Bài 19. Quê hương

Quê hương
Tế Hanh
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
- Tên thật là Trần tế Hanh, sinh 1921, tại một làng vạn chài tỉnh Quảng Ngãi.
Ông xuất hiện trong phong trào thơ mới ở chặng cuối với những bài thơ mang nặng tình yêu quê hương thắm thiết.
- Ông được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh (1996)

2. Bài thơ:
- Rút trong tập Nghẹn ngào (1939), sau được in lại trong tập Hoa niên (1945).
Thể thơ, nhịp điệu:
Thơ 8 chữ, một thể thơ khá phổ biến trong phong trào thơ mới.
- Bố cục: Bốn phần:
Hai câu đầu: Giới thiệu chung về làng quê.
Sáu câu tiếp: Cảnh thuyền đánh cá ra khơi trong buổi sớm mai hồng.
Tám câu tiếp: Thuyền cá trở về.
Bốn câu cuối:Nỗi nhớ làng quê của tác giả.
II. Tìm hiểu chi tiết:
1. Cảnh dân chài bơi thuyền ra khơi đánh cá:
Nhà thơ đã giới thiệu chung về làng quê biển của mình như thế nào?
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông.
 Lời giới thiệu rất tự nhiên, mộc mạc giản dị, nêu rõ: nghề nghiệp truyền thống, vị trí của làng: Làng đánh cá, sống chung với nước, nước bao vây…
Cảnh trai tráng ra khơi đánh cá được tác giả miêu tả như thế nào?
Thời gian không gian ra khơi:
Một buổi sáng mai hồng, gió nhẹ, trời trong.
Hình ảnh con thuyền ra khơi:
+ So sánh: Chiếc thuyền = con tuấn mã
+ Các tính từ, động từ mạnh
Khí thế băng tới dũng mãnh của con thuyền lướt sóng ra khơi  Sức sống mạnh mẽ, vẻ đẹp hùng tráng bất ngờ.
 Bức tranh thiên nhiên tươi sáng, bức tranh lao động đầy hứng khởi, dạt dào sức sống.



Hình ảnh cánh buồm:
Cánh buồm giương to như mãnh hồn làng
So sánh: Cánh buồm = mãnh hồn làng
Cánh buồm là biểu tượng của linh hồn làng chài.
So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng  toát lên vẻ đẹp lãng mạn, bay bỗng, mang ý nghĩa lớn lao.

2. Cảnh thuyền cá về bến:
Không khí bến cá khi đoàn thuyền trở về được tái hiện như thế nào?
- Cảnh dân làng đón đoàn thuyền trở về, một bức tranh lao đông náo nhiệt, đầy ắp niềm vui và sự sống
Hình ảnh người dân chài và con thuyền ở đây được miêu tả như thế nào?
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Được miêu tả vừa chân thưc, vừa lãng Mạn.Trở nên có tầm vóc phi thường.
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Con thuyền vô tri đã trở nên có hồn, tâm hồn rất tinh tế.
3.Nỗi nhớ làng quê biển:
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ…
Nỗi nhớ quê biển cứ hiện lên thường trực trong tâm trí nhà thơ, nhớ tất cả những hình ảnh của quê hương. Đặc biệt là nhớ “ Cái mùi nồng mặn” của gió biển, sóng biển, muối biển, con thuyền, của thâ hình người đánh cá của làng chài…
III. TỔNG KẾT:
Với những vần thơ bình dị mà gợi cảm, bài thơ Quê hương của Tế Hanh đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền ven biển. Trong đó nổi bật lên hình ảnh khoẻ khoắn đầy sức sống của người dân chài và sinh hoạt lao động làng chài. Bài thơ cho thấy tình cảm quê hương trong sáng, tha thiết của nhà thơ.
CỦNG CỐ - DẶN DÒ:
- Cảnh quê hương của tác giả là cảnh mang những đặc điểm gì?
Tình cảm của tác giả đối với làng quê biển của mình như thế nào?
Bút pháp lãng mạn giúp nhà thơ sáng tạo được những hình ảnh đẹp, ấn tượng nào?
Bài thơ tả cảnh thiên nhiên, sinh hoạt hay là biểu cảm? Vì sao?
- Soạn bài Khi con tu hú.