Bài 19. Quê hương

Quê Hương
Tế Hanh
1.Tác Giả
Tế Hanh
Tên thật là Trần Tế Hanh ( 1921- 2009)
Nơi sinh: làng chài ven biển tĩnh Quãng Ngãi.
Ông có mặt trong phong trào thơ mới (1940- 1945) với những vần thơ mang nặng nỗi buồn và tình yêu quê hương thắm thiết.
Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (1996)
Tác phẩm chính: Hoa Niên (1945), Gửi miền Bắc (1995), Tiếng sóng (1960), Hai nửa yêu thương (1963)

Tác Phẩm:
Xuất xứ: Quê Hương- Tế Hanh rút trong tập Nghẹn ngào (1939), sau được in lại trong tập Hoa Niên (1945)
Thể Loại: Thơ tự do
Bố cục bài thơ
2 câu đầu: Giới thiệu về làng chài.
6 câu tiếp theo: cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi.
8 câu tiếp theo: cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về bến.
4 câu cuối: Nỗi nhớ làng khôn nguôi của tác giả.
1.Tác giả đã giới thiệu chung về làng quê của mình qua những chi tiết nào?
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước bao vây, cách biển nửa ngày sông
Giọng văn kể tả.
Lời giới thiệu ngắn gọn, mộc mạc, bình dị, chân thật như bản chất người dân làng chài quê ông vậy.
Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá.
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…
Em có nhận xét gì về khung cảnh thiên nhiên và nó hứa hẹn một chuyến ra khơi như thế nào?
Tìm biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong các câu thơ trên và nêu tác dụng của nó?
Con thuyền:
So sánh: “ như con tuấn mã”
Dùng động từ: “hăng, phăng, vượt”
Nghệ thuật: so sánh, nhân hóa, thể hiện khí thế dũng mãnh của con thuyền khi ra khơi, làm toát lên một sức sống mạnh mẽ, một vẻ đẹp hùng tráng đầy hấp dẫn.
Cánh buồm:
So sánh “ như mảnh hồn làng” -> lấy cái cụ thể để so sánh với cái trừu tượng.
Dùng động từ: “ giương, rướn, thâu”
Cánh buồm trắng căng gió biển khơi mang vẻ đẹp lãng mạn bỗng trở nên lớn lao, thiêng liêng và rất thơ mộng, là linh hồn của làng chài.
Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về bến
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
“Nhờ ơn trời biển lặng, cá đầy ghe”
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng.
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng,
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm;
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Bức tranh lao động
Cảnh đoàn thuyền đánh cá từ biển trở về được tái hiện như thế nào?
Hình ảnh con thuyền sau chuyến đi dài như thế nào? Hình ảnh đó gợi cho em cảm xúc gì?
Hình ảnh dân chài được miêu tả ra sao?
Hình ảnh con thuyền
Nghệ thuật nhân hóa: im mỏi, nằm
Nghệ thuật ẩn dụ: Nghe… thấm dần
Con thuyền trở thành nhân vật có hồn- một tâm hồn tinh tế.

Hình ảnh người dân chài
Da rám nắng, nồng thở vị xa xăm
Khỏe mạnh, vạm vỡ qua lối tả thực lãng mạn
Nỗi nhớ làng khôn nguôi của tác giả
Nhớ về làng, tác giả nhớ tới những gì nhất?
Nêu những biện pháp nghệ thuật được sử dụng để thể hiện nỗi nhớ của tác giả với quê hương?
Nhớ về những nét đặc trưng, riêng biệt của quê hương: màu sắc, mùi vị- cái mùi đặc trưng của vùng biển.
Nỗi nhớ cụ thể, thắm thiết, gắn bó, thủy chung.
Nội Dung
Với những vần thơ bình dị mà gợi cảm, bài thơ quê hương của Tế Hanh đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên hình ảnh khỏe khoắn, đầy sức sống của người dân chài và sinh hoạt lao động làng chài.
Ý Nghĩa
Bài thơ là bày tỏ của tác giả về một tình yêu tha thiết đối với quê hương làng biển.
Nghệ Thuật
Sáng tạo nên những hình ảnh cuộc sống lao động thơ mộng.
Tạo liên tưởng, so sánh độc đáo, lời thơ bay bổng, đầy cảm xúc.
Sử dụng thể thơ 8 chữ hiện đại có những sáng tạo mới mẻ, phóng khoáng.