Bài 19. Quê hương

NGƯỜI THIẾT KẾ
Hoàng Thị Thu Hà
Trần Thị Hiền
Trần Thị Mỹ Dung
GIÁO VIÊN TRƯỜNG THCS HÙNG VƯƠNG
GIÁO ÁN DỰ THI MÔN NGỮ VĂN 8
MỘT SỐ QUY ĐỊNH
Phần chữ màu trắng học sinh ghi vào vở.
Phần chữ các màu khác giáo viên dẫn dắt học sinh tìm hiểu bài.
* KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu1:?
Đọc thuộc lòng bài thơ: “Nhớ rừng” của Thế Lữ; cho biết trong bài thơ có những hình ảnh nào mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc?
- Đọc diễn cảm bài thơ.
- Các hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng:
+ Hình ảnh con hổ trong bài là biểu tượng cho người anh hùng sa vào thế chiến bại.
+ Hình ảnh núi rừng trong hồi ức là biểu tượng của cuộc sống tự do hào hùng.
+ Vườn bách thú là biểu tượng cho hiện tại tù túng,giả dối,tầm thường.
Câu2:?
Hãy trình bày giá trị nội dung và những nét chính về nghệ thuật của bài thơ “Nhớ rừng”?
* KIỂM TRA BÀI CŨ
- Giá trị nội dung :
+ Mượn lời con hổ bị nhốt trong vườn bách thú,bài thơ đã thể hiện sâu sắc nổi chán ghét thực tại tầm thường tù túng.
+ Thể hiện niềm khao khát tự do mãnh liệt của người dân mất nước lúc bấy giờ.
Những nét chính về nghệ thuật:
+ Cảm hứng lãng mạn.
+ Hình ảnh thơ mang ý nghĩa biểu tượng.
+ Ngôn ngữ giàu chất nhạc,chất họa.

* GIỚI THIỆU BÀI MỚI
“Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi,
Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người.”
Quả đúng như vậy, tình yêu quê hương là tình cảm sâu nặng thiêng liêng trong mỗi con người.Bởi thế “quê hương”chính là đề tài sáng tác của biết bao thi sĩ.Sinh ra từ một miền quê ,thi sĩ nào mà chẳng từng tha thiết đắm say với miền quê yêu dấu của mình .Tế Hanh cũng vậy.Cho nên khi xa quê, ông càng nhớ da diết về quê hương mình .Điều đó được thể hiện rõ ràng, đầy đủ trong bài thơ : “Quê hương”của nhà thơ.




Tiết 77-Văn bản : QUÊ HƯƠNG
(Tế Hanh )
I.Chú thích:
1.Tác giả-tác phẩm:
?Qua nghiên cứu ,em hãy nêu những hiểu biết của mình về cuộc đời và sự nghiệp văn thơ của Tế Hanh.
Tiết 77- Văn bản : QUÊ HƯƠNG
(Tế Hanh)
I .Chú thích
1.Tác giả,tác phẩm: SGK
a. Tác giả:
-Tế Hanh tên khai sinh là Trần Tế hanh(1921-2009)
-Quê : Bình Dương,Bình Sơn,Quảng Ngãi.
-Ông là một tác giả của phong trào thơ mới.
-Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật 1996.
b. Tác phẩm:
- Các tác phẩm chinh:
* Các tập thơ :
+ “Hoa niên” - 1939;
+ “Gửi miền Bắc” -1955;
+ “Tiếng sóng”- 1960;
+ “Hai nửa yêu thương” - 1963…
- “Quê hương” là một trong những sáng tác đầu tay của Tế Hanh -đây là cảm hứng trong suốt đời thơ của ông.
2.Từ khó: SGK
Tiết 77-Văn bản : QUÊ HƯƠNG
(Tế Hanh )
I.Chú thích:
II.Đọc - tìm hiểu chung:
1. Đọc : giọng vui tươi khỏe khoắn
2.Thể thơ :
? Hãy cho biết bài thơ thuộc thể thơ nào.
- Bài thơ thuộc thể thơ tám chữ nhưng vần nhịp tự do.
? Hãy thảo luận để tìm ra bố cục của bài thơ.
3. Bố cục: 2 phần
- 16 câu đầu : Cảnh sắc và con người của quê hương.
- 4 câu cuối: Nỗi nhớ của nhà thơ.

