trông theo bóng Người
(Tố Hữu - Việt Bắc)

Thuở còn thơ ngày hai buổi đến trường
Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ
Ai bảo chăn trâu là khổ
Tôi mơ màng nghe chim hót trên cao (Giang Nam)


IV. Luyện tập:




BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

Câu 1: Tế Hanh đã so sánh “cánh buồm” với
hình ảnh nào?
A. Con tuấn mã
B. Dân làng
C. Mảnh hồn làng
D. Quê hương
Bài tập trắc nghiệm:
ĐÁP ÁN: C

Câu 2: Nhận định nào dưới đây nói đúng nhất tình cảm của Tế Hanh đối với cảnh vật, cuộc sống và con người của quê hương ông?

Yêu thương, trân trọng, tự hào và gắn bó sâu sắc với cảnh vật, cuộc sống và con người của quê hương.
B. Nhớ về quê hương với những kỉ niệm buồn bã và đau xót, thương cảm.
C. Gắn bó và bảo vệ cảnh vật, cuộc sống và con người của quê hương ông.
D. Cả A, B, C đều sai.



Bài tập trắc nghiệm:
ĐÁP ÁN: A


Đọc diễn cảm bài thơ
CỦNG CỐ

* DẶN DÒ:
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Sưu tầm, chép lại một số câu thơ, đoạn thơ về tình cảm quê hương mà em yêu thích nhất.
- Soạn bài chuẩn bị tiết sau: “Khi con tu hú”.