Tiết 77- Văn bản : QUÊ HƯƠNG
(Tế Hanh)
I. Chú thích :
II. Đọc tìm hiểu chung:
III. Phân tích:
1.Cảnh sắc và con người ở quê hương:( 16 câu đầu)
a. Lời giới thiệu về quê hương:( 2 câu đầu )

“Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới.
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông.”
? Hai câu thơ trên dùng phương thức biểu đạt nào. Ngôn ngữ ra sao ? Đã cho em hình dung được những gì về quê hương của nhà thơ.
Tiết 77-Văn bản: QUÊ HƯƠNG
(Tế Hanh
I. Chú thích :
II. Đọc tìm hiểu chung:
III.Phân tích:
1.Cảnh sắc và con người ở quê hương:( 16 câu đầu)
a. Lời giới thiệu về quê hương:( 2 câu đầu )
- Với lời thơ tự sự + cách dùng ngôn ngữ tự nhiên,tác giả đã giới thiệu về quê hương mình là một làng quê ở cửa sông, gần biển ,làm nghề chài lưới.
Tiết 77-Văn bản: QUÊ HƯƠNG
(Tế Hanh)
I. Chú thích :
II. Đọc- tìm hiểu chung:
III. Phân tích:
1.Cảnh sắc và con người ở quê hương:( 16 câu đầu)
a. Lời giới thiệu về quê hương:( 2 câu đầu )
b.Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá :( 6 câu thơ tiếp)
b.Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá:( 6 câu thơ tiếp)
? Hai câu thơ trên ,đã cho em thấy khi đoàn thuyền ra khơi đánh cá, cảnh thiên nhiên như thế nào.Người dân đánh cá ra sao?
“Khi trời trong gió nhẹ sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá .”
- Trong ký ức của nhà thơ ,hình ảnh của quê hương sáng bừng ,lung linh trong ánh nắng buổi ban mai.
- Những chàng trai làng chài có một sức sống mạnh mẽ,
khỏe khoắn, đầy sức hấp dẫn.

“ Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang .
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…”
? Những câu thơ trên ,đã dùng những nghệ thuật nào đặc sắc.
(bức tranh miêu tả,bút pháp lãng mạn,hình ảnh so sánh, nhân hóa ,các động từ )
? Nó gợi lên trong lòng người đọc vẻ đẹp như thế nào về hình ảnh của con thuyền và cánh buồm.







- Bút pháp lãng mạn ,bức tranh miêu tả tài tình ,hình ảnh so sánh ,nhân hóa đặc sắc kết hợp cách dùng một loạt động từ => con thuyền như linh hồn ,sự sống của làng chài.
- Đồng thời ý thơ cũng làm hiện lên hình ảnh cánh buồm là biểu tượng ,tượng trưng cho làng chài quê hương.
?Qua những nội dung trên ,em hãy đánh giá chung về cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá .
*Bức tranh của làng chài ra khơi, được gợi ra trong nỗi nhớ của tác giả: khỏe khoắn ,trong trẻo ,phơi phới đầy hứng khởi và dạt dào sức sống .
c.Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về :(8 câu thơ tiếp theo)
“Ngày hôm sau,ồn ào trên
bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón
ghe về.
“Nhờ ơn trời biển lặng cá
đầy ghe”,
Những con cá tươi ngon
thân bạc trắng.
Dân chài lưới làn da ngăm
rám nắng,
Cả thân hình nồng thở vị
xa xăm;
Chiếc thuyền im bến mỏi
trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần
trong thớ vỏ.”

? Các câu thơ trên đã gợi lên cảnh đoàn thuyền trở về, ra sao.Được diễn tả qua những hình ảnh nghệ thuật nào?
-Giọng thơ khỏe khoắn,kết hợp cách dùng các từ láy gợi hình và các hình ảnh liên tưởng =>đoạn thơ đã gợi lên cảnh dân làng ra khơi đánh đánh cá trở về trong nỗi nhớ của nhà thơ,đầy ắp niềm vui ,thể hiện cuộc sống thanh bình, ấm no.Vì vậy chiếc thuyền cũng được nhân hóa như con người ,được nghỉ ngơi sau một chuyến lao động vất vả.
2. Tình cảm của nhà thơ:( 4 câu thơ cuối)
“ Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước xanh,cá bạc,chiếc buồm vôi,
Thoáng con thuyền rẽ sóng vượt ra khơi,
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!”
? Khổ thơ cuối đã bày tỏ nỗi nhớ của nhà thơ đối với quê hương mình ra sao. Điều đó được diễn tả qua những hình ảnh nghệ thuật nào ?
Khổ thơ cuối ,thông qua các hình ảnh cụ thể => bày
tỏ nỗi nhớ chân thành tha thiết, đồng thời thể hiện một tấm lòng gắn bó thủy chung với làng biển quê hương của Tế Hanh.
? Em hãy cho biết những nét chính về nội dung và nghệ thuật của bài thơ .
- Nội dung:
+ Bài thơ đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển .Trong đó nổi bật lên hình ảnh khỏe khoắn, đầy sức sống của người dân chài và sinh hoạt lao động chài lưới.
+ Cho thấy thấy tình cảm quê hương trong sáng ,tha thiết của nhà thơ.
- Nghệ thuật:
+ Ngôn ngữ bình dị mà gợi cảm,giọng thơ khỏe khoắn hào hùng.
+hình ảnh thơ phong phú,giàu ý nghĩa,các phép tu từ được sử dụng đạt hiệu quả rất cao .
IV .Ghi nhớ : SGK
V.Luyện tập:
1.Thảo luận nhóm,chép lại một số câu thơ ,đoạn thơ về tình cảm quê hương mà em yêu thích nhất ?
-“Thưở còn thơ ngày hai buổi đến trường ,
Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ,
Ai bảo chăn trâu là khổ.
Tôi mơ màng nghe chim hót trên cao”…
( Giang Nam)
-“Quê hương là chùm khế ngọt ,
Cho con trèo hái mỗi ngày.
…Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người.”
(Đỗ Trung Quân)
- “ Quê hương anh nước mặn đồng chua ,
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá”…
( Chính Hữu)
- “Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mong ước
Tôi sẽ về sông nước của quê hương
Tôi sẽ về sông nước của tình thương.”
( Tế Hanh)
- “ Xa quê hương mới hiểu người biệt xứ
Trên đời này thà mất đi nhiều thứ
Không đau gì bằng nỗi thiếu quê hương.”
( Diệp Minh Tuyền)
VIỆT NAM QUÊ HƯƠNG TÔI
2. Em hãy nêu lên cảm xúc của mình sau khi xem những thước phim sau :






3.Bài tập về nhà: em hãy viết một đoạn văn ngắn để bày tỏ cảm xúc với quê hương mình.
Tiết 77- Văn bản : QUÊ HƯƠNG
( Tế Hanh )
I. Chú thích:
II.Đọc –tìm hiểu chung:
III. Phân tích:
IV.Tổng kết:
V.Luyện tập:
* Dặn dò :- Về nhà làm tập 3.
- Học thuộc lòng bài thơ .
- Hiểu các mội dung mà bài học đã phân tích.
- Chuẩn bị bài mới: “Khi con tu hú”
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ
ĐÃ ĐẾN VỚI CHUYÊN ĐỀ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ NGỮ VĂN 8
TRƯỜNG THCS HÙNG VƯƠNG